ละครเวที ‘ตึกคุณหญิงหรี่’ มิตรภาพ ความสัมพันธ์ เวลา และความทรงจำในตึกแห่งนี้

เชื่อว่าในชีวิตทุกคนมักจะต้องมีวันหนึ่งที่เราเผลอคิดกับตัวเองว่า ‘วันนั้นไม่น่าทำแบบนั้นเลย’ หรือ ‘ถ้าเลือกได้นะ เราจะไม่ทำแบบนี้’ อะไรต่อมิอะไรต่างๆ นานา ที่เป็นการแสดงออกมาว่า ผลลัพธ์จากการตัดสินใจนั้นไม่ก่อให้เกิดความสุขในปัจจุบัน

ถ้าคุณเคยบอกกับตัวเองแบบนั้น เราขอแนะนำให้คุณไปดูละครเวทีจาก Democrazy Theatre Studio เรื่อง ตึกคุณหญิงหรี่

เกิดอะไรขึ้นใต้ตึกคุณหญิงหรี่

ต้องบอกก่อนว่า ก่อนที่จะเดินเข้าโรงละครไปชมละครเวทีเรื่อง ตึกคุณหญิงหรี่ ผู้เขียนไม่เคยอ่านเรื่องย่อ หรือสารจากผู้กำกับมาก่อน เพียงแต่เคยชมละครเวทีที่ Democrazy Theatre Studio อยู่แล้ว และติดใจกับชื่อเรื่อง พกไปแค่ความสงสัยที่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น ณ ตึกคุณหญิงหรี่

โรงละครสี่เหลี่ยม มีเพียงโต๊ะตรงกลางที่ทำหน้าที่เป็นเวทีขนาดใหญ่บอกเล่าเรื่องราวของคนกลุ่มหนึ่งที่เคยเรียนด้วยกันสมัยมัธยม และได้กลับมาเจอกันอีกครั้งหลังจาก 20 ปีผ่านไปในงานเลี้ยงรุ่น ซึ่งเป็นวันเดียวกับที่ทางโรงเรียนประกาศว่า ‘ตึกคุณหญิงหรี่’ ที่พวกเขาเคยมีประสบการณ์ร่วมกันเมื่อ 20 กว่าปีที่แล้วนั้นจะถูกทุบลงในเที่ยงคืนของวันนี้

เรื่องราวทั้งเรื่องถูกดำเนินผ่านตัวละคร 4 ตัว คือ สมยศ และวิภา ที่เล่นเป็นสามี ภรรยา กัน โก้-ลูกชาย และนักแสดงอีกคนที่ทำหน้าที่เป็น ‘all others’ ดำเนินเรื่องทั้งตามเส้นเรื่อง และนอกเส้นเรื่อง เติมเต็มให้ทุกฉากทุกเหตุการณ์ดำเนินไปตั้งแต่ต้นจนจบ

เรื่องนี้ไม่เกี่ยวกับตึกคุณหญิงหรี่

สิ่งที่ชอบที่สุดในละครเรื่องนี้ คือการได้ไปดูแล้วค้นพบว่าเรื่องนี้ไม่เกี่ยวกับตึกคุณหญิงหรี่ตามชื่อละครเลยสักนิด อาจจะใช้เป็นสถานที่ที่พาตัวละครมาเจอกัน แต่ในการเจอกันนั้นมันมีความหมายกว่ามาก มันทำให้เราได้ย้อนวัย นึกถึงเรื่องราวในอดีตไปกับตัวละคร เพราะการ ‘เจอกันอีกครั้ง’ ของคนหลายๆ คน มันย่อมเต็มไปด้วยคำพูดมากมาย ทั้งการทักทายที่เป็นการพิสูจน์ว่าเวลาเคยทำลายมิตรภาพไปไหม หรือกาลเวลาที่ทำให้คนเติบโตขึ้น มันจะทำให้เรายังพูดคุยกันเหมือนเดิมได้หรือไม่ หรือความสัมพันธ์ที่เคยใกล้ชิด ถูกลดทอนไปด้วยกำแพงที่เข้ามาแทนที่ไปมากขนาดไหน

เรื่องนี้จะไม่สมบูรณ์เลยหากตัวละครหลักเป็นตัวละครอีกหนึ่งคู่ที่เพิ่งโคจรกลับมาพบกัน เช่นเดียวกับตัวละครอีกหลายคู่ แต่ความสมบูรณ์เกิดขึ้นเมื่อทั้งสมยศและวิภา ตัวละครสองคนที่ความสัมพันธ์ของพวกเขายังคงดำเนินต่อไปหลังจากเมื่อ 20 ปีก่อน ซึ่งพวกเขาเคยสานสัมพันธ์กันที่นี่ และความสัมพันธ์ยังดำเนินตลอด 20 ปีที่ผ่านมา หรือแม้แต่หลังคืนนี้ไป ซึ่งบทสนทนาในคืนวันทุบตึกคุณหญิงหรี่ มีความหมายกับพวกเขาทั้งคู่ไม่แพ้บทสนทนาของคู่สัมพันธ์คู่อื่นๆ

หากย้อนเวลาได้ เราจะยังเลือกทำเหมือนเดิมอยู่ไหม

หลังจากดูละครจบ ผู้เขียนได้อ่านสารจากผู้กำกับ จึงได้ทราบว่าละครเรื่องนี้ได้รับแรงบันดาลใจมาจาก The Pavilion ของ เครก ไรต์ (Craig Wright) ที่เล่าถึงเหตุการณ์การกลับมาเจอกันของคู่รักในวัยมัธยม หลังจากแยกทางกันไป แต่ ตึกคุณหญิงหรี่ กลับเลือกที่จะเล่าถึงอีกหนึ่งความเป็นไปได้คือการที่ทั้งคู่ไม่แยกทางกัน และดำเนินเรื่องไปตามผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้น

ในแง่ของการกำกับ ข้อแรก ส่วนตัวชอบการตอบโต้ การนำเสนอมุมมองที่แตกต่าง การตั้งคำถามของบทประพันธ์ที่มีอยู่ว่า แล้วถ้ามันไม่เป็นในแบบที่เราเคยอ่าน ผลลัพธ์จะเป็นอย่างไร

ข้อสอง แม้ว่าคนดูจะไม่รู้เบื้องลึกที่มาที่ไปของแรงบันดาลใจ แต่ ตึกคุณหญิงหรี่ ก็ยังเป็นการเขียนบทละครใหม่ที่สมบูรณ์ในตัวของมันเอง

ข้อสาม ชอบที่แทนความน่าจะเป็นของสถานการณ์ด้วยจักรวาล การตัดสินใจหนึ่งที่เราเลือก มันทำให้เราเติบโตเป็นเราในทุกวันนี้ หากเราเลือกตัดสินใจปฏิบัติคนละแบบ เราที่เติบโตขึ้นมาก็จะเป็นคนละคนกัน (ให้นึกถึงเรื่อง Butterfly Effect ไว้) และที่ชอบมากไปอีกคือการที่ประเด็นนี้มัน relate กับคนแทบจะทุกคน แน่นอนอยู่แล้วว่าเวลาที่เรารู้สึกไม่มีความสุข สิ่งหนึ่งที่เรามักจะคิดคือ ‘ถ้าวันนั้นเราไม่ได้เลือกแบบนี้ ชีวิตเราน่าจะดีกว่านี้’ แทนที่จะเผชิญหน้ากับปัญหาตรงหน้า และค่อยๆ แก้มันไป

สำหรับผู้ที่รู้จัก The Pavilion ตึกคุณหญิงหรี่ จะแสดงให้คุณเห็นว่าถึงคุณจะเลือกอีกแบบ ปัญหามันก็ยังคงมีอยู่ดี ต่างกันตรงที่เป็นปัญหาคนละอย่างเท่านั้นเอง

ละครเรื่องนี้ไม่เกี่ยวกับเวลา

นี่คือคำพูดที่ตัวละคร ‘all others’ พูดย้ำตลอดในเรื่อง ซึ่งในตอนแรกเราไม่รู้สึกอะไร หรือไม่รู้กระทั่งว่า เมื่อตอนจบที่เรารู้สึกแล้ว จะเป็นความหมายที่ละครอยากจะบอกกับคนดูหรือไม่ แต่เรื่องจริงคือ มันไม่เกี่ยวกับเวลาจริงๆ

ภาพยนตร์หลายเรื่องเคยเสนอมุมมองเกี่ยวกับความสัมพันธ์ ผ่านบทสนทนาที่พาให้เห็นความต้องการ และมุมมองของคู่สนทนา นี่เป็นตัวอย่างหนึ่งในบทสนทนาดีๆ ที่ฟังแล้วชวนให้คิดถึง ‘บทสนทนาที่ค้างคา’เพราะเชื่อเถอะว่าใครๆ ก็มีบทสนทนาที่ค้างคาทั้งนั้น และเมื่อเราเปลี่ยนจักรวาลที่เราอยู่ไม่ได้ และขอเริ่มใหม่ ‘เลือกใหม่’ อีกรอบไม่ได้เช่นกัน ทีนี้มันน่าจะอยู่ที่โอกาสที่จะได้แก้ปัญหาของแต่ละคนว่า คุณจะพูดมันซะตั้งแต่ตอนนี้ หรือรออีก 20 ปี จนกว่า ‘ตึกคุณหญิงหรี่’ จะโดนทุบ คุณถึงจะกล้าพูดและเคลียร์มันออกมา

Photo:  Teeraphan Ngowjeenanan