Culture

เขาคือนักดื่ม นักเล่น นักรัก เขาเป็นผู้ชายที่เรียกตนเองว่า ‘Dirty Old Man’ เล่าเรื่องราวดิบเถื่อนจากเพศสัมพันธ์แบบไม่ยั้ง ชีวิตจมอยู่กับความเมามาย เขาไม่เคยมีคำหวานหรือความโรแมนติกใดๆ จะมีก็เพียงคำสบถ คำหยาบ ที่ทั้งพ่นจากปากและเขียนลงบนกระดาษ แต่เขากลับเป็นที่รักใคร่ของเหล่าผู้หญิงที่เรียงหน้าเข้ามาในชีวิต ทั้งยังเป็นไอดอลของใครหลายคนในยุคหนึ่ง เขาคือ ‘ชาร์ลส์ บูคอฟสกี’

หากเราต่อต้านความอยุติธรรมและเรียกร้องการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าในระดับบุคคลหรือระดับประเทศชาติ พึงรู้ว่า—มันล้วนมีราคาที่ต้องจ่าย และอีกหลายสิ่งที่ต้องแลก ทั้งไม่มีใครหรือสังคมใดจะได้อะไรมาง่ายๆ หากไร้ซึ่งความหวัง หรือพลังร่วมกันผลักดัน เชิญสัมผัสบรรยากาศของการชุมนุมและการต่อสู้ทางการเมืองที่คุกรุ่น จากภาพยนตร์แนะนำทั้ง 5 เรื่องนี้

ในอดีตชื่อเสียงของนักเขียนมักอิงอยู่กับละครหรือภาพยนตร์ แต่ปัจจุบันพื้นที่สื่อสังคมออนไลน์ต่างๆ ได้กลายเป็นพื้นที่ถกเถียงของนักอ่าน และช่องทางเผยแพร่ผลงานของทั้งนักเขียน โดยเฉพาะวรรณกรรมที่เติบโตขึ้นมากกว่าเมื่อก่อน ซึ่งเป็นพื้นที่แห่งความเป็นอื่นที่ไม่อาจฟันธงได้เสียทั้งหมด ในสังคมที่ผู้เสพ (และผู้สร้าง) ถกเถียงแลกเปลี่ยนมุมมองกันได้อย่างเสรีและเคารพกัน วรรณกรรมจะช่วยให้คนรับฟังเสียงของคนอื่น และตั้งคำถามเสียงของตัวเอง

แทบทุกสังคมทั่วโลกต่างอุดมด้วย ‘ความขัดแย้ง’ อย่างสูง โดยเฉพาะเรื่องการเมือง จนมีการจัดตั้งเป็นกลุ่มต่างๆ แพร่กระจายความเชื่อไปตามโซเชียลมีเดีย เช่น ขบวนการทฤษฎีสมคบคิดขวาจัด ‘QAnon’ ในสหรัฐฯ ที่มีสมาชิกนับแสนคน แสดงความเชื่อแปลกๆ อาทิ มีสัญลักษณ์และโค้ดซ่อนอยู่ในพิซซ่า หรือสามเหลี่ยมที่หมายถึงอิลลูมินาติ, เสาสัญญาณ 5G มีความเชื่อมโยงกับ COVID-19 ฯลฯ จนการเมืองเหมือนจะกลายเป็นเรื่อง ‘ไสยศาสตร์’ ไปเสียแล้ว—ไม่ต่างจากหลากหลายความเชื่อในสังคมไทยที่เราควรตั้งคำถามอย่างจริงจัง และเลือกวิธี ‘รับมือ’ แบบไม่ผิดเพี้ยน

“ปลาคือสิ่งมีชีวิตที่มีรูปทรงที่สมบูรณ์แบบ เป็นสัตว์ที่มีส่วนผสมระหว่างรูปทรงกับการเคลื่อนไหวที่ลงตัวที่สุด” นี่คือคำสดุดีของ ‘แฟรงค์ เกห์รี’ สถาปนิกระดับโลกวัย 91 ปี ผู้หลงใหลในสัตว์น้ำที่เรียกว่า ‘ปลา’ อันสะท้อนผ่านรูปทรงและพื้นผิวในผลงานสถาปัตยกรรมเลื่องชื่อมากมายหลายชิ้นของเขา

การใช้ ‘โบว์ขาว’ เพื่อแสดงออกถึงความคิด ความเชื่อ ประท้วง ยืนหยัด และประกาศอุดมการณ์บางอย่าง ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้น นี่คือปรากฏการณ์ Awareness Ribbon ที่มีมาแล้วนับร้อยๆ ปี การใช้โบว์ขาว จึงเป็นทั้งสันติวิธีและเชื่อมโยงตัวเองเข้ากับประวัติศาสตร์อย่างเป็นสากลและทรงพลังด้วย

การใช้ ‘โบว์ขาว’ เพื่อแสดงออกถึงความคิด ความเชื่อ ประท้วง ยืนหยัด และประกาศอุดมการณ์บางอย่าง ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้น นี่คือปรากฏการณ์ Awareness Ribbon ที่มีมาแล้วนับร้อยๆ ปี การใช้โบว์ขาว จึงเป็นทั้งสันติวิธีและเชื่อมโยงตัวเองเข้ากับประวัติศาสตร์อย่างเป็นสากลและทรงพลังด้วย

แม้ว่ากระแสในโลกออนไลน์จะเดือดดาลขนาดไหนในช่วงราวเดือนเศษที่ผ่านมา แต่เมื่อเปิดโทรทัศน์ดูสื่อกระแสหลัก โลกกลับดูสงบสุขราวกับไม่ได้อยู่ในประเทศเดียวกัน จนทำให้มีผู้ออกมาเรียกร้องให้สื่อกระแสหลักกลับมาทำหน้าที่สื่อและอยู่เคียงข้างประชาชน เราจะไปดูสำนวนที่เกี่ยวกับการเมินปัญหา เอาหูไปนาเอาตาไปไร่

จากภาพยนตร์สารคดี ‘ดินไร้แดน’ (Soil Without Land) แปรมาสู่หนังสือภาพ ‘in process of time | เมื่อหันมองย้อนไป | Soil Without Land’ เป็นการนำเสนอกระบวนการทำงานของผู้กำกับฯ ในช่วงสี่ปีที่ผ่านมา ผ่านภาพถ่ายที่เขาเคยค้นคว้าและบันทึกไว้ เสริมด้วยบทความจากนักเขียน นักวิชาการ เพื่อนำเสนอแง่มุมต่างๆ ของชาว ‘ไทใหญ่’ ที่ไม่ได้พูดถึงในภาพยนตร์ ด้วยการวางเส้นเรื่องและการเล่าเรื่องที่แตกต่างออกไป

ในยุคที่ ‘ชายเป็นใหญ่’ ผู้หญิงไม่มีสิทธิ์เลือกตั้ง ไม่สามารถเปิดบัญชีธนาคาร และจะประกอบอาชีพอะไรก็ต้องได้รับความเห็นชอบจากผู้เป็นสามีเท่านั้น แต่ ‘ลู อันเดรียส-ซาโลเม’ สาวลูกครึ่งรัสเซียน-เยอรมัน อยู่นอกเหนือกฎเกณฑ์เหล่านั้น นอกจากจะเย้ายวนชวนหลงใหล เธอก็ยังได้รับการยอมรับอย่างหมดใจจากชายชื่อดังทั้งสามคนในยุคนั้น ไม่ว่าฟรีดริช นีตซ์เช ไรเนอร์ มาเรีย ริลเค หรือซิกมุนด์ ฟรอยด์ ด้วยสติปัญญาฉลาดปราดเปรื่อง

เด็กแทบทุกคนเติบโตมากับการ์ตูน และมีหลายเรื่องหลายตัวที่เป็น ‘การ์ตูนในดวงใจ’ เชื่อว่า ‘โดราเอมอน’ เป็นหนึ่งในนั้น ที่ยังคงสร้างทั้งรอยยิ้มและน้ำตาให้ผู้คนอีกมากมาย แม้วันนี้บางคนบางใครจะล่วงเลยเยาว์วัยไปนานแล้วก็ตาม

ร่วมสมัยไปกับสถานการณ์การเมือง Word Odyssey ในสัปดาห์นี้ ขอเสนอคำว่า ‘แอก’ ที่เราคุ้นหูกันดีเกินพอจากแฟลชม็อบที่จุดประกายต่อเนื่องตั้งแต่กลางเดือนที่ผ่านมา ว่าแต่ ‘แอก’ จะเกี่ยวดองกับกลุ่มเยาวชนหรือคณะประชาชนปลดแอก โยคะ ตาแดง และรัฐบาลทหารอย่างไร ต้องอ่าน!