Culture

จากผลงานเรื่องแรก ‘เทพเจ้าแห่งสิ่งเล็กๆ’ (The God of Small Things) ของ ‘อรุณธตี รอย’ ที่ได้รับรางวัล Booker Prize ในปี 1997 ผ่านไปถึงยี่สิบปีกว่าเราจะได้อ่าน ‘กระทรวงสุขสุดๆ’ (The Ministry of Utmost Happiness) นวนิยายเล่มที่สองของเธอ

หาก ‘จอห์น เลนนอน’ อดีตเดอะ บีเทิลส์ ยังมีชีวิตอยู่ เขากำลังจะย่างเข้าวัย 80 ปี การถูกสังหารโดย ‘มาร์ก เดวิด แชปแมน’ เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 1980 ยังคงเป็นที่จดจำและช็อกแฟนเพลงทั่วโลก

หากคุณเดินเข้าไปในห้องแสดงงานศิลปะแห่งหนึ่ง อะไรคือสิ่งที่คุณคาดหวังจะเห็น? และคุณจะรู้สึกอย่างไร หากผลงานของศิลปินชื่อดังที่ปรากฎอยู่ตรงหน้า คือฝูงปลาคาร์ปสีดำที่กำลังแหวกว่ายอยู่ท่ามกลางเก้าอี้ตรวจภายใน และปลาฉลามเสือขนาดใหญ่แยกเขี้ยวลอยสงบนิ่งอยู่ในตู้กระจกใสขนาดมหึมา ผลงานศิลปะผ่าน ‘ปลา’ ของ ‘เดเมียน เฮิร์สท์’ ศิลปินชาวอังกฤษ

ไม่มีใครรู้ว่า ‘มิยาซาวะ เคนจิ’ กวีและนักเขียนชั้นครูชาวญี่ปุ่น เขียน ‘กิงกะเท็ตซุโด โนะ โยรุ’ หรือ ‘รถไฟสายทางช้างเผือก’ ขึ้นเมื่อไร เพราะผลงานชิ้นนี้ถูกค้นพบหลังจากที่เขาเสียชีวิตไปแล้ว ซ้ำยังเป็นต้นฉบับที่มีส่วนขาดหาย ตัวอักษรตกหล่น และมีร่องรอยของตัวอักษรที่อันตรธานไป แต่เมื่อได้รับการตีพิมพ์ ผลงานที่ต้นฉบับมีไม่ครบชิ้นนี้ กลับได้รับความนิยมและเสียงชื่นชมเป็นวงกว้าง จนนับได้ว่าเป็นผลงานขึ้นหิ้งอีกชิ้นหนึ่งที่นักอ่านญี่ปุ่นนิยมชมชอบ บ้างก็เปรียบกันว่า วรรณกรรมชิ้นนี้เทียบได้กับ ‘เจ้าชายน้อยฝั่งตะวันออก’ ที่หากอ่านในแต่ละช่วงวัย สารที่ได้และการตีความอาจแตกต่างกัน

เราจะไปดูกันว่าชื่อของโรงภาพยนตร์ 'สกาลา' มีที่มาที่ไปอย่างไร และมีความเกี่ยวข้องอย่างไรกับ โน้ตเพลง บันไดเลื่อน และเครื่องสแกน

เท้าเปลือยเปล่าในรถจากัวร์ ชั่วโมงหรรษาระหว่างปาร์ตี้กับคาสิโน สัมพันธ์รักเร่าร้อนและรุงรัง ความฟุ้งเฟ้อเพ้อพก ทั้งหมดนั้นคือโลกของ ‘ฟรองซัวส์ ซากอง’ (Françoise Sagan) นักเขียนชาวฝรั่งเศส ซึ่งทุกอย่างเริ่มต้นขึ้นจากผลงาน ‘Bonjour Tristesse’ (Hello Sadness) ผลงานเบสต์เซลเลอร์ที่มียอดขายทั่วโลกถึงสี่ล้านเล่ม มันนำพาสาว 18 อย่างเธอเข้าสู่ชีวิตหรูหราในแวดวงเจ็ตเส็ตแห่งยุค 1960s-1970s ก่อนจะถึงความพังทลายของชีวิตด้วยยาเสพติด

โลกอันกว้างใหญ่ของมังงะที่ได้รับความนิยมในญี่ปุ่นและทั่วโลก เส้นสายและเรื่องราวหลากหลายได้แปรรูปเป็นอนิเมะและภาพยนตร์มากมาย ว่าแต่มันจะยังได้ ‘รส’ เหมือนเวลาอ่านหรือไม่ หรือสนุกยิ่งขึ้นไปอีก เป็นเรื่องที่แต่ละคนต้อง ‘ชิม’ กันเอง

นิทรรศการ ‘เจ้าชายน้อย หนังสือ การสะสม และการสนทนาข้ามวัฒนธรรม’ ที่พิพิธภัณฑ์ธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต ที่นอกจากหนังสือและของสะสม ยังมีผลงานที่สร้างสรรค์ขึ้นใหม่เจ้าชายน้อยจะชวนตั้งคำถาม โดยเฉพาะการเหยียดหยันทางเชื้อชาติ ที่มีมายาวนานและไม่เคยหมดไปเสียที

คำกล่าวที่ว่า คนไทยไม่(ค่อย)อ่านหนังสือ หรือมีสถิติว่าอ่านหนังสือน้อยนักเพียงปีละไม่กี่บรรทัดก็ตาม บางทีไม่น่าจะเป็นข้อสรุปเบ็ดเสร็จ เพราะมีไม่น้อยที่ ‘อยากอ่าน’ แต่ ‘ไม่มีให้อ่าน’ หรือ ‘มีให้อ่าน’ แต่ก็กลับ ‘ไม่ได้อ่าน’ เป็นเพราะหนังสือถูก ‘กีดกันและกักขัง’

เคยสงสัยไหมว่า ทำไมคนนั้นคนนี้จึงหล่อสวย ความสวยหล่ออยู่ในสายตาของผู้มองเท่านั้นจริงหรือ? หรือว่ามนุษย์เราวัดความสวยหล่อออกมาได้ ความสวยหล่อมี ‘มาตรฐานสากล’ อยู่หรือเปล่า เราจะมองความสวยหล่ออย่างเป็นวิทยาศาสตร์ได้อย่างไร

ทำไมพระเจ้าในความรับรู้ของเราต้องเป็นเพศชาย พระเจ้าเป็นเพศหญิงได้ไหม กำเนิดของพระเจ้าเป็นอย่างไร มาดูพระเจ้าจากมุมมองต่างๆ ด้วยกัน

ในสัปดาห์นี้ เราไปดูกันว่าในภาษาอังกฤษมีสำนวนอะไรบ้างที่เราหยิบมาใช้พูดถึงความฝันเฟื่อง