Culture

“ว่าย ใช่สิ — การว่ายคือสิ่งเดียวที่เขากระทำได้ ในสภาพของเขาตอนนี้ เขาไม่อาจวิ่ง ไม่อาจเดิน ไม่อาจคลานหรือแม้กระทั่งไม่อาจนั่งหรือยืน ในสภาพของเขาตอนนี้ เขาทำได้เพียงแค่ว่ายไปมาในดินแดนของน้ำหรือกระเสือกกระสนตนในดินแดนอื่น สำนึกรู้เช่นนี้ปรากฏกับเขาทีละน้อยพร้อมกับการยอมรับตนเองว่าบัดนี้เขาได้กลายเป็นปลาอย่างสมบูรณ์แล้ว”

เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา ข่าวหนึ่งที่หวนกลับมายืดครองพื้นที่สื่ออีกครั้งก็คือ ข้อพิพาทการปิดเหมืองทองอัครา ซึ่งยังไม่รู้ชัดว่า ‘ใคร’ กันแน่ระหว่างนายกฯ กับประชาชน(ทั้งประเทศ) จะเป็น ‘ผู้รับผิดชอบ’ ค่าเสียหายจากกรณีนี้ Word Odyssey สัปดาห์นี้จึงขอใช้คดีข้อพิพาทเหมืองฯ เป็นแรงบันดาลใจ แนะนำสำนวนในชีวิตประจำวันอันมีที่มาจากการทำเหมือง

‘มินะโตะ คะนะเอะ’ เป็นนักเขียนที่ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลนาโอกิ ครั้งที่ 155 ซึ่งเป็นรางวัลระดับสูงแห่งวงวรรณกรรมญี่ปุ่น และงานเขียนของเธอได้กลายเป็นละครโทรทัศน์จนโด่งดังมาแล้ว ‘ด้วยรักและความตาย’ คือผลงานรวม 6 เรื่องสั้นที่นอกจากจะชวนติดตามอย่างวางแทบไม่ลง มันยังตีแผ่ ‘ความเป็นผู้หญิง’ อย่างลึกซึ้งถึงแก่น

จากดาราสาวผมบลอนด์ที่โด่งดังและมีความสามารถที่สุดคนหนึ่งของฮอลลีวูดในศตวรรษที่ผ่านมา เธอได้กลายเป็นประหนึ่ง ‘ซินเดอเรลลา’ ในตำนาน เมื่อ ‘เกรซ เคลลี’ เสกสมรสกับเจ้าชายเรนีเยร์ ที่ 3 แห่งโมนาโค เปลี่ยนสถานะเป็น ‘เจ้าหญิงเกรซแห่งโมนาโค’ แต่ชีวิตในกรงทองของเธอก็ใช่ว่าจะเปี่ยมสุข แม้เมื่อเธอจากไปในปี 1982 ก็ยังเป็นที่กังขาอยู่ว่า เธอตายด้วยอุบัติเหตุทางรถยนต์จริงหรือ?

จากวรรณกรรมเยาวชนคลาสสิค ไม่ว่าจะเป็น ‘ต้นส้มแสนรัก’ ‘หมีแพดดิงตัน’ ‘ยักษ์ใจดี’ ‘แมรี ป็อปปินส์’ หรือ ‘วินนี เดอะ พูห์’ ที่เคยจับใจและจุดจินตนาการเรามาแต่เยาว์วัย แม้เมื่อกลายเป็นภาพยนตร์ มันก็ยังคงจู่โจมใจให้หวนสู่ความเป็น ‘เด็ก’ ที่มีอยู่ในตัวทุกคนได้เสมอ

อีกไม่ถึงสัปดาห์ที่จะได้พบกับงาน ‘Crafts Bangkok 2020’ ที่จะมีขึ้นในวันที่ 3-6 กันยายน นี้ที่ ไบเทค บางนา โดย ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ (องค์การมหาชน) หรือ SACICT ที่จะขนขบวนงานคราฟท์ศิลปาชีพและงานหัตถกรรมอย่างสร้างสรรค์มาให้ได้ตื่นตาตื่นใจกัน โดยงาน Crafts Bangkok 2020 เป็นการต่อยอดความสำเร็จจากงาน ‘ศิลปาชีพทอใจ วิถีใหม่ใต้ร่มพระบารมี’ ที่จัดขึ้นเมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมาซึ่งได้รับเสียงตอบรับเป็นอย่างดี จุดประสงค์สำคัญของงานนี้ถูกจัดขึ้นเพื่อช่วยเหลือรายได้แก่ผู้ประกอบการหัตถศิลป์และชาวบ้านสมาชิกศิลปาชีพที่ประสบปัญหาขาดแคลนรายได้จากวิกฤติจากสถานการณ์ ไวรัสโควิด-19 เล่นงาน นอกจากนั้นแล้วยังเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจภายในประเทศให้กลับมาคึกคักอีกด้วย

ในความหลากหลายของวรรณกรรม บางเล่มเขียนขึ้นโดยดัดแปลงจากเหตุการณ์จริง หรืออิงบริบทสังคมที่เรื่องนั้นเขียนขึ้นมา การค้นหาความจริงเบื้องหลังเรื่องแต่ง ไม่จำเป็นต้องมีแง่มุมเดียวเสมอไป เพราะวรรณกรรมทุกเล่มไม่ได้เป็นเพียงพื้นที่แห่งการถอดรหัส หาข้อความจริงทางวิชาการหรือปรัชญาคมคายอย่างเอาเป็นเอาตาย ถ้าเรามีความสุขกับการถอดรหัส ก็จะรู้ว่าการถอดรหัสในวรรณกรรมไม่ได้มีคำตอบเดียว และเราก็ต่างสร้างเรื่องราวเพื่ออธิบายการไขรหัสของเราเสมอ

ในสัปดาห์นี้ เราไปดูกันว่าในภาษาอังกฤษมีสำนวนอะไรบ้างที่เราเอามาใช้พูดได้ถึง ‘กรรมตามสนอง’

ความน่าตื่นใจของหนังสือเล่มนี้คือการที่ ‘คลาร่า ชาว’ — นักเขียน ได้สัมภาษณ์สถาปนิกแต่ละคนถึงอาคารในจินตนาการของพวกเขา แล้วเธอก็ต่อยอดด้วยการนำ ‘จินตนาการ’ ของเธอ ผูกเข้ากับ ‘อาคาร’ เหล่านั้น จนกลายเป็น 9 เรื่องสั้นในเล่มนี้—‘จินตนาคาร’ ที่สะท้อนแนวคิดการพัฒนาเมืองและสิ่งแวดล้อมรอบตัว ทั้งชี้ชวนให้หวนคิดว่าหากทลายข้อจำกัดด้านพื้นที่ งบประมาณ หรือกฏทางวิทยาศาสตร์ได้ สิ่งก่อสร้างใดที่คุณอยากให้เกิดขึ้นบนพื้นที่ชีวิต

เขาคือนักดื่ม นักเล่น นักรัก เขาเป็นผู้ชายที่เรียกตนเองว่า ‘Dirty Old Man’ เล่าเรื่องราวดิบเถื่อนจากเพศสัมพันธ์แบบไม่ยั้ง ชีวิตจมอยู่กับความเมามาย เขาไม่เคยมีคำหวานหรือความโรแมนติกใดๆ จะมีก็เพียงคำสบถ คำหยาบ ที่ทั้งพ่นจากปากและเขียนลงบนกระดาษ แต่เขากลับเป็นที่รักใคร่ของเหล่าผู้หญิงที่เรียงหน้าเข้ามาในชีวิต ทั้งยังเป็นไอดอลของใครหลายคนในยุคหนึ่ง เขาคือ ‘ชาร์ลส์ บูคอฟสกี’

หากเราต่อต้านความอยุติธรรมและเรียกร้องการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าในระดับบุคคลหรือระดับประเทศชาติ พึงรู้ว่า—มันล้วนมีราคาที่ต้องจ่าย และอีกหลายสิ่งที่ต้องแลก ทั้งไม่มีใครหรือสังคมใดจะได้อะไรมาง่ายๆ หากไร้ซึ่งความหวัง หรือพลังร่วมกันผลักดัน เชิญสัมผัสบรรยากาศของการชุมนุมและการต่อสู้ทางการเมืองที่คุกรุ่น จากภาพยนตร์แนะนำทั้ง 5 เรื่องนี้

ในอดีตชื่อเสียงของนักเขียนมักอิงอยู่กับละครหรือภาพยนตร์ แต่ปัจจุบันพื้นที่สื่อสังคมออนไลน์ต่างๆ ได้กลายเป็นพื้นที่ถกเถียงของนักอ่าน และช่องทางเผยแพร่ผลงานของทั้งนักเขียน โดยเฉพาะวรรณกรรมที่เติบโตขึ้นมากกว่าเมื่อก่อน ซึ่งเป็นพื้นที่แห่งความเป็นอื่นที่ไม่อาจฟันธงได้เสียทั้งหมด ในสังคมที่ผู้เสพ (และผู้สร้าง) ถกเถียงแลกเปลี่ยนมุมมองกันได้อย่างเสรีและเคารพกัน วรรณกรรมจะช่วยให้คนรับฟังเสียงของคนอื่น และตั้งคำถามเสียงของตัวเอง