Culture

จากวรรณกรรมเยาวชนคลาสสิค ไม่ว่าจะเป็น ‘ต้นส้มแสนรัก’ ‘หมีแพดดิงตัน’ ‘ยักษ์ใจดี’ ‘แมรี ป็อปปินส์’ หรือ ‘วินนี เดอะ พูห์’ ที่เคยจับใจและจุดจินตนาการเรามาแต่เยาว์วัย แม้เมื่อกลายเป็นภาพยนตร์ มันก็ยังคงจู่โจมใจให้หวนสู่ความเป็น ‘เด็ก’ ที่มีอยู่ในตัวทุกคนได้เสมอ

อีกไม่ถึงสัปดาห์ที่จะได้พบกับงาน ‘Crafts Bangkok 2020’ ที่จะมีขึ้นในวันที่ 3-6 กันยายน นี้ที่ ไบเทค บางนา โดย ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ (องค์การมหาชน) หรือ SACICT ที่จะขนขบวนงานคราฟท์ศิลปาชีพและงานหัตถกรรมอย่างสร้างสรรค์มาให้ได้ตื่นตาตื่นใจกัน โดยงาน Crafts Bangkok 2020 เป็นการต่อยอดความสำเร็จจากงาน ‘ศิลปาชีพทอใจ วิถีใหม่ใต้ร่มพระบารมี’ ที่จัดขึ้นเมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมาซึ่งได้รับเสียงตอบรับเป็นอย่างดี จุดประสงค์สำคัญของงานนี้ถูกจัดขึ้นเพื่อช่วยเหลือรายได้แก่ผู้ประกอบการหัตถศิลป์และชาวบ้านสมาชิกศิลปาชีพที่ประสบปัญหาขาดแคลนรายได้จากวิกฤติจากสถานการณ์ ไวรัสโควิด-19 เล่นงาน นอกจากนั้นแล้วยังเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจภายในประเทศให้กลับมาคึกคักอีกด้วย

ในความหลากหลายของวรรณกรรม บางเล่มเขียนขึ้นโดยดัดแปลงจากเหตุการณ์จริง หรืออิงบริบทสังคมที่เรื่องนั้นเขียนขึ้นมา การค้นหาความจริงเบื้องหลังเรื่องแต่ง ไม่จำเป็นต้องมีแง่มุมเดียวเสมอไป เพราะวรรณกรรมทุกเล่มไม่ได้เป็นเพียงพื้นที่แห่งการถอดรหัส หาข้อความจริงทางวิชาการหรือปรัชญาคมคายอย่างเอาเป็นเอาตาย ถ้าเรามีความสุขกับการถอดรหัส ก็จะรู้ว่าการถอดรหัสในวรรณกรรมไม่ได้มีคำตอบเดียว และเราก็ต่างสร้างเรื่องราวเพื่ออธิบายการไขรหัสของเราเสมอ

ในสัปดาห์นี้ เราไปดูกันว่าในภาษาอังกฤษมีสำนวนอะไรบ้างที่เราเอามาใช้พูดได้ถึง ‘กรรมตามสนอง’

ความน่าตื่นใจของหนังสือเล่มนี้คือการที่ ‘คลาร่า ชาว’ — นักเขียน ได้สัมภาษณ์สถาปนิกแต่ละคนถึงอาคารในจินตนาการของพวกเขา แล้วเธอก็ต่อยอดด้วยการนำ ‘จินตนาการ’ ของเธอ ผูกเข้ากับ ‘อาคาร’ เหล่านั้น จนกลายเป็น 9 เรื่องสั้นในเล่มนี้—‘จินตนาคาร’ ที่สะท้อนแนวคิดการพัฒนาเมืองและสิ่งแวดล้อมรอบตัว ทั้งชี้ชวนให้หวนคิดว่าหากทลายข้อจำกัดด้านพื้นที่ งบประมาณ หรือกฏทางวิทยาศาสตร์ได้ สิ่งก่อสร้างใดที่คุณอยากให้เกิดขึ้นบนพื้นที่ชีวิต

เขาคือนักดื่ม นักเล่น นักรัก เขาเป็นผู้ชายที่เรียกตนเองว่า ‘Dirty Old Man’ เล่าเรื่องราวดิบเถื่อนจากเพศสัมพันธ์แบบไม่ยั้ง ชีวิตจมอยู่กับความเมามาย เขาไม่เคยมีคำหวานหรือความโรแมนติกใดๆ จะมีก็เพียงคำสบถ คำหยาบ ที่ทั้งพ่นจากปากและเขียนลงบนกระดาษ แต่เขากลับเป็นที่รักใคร่ของเหล่าผู้หญิงที่เรียงหน้าเข้ามาในชีวิต ทั้งยังเป็นไอดอลของใครหลายคนในยุคหนึ่ง เขาคือ ‘ชาร์ลส์ บูคอฟสกี’

หากเราต่อต้านความอยุติธรรมและเรียกร้องการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าในระดับบุคคลหรือระดับประเทศชาติ พึงรู้ว่า—มันล้วนมีราคาที่ต้องจ่าย และอีกหลายสิ่งที่ต้องแลก ทั้งไม่มีใครหรือสังคมใดจะได้อะไรมาง่ายๆ หากไร้ซึ่งความหวัง หรือพลังร่วมกันผลักดัน เชิญสัมผัสบรรยากาศของการชุมนุมและการต่อสู้ทางการเมืองที่คุกรุ่น จากภาพยนตร์แนะนำทั้ง 5 เรื่องนี้

ในอดีตชื่อเสียงของนักเขียนมักอิงอยู่กับละครหรือภาพยนตร์ แต่ปัจจุบันพื้นที่สื่อสังคมออนไลน์ต่างๆ ได้กลายเป็นพื้นที่ถกเถียงของนักอ่าน และช่องทางเผยแพร่ผลงานของทั้งนักเขียน โดยเฉพาะวรรณกรรมที่เติบโตขึ้นมากกว่าเมื่อก่อน ซึ่งเป็นพื้นที่แห่งความเป็นอื่นที่ไม่อาจฟันธงได้เสียทั้งหมด ในสังคมที่ผู้เสพ (และผู้สร้าง) ถกเถียงแลกเปลี่ยนมุมมองกันได้อย่างเสรีและเคารพกัน วรรณกรรมจะช่วยให้คนรับฟังเสียงของคนอื่น และตั้งคำถามเสียงของตัวเอง

แทบทุกสังคมทั่วโลกต่างอุดมด้วย ‘ความขัดแย้ง’ อย่างสูง โดยเฉพาะเรื่องการเมือง จนมีการจัดตั้งเป็นกลุ่มต่างๆ แพร่กระจายความเชื่อไปตามโซเชียลมีเดีย เช่น ขบวนการทฤษฎีสมคบคิดขวาจัด ‘QAnon’ ในสหรัฐฯ ที่มีสมาชิกนับแสนคน แสดงความเชื่อแปลกๆ อาทิ มีสัญลักษณ์และโค้ดซ่อนอยู่ในพิซซ่า หรือสามเหลี่ยมที่หมายถึงอิลลูมินาติ, เสาสัญญาณ 5G มีความเชื่อมโยงกับ COVID-19 ฯลฯ จนการเมืองเหมือนจะกลายเป็นเรื่อง ‘ไสยศาสตร์’ ไปเสียแล้ว—ไม่ต่างจากหลากหลายความเชื่อในสังคมไทยที่เราควรตั้งคำถามอย่างจริงจัง และเลือกวิธี ‘รับมือ’ แบบไม่ผิดเพี้ยน

“ปลาคือสิ่งมีชีวิตที่มีรูปทรงที่สมบูรณ์แบบ เป็นสัตว์ที่มีส่วนผสมระหว่างรูปทรงกับการเคลื่อนไหวที่ลงตัวที่สุด” นี่คือคำสดุดีของ ‘แฟรงค์ เกห์รี’ สถาปนิกระดับโลกวัย 91 ปี ผู้หลงใหลในสัตว์น้ำที่เรียกว่า ‘ปลา’ อันสะท้อนผ่านรูปทรงและพื้นผิวในผลงานสถาปัตยกรรมเลื่องชื่อมากมายหลายชิ้นของเขา

การใช้ ‘โบว์ขาว’ เพื่อแสดงออกถึงความคิด ความเชื่อ ประท้วง ยืนหยัด และประกาศอุดมการณ์บางอย่าง ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้น นี่คือปรากฏการณ์ Awareness Ribbon ที่มีมาแล้วนับร้อยๆ ปี การใช้โบว์ขาว จึงเป็นทั้งสันติวิธีและเชื่อมโยงตัวเองเข้ากับประวัติศาสตร์อย่างเป็นสากลและทรงพลังด้วย

การใช้ ‘โบว์ขาว’ เพื่อแสดงออกถึงความคิด ความเชื่อ ประท้วง ยืนหยัด และประกาศอุดมการณ์บางอย่าง ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้น นี่คือปรากฏการณ์ Awareness Ribbon ที่มีมาแล้วนับร้อยๆ ปี การใช้โบว์ขาว จึงเป็นทั้งสันติวิธีและเชื่อมโยงตัวเองเข้ากับประวัติศาสตร์อย่างเป็นสากลและทรงพลังด้วย