“ลดเปลี่ยนโลก” ความในใจจากคนขี้เกียจที่พยายามลดใช้พลาสติกแบบ Single-use

ความพยายามรักษาสิ่งแวดล้อม อาจจะฟังดูคล้ายการวางแผนออมเงิน ที่ต้องเริ่มทำวันนี้เพื่อหวังให้เห็นดอกผลในระยะยาว สัปดาห์ที่ผ่านมา ฉันจึงมุ่งมั่นตั้งใจอย่างแรงกล้า ว่าจะลองใช้ชีวิตแบบแนวคิดขยะเหลือศูนย์ (Zero Waste) ดูสักที หลังจากคนรอบตัวหันพยายามเปลี่ยนกิจวัตรเพื่อลดขยะกัน และก็ดูจะค่อยๆ ทำได้สำเร็จ ฉันซึ่งติดขี้เกียจนิดๆ และไม่ชอบความยุ่งยาก ก็เริ่มเห็นตัวอย่างและได้แรงบันดาลใจ คิดน่าจะทำได้เหมือนกัน 

และตอนนี้ ค่ายรถยนต์ยักษ์ใหญ่อย่างโตโยต้า ก็พยายามสานต่อแนวคิดด้านการรักษาสิ่งแวดล้อมที่ชวนให้คนทั่วไปเข้ามามีส่วนร่วม กับแคมเปญ ‘ลดเปลี่ยนโลก’ ชวนให้คนหันมาปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อลดพลาสติกในชีวิตประจำวัน โดยร่วมสร้างแรงจูงใจด้วยการชวนให้คนถ่ายภาพทุกๆ กิจกรรมที่ลดการใช้พลาสติกลง แล้วแชร์ไปทางเว็บไซต์ ‘ลดเปลี่ยนโลก’ ที่เมื่อหลายๆ คนช่วยกันคนละไม้คนละมือ ก็จะเห็นเป็นตัวเลขรวมว่า เราต่างช่วยกันลดปริมาณการใช้พลาสติกไปได้เท่าไร

เริ่มวันแรก ฉันเริ่มต้นจากสิ่งง่ายๆ ใกล้ตัวที่เจอในบ้านก่อน ว่ามีสิ่งใดสามารถนำไปส่งต่อและมอบประโยชน์ให้กับผู้อื่นได้บ้าง เริ่มจากขยะสะอาดในบ้านก่อนเลย ตั้งแต่ขวดพลาสติก ถุงพลาสติก กล่องพลาสติก กล่องนม และกระป๋องอลูมิเนียมที่ใช้แล้ว ฉันนำมาล้างและแยกออกจากขยะที่ย่อยสลายได้อย่างเศษอาหารต่างๆ 

แล้วต้องทำอย่างไรต่อ…ฉันลองกูเกิลหาข้อมูลเพิ่มเติมว่ามีที่ไหนรับขยะพลาสติกประเภทต่างๆ บ้าง ยิ่งค้นข้อมูลก็ยิ่งสนุกเหมือนได้เปิดโลกใหม่ และไม่น่าเชื่อว่าขยะในบ้านเรามีประโยชน์มหาศาล ฉันล้างกล่องนมให้สะอาดและผึ่งลมจนแห้ง ส่งไปช่วยในโครงการหลังคาเขียวของมูลนิธิเพื่อนพึ่ง (ภาฯ) ยามยากเพื่อมอบให้กับชุมชนที่ขาดแคลน พวกถุงพลาสติกที่ไม่เปื้อน หรือล้างสะอาดแล้ว ฉันส่งไปร่วมในโครงการ Green Road เพื่อนำไปทำบล็อกปูถนน ส่วนฝาขวดน้ำต่างๆ และกล่องพลาสติกใส่อาหารที่ล้างแล้ว ฉันส่งไปให้กลุ่ม Precious Plastic Bangkok 

วันนี้ทั้งวัน ฉันจึงสาละวนอยู่กับขยะพลาสติก แต่วันนี้ก็ผ่านไปได้ด้วยดี ฉันรู้สึกอิ่มเอมอย่างบอกไม่ถูก จากการทดลองเปลี่ยนพฤติกรรมในวันนี้ ฉันไม่รู้สึกว่ายุ่งยากมากนัก อาจเพราะวันนี้เป็นวันหยุดฉันจึงมีเวลา แต่พรุ่งนี้สินะ เช้าวันจันทร์… ฉันจะรอดหรือไม่กับการเป็นคนดีรักษ์โลกต่อไป

เข้าสู่เช้าวันทำงาน ฉันเตรียมใจไว้แล้วว่ามันไม่น่าง่ายเท่าวันหยุดที่อยู่บ้านคัดแยกขยะแน่ๆ แต่ก็เอาล่ะ…ในเมื่อตั้งใจแล้วว่าจะลดพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง จึงวางแผนจะปฏิเสธการรับถุง และขวดพลาสติกทุกประเภท 

กว่าจะออกจากบ้านได้ก็วุ่นวายนิดหน่อย เพราะต้องเตรียมกล่องข้าว กระบอกน้ำ และถุงผ้าออกไปด้วย คิดในใจถึงทฤษฎี 21 วัน ที่บอกว่า เมื่อไรที่เราทำอะไรติดต่อกันครบ 21 วัน เราจะทำเรื่องนั้นได้จนเป็นนิสัย และฉันพอถึงวันนั้น ฉันก็จะรักษ์โลกได้แบบชิลๆ โดยไม่ต้องรู้สึกพยายามอะไรเป็นพิเศษ

เริ่มด้วยอาหารเช้าของฉันที่ร้านเต้าหู้ทอด ฉันยื่นกล่องพลาสติกให้คุณป้าคนขาย คุณป้ายิ้มพร้อมกับรับกล่องไปตักอาหารให้ ฉันรู้สึกเหมือนได้กลับไปเป็นเด็กน้อยวัยประถมอีกครั้ง ทั้งรู้สึกแปลก แต่ก็รู้สึกดีอย่างบอกไม่ถูก ต่อไปที่ร้านขายไอศกรีมรถเข็น ฉันเลือกกินไอศกรีมแบบใส่ขนมปังแทนการใส่ถ้วยพลาสติก (แม้ใจจะชอบกินขนมปังอยู่แล้ว เป็นทุนเดิม แต่ก็ขอนับว่านี่เป็นหนึ่งในภารกิจลดขยะด้วยแล้วกัน)

และที่ร้านขายน้ำ แก้วน้ำส่วนตัวที่ฉันพกมาได้ออกโรง การได้ดูดน้ำจากหลอดและแก้วของตัวเอง มันชื่นใจและสดชื่นกว่าจริง ๆ  ฉันแน่ใจว่าฉันไม่ได้มโน อย่างน้อยก็มั่นใจได้ว่าหลอดที่ฉันนำไปเองก็ไม่น่าไปทำร้ายสัตว์ตัวไหนได้อีก

กล่องข้าวและแก้วน้ำ เมื่อกินหมดก็นำมาล้างที่ออฟฟิศเพื่อเตรียมนำไปใช้ใหม่รอบเย็น ถามว่าลำบากไหม ก็มีแอบคิดบ้างว่าค่อนข้างวุ่นวาย แต่ไม่ได้ลำบากจนทำไม่ได้เลยเสียทีเดียว ในที่สุด วันนี้ก็ผ่านไป ฉันถึงบ้านแล้ว นั่งทบทวนได้ว่าตลอดวันทั้งวัน ฉันสามารถหลีกเลี่ยงการใช้พลาสติกแบบ single-use ได้สำเร็จ และวันรุ่งขึ้นจะไม่ล้มเลิกแน่นอน พรุ่งนี้มาลองกันต่อ 

เช้าวันถัดมา ฉันตั้งใจจะไปวิ่งก่อนไปทำงาน ไม่ลืมพกกระบอกน้ำส่วนตัวไปด้วย แต่วันนี้ลำบากนิดหน่อย เพราะกระบอกน้ำค่อนข้างหนักและมีความจุจำกัด ฉันดื่มน้ำหมดไวมาก ด้วยความเหนื่อยและกระหายน้ำ จะหาเติมน้ำจากที่ไหน เพราะเกือบทุกร้านตามสวนสาธารณะก็ขายน้ำในขวดพลาสติก ถ้าฉันซื้อน้ำ ฉันก็ต้องซื้อขวดพลาสติกด้วย ดังนั้น ฉันจึงวางแผนการดื่มน้ำที่มีอยู่อย่างจำกัด

การลด ละ เลิก และนำพลาสติกกลับมาใช้ใหม่ของฉันดำเนินมาได้อย่างราบรื่นจนถึงปลายสัปดาห์ ช่วงวันท้ายๆ ฉันรู้สึกว่าทำได้ง่ายขึ้น เพราะจากประสบการณ์ 3 – 4 วันก่อนหน้า ฉันเริ่มรู้ว่าฉันต้องเตรียมอะไรออกไปจากบ้านบ้าง และซื้ออาหารร้านไหนดีที่แม่ค้าพ่อค้าจะยินดีให้บริการฉันด้วยรอยยิ้ม แต่บางวันก็มีปัญหาบ้าง เช่น ในบางวันฉันลืมนำกระบอกน้ำส่วนตัวออกมา ก็ต้องหาวิธีซื้อน้ำแบบไม่ใส่ขวดพลาสติกให้ได้ บางวันจึงเลือกวิธีซื้อน้ำแบบขวดแก้วแล้วคืนขวดที่ร้านเลย สำหรับฉัน มันค่อนข้างโอเคเลยทีเดียว ที่ได้น้ำปริมาณที่มากกว่าในราคาเท่าเดิม แถมยังไม่ผลิตขยะเพิ่ม

วันสุดท้ายของสัปดาห์นี้ ฉันตั้งใจมากที่จะไปร้าน Normal Shop ร้านที่สนับสนุนให้คนพกขวดหรือภาชนะมาเติมเอง วันนี้ฉันนำขวดพลาสติกใช้แล้วไปซื้อน้ำยาซักผ้าและสบู่เหลว ซึ่งก็สนุกดี มันก็เหมือนไปเติมน้ำตามตู้กดน้ำในร้านสะดวกซื้อ พ่วงความสบายใจที่ได้ลดขยะ และภูมิใจในตัวเองอยู่ลึกๆ ว่ายอมลดทอนความสะดวกแต่ไม่ปลอดภัยได้สำเร็จจนครบสัปดาห์ 

ผ่านไป 1 สัปดาห์ การพกภาชนะใส่น้ำ ใส่อาหาร และถุงผ้าไปซื้อของ ก็กลายเป็นความสนุก สิ่งที่ฉันได้จากการเป็นมือใหม่ทดลองรักษ์โลก คือ ฉันได้ฝึกทักษะการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าทุกวัน ซึ่งก็สนุกดี เหมือนได้เป็นการ Challenge กับตัวเอง ได้ก้าวข้ามผ่านความขี้เกียจของตัวเองมาจนได้ ฉันรู้สึกมีค่ากับผู้อื่นและโลกใบนี้มากขึ้น และแน่นอน ฉันจะทำต่อไป แค่ปรับชีวิตนิดๆ หน่อย ๆ การ ลด ละ เลิกการใช้ของที่ทำร้ายโลกก็ไม่ได้ลำบากอะไรขนาดนั้น 

และแน่นอน ฉันตั้งใจจะทำต่อไปจนถึงวันที่ 21 ให้ได้ เผื่อจะให้การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมนี้กลายเป็นกิจวัตรประจำวันที่เคยชิน 

จากวันแรกจนถึงวันนี้ ฉันยังไม่อยากจะเชื่อตัวเองว่า คนขี้เกียจระดับเกินเยียวยาอย่างฉันก็รักษ์โลกกับเค้าได้ ถ้าฉันทำได้ทุกคนบนโลกก็น่าจะทำได้เช่นกัน 

สำหรับใครที่คิดอยากเริ่มต้น ก็มีกิจกรรมดีๆ ที่อยากแนะนำ เพราะนอกจากจะได้ช่วยโลกแล้ว ยังได้เปลี่ยนคะแนนความดีเป็นคะแนนสะสมส่วนบุคคลเพื่อแลกรับของรางวัลได้อีกด้วย โครงการที่ว่าคือโครงการ “ลดเปลี่ยนโลก กับโตโยต้า” สำหรับคนที่อยากเข้าร่วมกิจกรรมไปลงทะเบียนผ่านเว็บไซต์ www.ลดเปลี่ยนโลก.com ได้เลย