ย้อนไปเมื่อ 35 ปีที่แล้ว ‘สมาคมหมู่บ้านที่สวยที่สุด’ เกิดขึ้นครั้งแรกที่ประเทศฝรั่งเศส นับจากนั้นเป็นต้นมา สมาคมนี้ก็ค่อยๆ กำเนิดขึ้นในประเทศอื่นๆ ตั้งแต่เบลเยียม แคนาดา อิตาลี ญี่ปุ่น โรมาเนีย เยอรมัน จนถึงสเปนเมื่อปี 2554 แม้ว่าจะเป็นสมาคมที่เติบโตช้าและยังมีแนวร่วมไม่มาก แต่สมาคมเหล่านี้ก็ได้ช่วยโปรโมตสถานที่เก่าให้กลายเป็นจุดหมายปลายทางใหม่ในวงธุรกิจท่องเที่ยวในประเทศของตัวเองได้เป็นอย่างดี
สำหรับประเทศสเปนตั้งแต่ตั้งสมาคมขึ้นจนถึงปัจจุบัน มี 57 หมู่บ้านที่ได้รับตำแหน่งหมู่บ้านที่สวยที่สุดไปแล้ว แต่กว่าจะได้รับตำแหน่งนี้ ต้องผ่านขั้นตอนและเกณฑ์การตัดสินทั้งด้านสภาพแวดล้อมและด้านมรดกอันทรงคุณค่าของชุมชน อาจสรุปได้ว่านิยามของ ‘หมู่บ้านสวย’ คำนี้ นอกจากจะมีสิ่งปลูกสร้างหรือธรรมชาติที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์แล้ว ยังครอบคลุมไปถึงความมีระเบียบแลดูสะอาดตาของทั้งหมู่บ้านในภาพรวมด้วย จากจำนวน 57 หมู่บ้านสวยในสเปน มีหมู่บ้าน ชินชน (Chinchón) เพียงหมู่บ้านเดียวที่อยู่ในจังหวัดมาดริด
หมู่บ้านชินชน
ท้องทุ่งแห่งชินชน
ในยุคบรรพกาล ที่ตั้งของชินชนเป็นแหล่งชุมชนมาตั้งแต่สมัยยุคก่อนประวัติศาสตร์และชนชาติต่างๆ ที่ผลัดกันเข้ามาตั้งถิ่นฐานในคาบสมุทรไอบีเรีย และตั้งแต่ยุคกลางเป็นต้นมา หมู่บ้านนี้เริ่มมีบทบาทในหน้าประวัติศาสตร์มากขึ้น โดยเฉพาะในช่วงที่สเปนมีสงครามกู้เอกราชคืนจากฝรั่งเศส (ค.ศ. 1808-1814) ชินชนกลายเป็นฉากหลังของเหตุการณ์รุนแรงโหดร้ายและความสูญเสียจนถึงกับเป็นที่มาของภาพวาด ‘Esto es peor’ (นี่ยิ่งแย่กว่า) ของศิลปินสเปนคนสำคัญ ฟรันซิสโก โกยา (Francisco Goya) และภาพอื่นๆ ในชุด Desastres de la Guerra (ความหายนะจากสงคราม) อีกหลายชิ้น
Photo: https://en.wikipedia.org/wiki/This_is_worse
แม้จะเคยผ่านสงครามรุนแรงจากศตวรรษก่อนหน้าจนเข้าสู่ยุคอุตสาหกรรมและโลกสมัยใหม่ในศตวรรษปัจจุบัน แต่พื้นที่ศูนย์กลางของหมู่บ้านหรือปลาซามายอร์ (Plaza Mayor) ของชินชนยังคงรักษาเอกลักษณ์อันโดดเด่นอายุกว่า 600 ปีเอาไว้อย่างสมบูรณ์ จากวงเวียนหน้าทางเข้าชุมชนเก่าเดินขึ้นไปตามถนนจนถึงทางเข้าลานกลางหมู่บ้าน ระเบียงไม้สีเขียวอมน้ำเงินจำนวน 234 ระเบียงของอาคารสีขาวสามชั้น (ซึ่งแต่ละชั้นของแต่ละอาคารอยู่ในระดับเดียวกันบ้างและไม่อยู่บ้าง) สร้างโอบรอบพื้นที่รูปวงกลมโล่งๆ ลาดลงไปเป็นแอ่งกะทะยืนยันตัวตนชัดเจนว่านี่คือแลนมาร์กอันโด่งดังของชินชน ผู้ครองตำแหน่ง ‘หนึ่งในเจ็ดสิ่งมหัศจรรย์’ ของมาดริด
ปลาซามายอร์
มาถึงนี่ ถ้าอยากได้ภาพถ่ายมุมคลาสสิก ก็ต้องเป็นภาพมุมกว้างเห็นแถวอาคารระเบียงไม้สีเขียวที่ตีวงล้อมลานวงกลมตรงกลาง เหนือขึ้นไปเห็นอาคารหินสูงใหญ่ คือโบสถ์ Nuestra Señora de la Asunción ที่มีภาพวาดของโกยาอยู่บนฉากหลังแท่นบูชา ถัดมาทางซ้ายมือเป็นอาคารหลังคาจั่ว คือโรงละคร Lope de Vega ที่มีม่านปิดเวทีลายปลาซามายอร์เห็นโบสถ์ด้านบนแบบสมมติว่ามองออกมาจากระเบียงชั้นสามของอาคารฝั่งตรงข้าม และด้านซ้ายสุดเกือบหลุดเฟรมคือหอนาฬิกาเก่าแก่ที่โชคดีรอดระเบิดสงครามมาได้
ในบริเวณปลาซามายอร์ ช่วงวันเวลาปกติอาจใช้เป็นลานจอดรถ แต่หากมีโอกาสพิเศษที่ตรงนี้จะกลายเป็นเวทีการแสดงใหญ่ของหมูบ้าน โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลฉลองนักบุญประจำเมืองชินชน วันที่ 15-16 สิงหาคม ที่จะมีทั้งขบวนแห่ทางศาสนา การแสดงต่างๆ การแข่งขันกีฬา รวมถึงการสู้วัวกระทิงที่จะจัดขึ้นในลานตรงกลาง และเมื่อนั้น ระเบียงทั้ง 234 ระเบียงที่รายล้อมอยู่ก็จะทำหน้าที่เหมือนเป็นที่นั่งชมชั้นลอยของโรงละครกลางแจ้งแสนคลาสสิก
ภาพวาด Corrida de toros ที่ Plaza de Chinchón โดย José Gutiérrez Solana
สำหรับใครที่วาดภาพไว้ว่า ‘หมู่บ้านที่สวยที่สุด’ จะต้องมีบ้านน่ารักๆ สีสันสดใสเหมือนในการ์ตูน ชินชนอาจไม่ถูกใจท่านสักเท่าไหร่ ยิ่งถ้ามาวันธรรมดาอาจไม่มีกิจกรรมอะไรให้นักท่องเที่ยวได้ทำมากนัก บวกกับบรรยากาศเงียบๆ ของหมู่บ้านโดยรอบที่ยิ่งอาจทำให้นักเที่ยวสายเฮฮารู้สึกเบื่อ แต่ภาพแบบนี้อาจเป็นนิยามความงามอีกรูปแบบหนึ่งในสายตาของคนที่นี่ -เรียบง่าย นิ่งสงบ สุขุม- เพราะความจริงแล้วสมาคมหมู่บ้านที่สวยที่สุด ไม่ได้จัดตั้งขึ้นเพื่อโปรโมตสถานที่ท่องเที่ยวเพียงอย่างเดียว จุดประสงค์หลักของสมาคมคือการกระตุ้นเตือนไม่ให้คนในชาติลืมสถานที่เล็กๆ ที่เป็นมรดกตกทอดจากอดีตเหล่านี้ เพื่อให้ทุกคนช่วยกันดูแลรักษาลมหายใจเก่าแก่ที่ยังหลงเหลือมาถึงปัจจุบัน ด้วยเกรงว่าสิ่งปลูกสร้างใหม่และความทันสมัยอาจพรากประวัติศาสตร์ จิตวิญญาณและเอกลักษณ์ของเราไปต่างหาก
FACT BOX:
เกณฑ์ที่สมาคมหมู่บ้านสวยใช้ตัดสิน 2 ข้อหลักคือ
- มีผู้อยู่อาศัยไม่เกิน 15,000 คน ถ้าเป็นชุมชนที่มีผู้อาศัยมากกว่า 5,000 คน สมาคมจะพิจารณาเฉพาะบริเวณย่านเก่าแก่หรือบริเวณที่มีความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ ซึ่งจะต้องยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์ดี
และ - หมู่บ้านนั้นจะต้องมีมรดกทางสถาปัตยกรรมหรือทางธรรมชาติที่ได้รับการรับรองแล้ว นอกจากนี้ ชุมชนจะต้องสะอาดเป็นระเบียบ มีการดูแลรักษาผนังอาคารตึกรามบ้านช่องภายนอกที่ดี มีถนนให้รถสัญจรได้สะดวก มีพื้นที่สำหรับจอดรถ มีการดูแลพื้นที่โซนธรรมชาติที่ดี และมีการจัดการการติดป้ายประกาศและป้ายโฆษณาที่เป็นระเบียบด้วย เป็นต้น
DID YOU KNOW?
- การเดินทางโดยรถสาธารณะจากตัวเมืองมาดริดไปชินชน ขึ้นรถบัสสาย 337 จากปลาซากอนเด้เดกาซาล (Plaza Conde de Casal) ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมง
- ในช่วงสงครามกู้เอกราชคืนจากฝรั่งเศส หมู่บ้านชินชนถูกเผา 103 หลังคาเรือน โบสถ์คริสต์อีก 2 หลัง ทรัพย์สินในโบสถ์บ้างถูกเผาบ้างถูกปล้น ส่วนลานกลางหมู่บ้าน หรือ Plaza mayor de Chinchón เป็นสถานที่ที่ใช้สังหารทหารกองทัพฝรั่งเศส
