เดี่ยว 12 : เดี่ยวเดจาวู

*บอกกันแต่เนิ่นๆ ว่าบทความนี้เปิดเผยเนื้อหาของ ‘เดี่ยว 12’

ผู้เขียนไม่อาจแน่ใจได้ว่าตัวเองเป็นแฟนพันธุ์แท้ ‘เดี่ยวไมโครโฟน’ ของอุดม แต้พานิช หรือไม่ แต่ก็ได้ดูเดี่ยวครบทุกครั้ง โดยเดี่ยว 1-4 เป็นการดูผ่านวีซีดี ส่วนเดี่ยว 5-11 เป็นการดูสด แน่นอนว่าแลกมาด้วยการไปต่อแถวรอซื้อบัตรเป็นชั่วโมง การกดรีเฟรชเว็บไซต์ขายบัตรเป็นหลายร้อยรอบ หรือกระทั่งเวบล่มตัดบัตรเครดิตไม่ผ่านจนต้องวุ่นวายโทรหาธนาคาร

จากการติดตามเดี่ยวมายาวนานเกือบสองทศวรรษ ทำให้เห็นความเปลี่ยนแปลงทั้งในด้านที่ดีและไม่ดีในการแสดงของอุดม ไม่ต้องใช้การสังเกตนักเราจะพบว่าเดี่ยวครั้งแรกๆ มีจังหวะที่เร็วมาก อุดมในวัยหนุ่มระเบิดพลังราวกับการแสดงในวันนั้นจะเป็นวันสุดท้ายของชีวิต ส่วนเดี่ยวยุคกลางๆ (น่าจะประมาณครั้งที่ 5-7) อุดมพยายามเพิ่มสีสันด้วยโชว์พิเศษ เช่น การแร็ป การแหล่ การมีแขกรับเชิญอย่างสินเจริญ บราเธอร์ส แต่ทว่าหลายครั้งมันก็กลายเป็นความรุงรังที่ไม่จำเป็น

ตั้งแต่เดี่ยว 8 เป็นต้นมา อุดมลดจังหวะการเล่าเรื่องให้ช้าลงสอดคล้องกับวัยที่มากขึ้น เรื่องราวของเดี่ยวในยุคหลังจะเป็นเรื่องง่ายๆ ใกล้ตัวที่โดนใจคนดูได้ง่าย แต่ปัญหาของผู้เขียนคือเนื้อหาของเดี่ยวยุคหลังดูซ้ำไปซ้ำมาย่ำอยู่กับที่ มักว่าด้วยการทะเลาะเบาะแว้งของชายหญิง ความจู้จี้จุกจิกของเพศหญิง (‘อาร์ตตัวแม่’ และ ‘มนุษย์เมนส์’) หรือไม่ก็เรื่องการหัดเข้าสู่โลกโซเชียลของอุดม ถึงกระนั้นผู้เขียนก็ค่อนข้างชอบเดี่ยว 11 ที่มีเส้นเรื่องหลักเป็นชิ้นเป็นอัน ว่าด้วยความเปลี่ยนแปลงและการแก่ชรา

ดังนั้นผู้เขียนก็แอบหวังไว้ในใจว่าเดี่ยว 12 จะมีเรื่องราวไปไกลจากสิ่งที่อุดมเคยบอกเล่าในเดี่ยวยุคหลังบ้าง แต่ดูเหมือนมันจะไม่เป็นเช่นนั้น เพราะสุดท้ายแล้วเรื่องก็วนอยู่ที่ประเด็นเดิมๆ แพทเทิร์นเดิมๆ ได้แก่ ผู้หญิงเรื่องเยอะ > ยุค 90s vs ยุคโซเชียล > เรื่องผี > ปิดท้ายการแร็ปการเมือง จบ. บางทีก็รู้สึกว่าเดี่ยว 12 ควรจะชื่อเล่นว่า ‘เดี่ยวเดจาวู’ หรือ ‘เดี่ยวรีไซเคิล’ ให้รู้แล้วรู้รอด

อุดมเปิดเดี่ยว 12 ด้วยการแจ้งกับผู้ชมว่าเขากำลังจะแต่งงาน กำลังสร้างเรือนหอ จากนั้นก็โยงไปถึงเรื่องพฤติกรรมของสาวๆ ทั้งการแต่งหน้านาน มีเสื้อผ้ารองเท้ามากมายแต่กลับโอดครวญว่าไม่รู้จะใส่อะไรดี หรือกระทั่งการแต่งหน้าจัดเต็มไปฟิตเนส  ส่วนตัวแล้วผู้เขียนรู้สึกเบื่อหน่ายกับพาร์ตนี้มาก เพราะมันเป็นเรื่องที่พูดมาแล้วทั้งนั้นในเดี่ยวก่อนๆ แถมช่วงกลางยังอุตส่าห์วกเนื้อหาไปเรื่องมนุษย์เมนส์อีกจนได้ แม้จะมีการแก้เกมด้วยการตั้งโจทย์ว่าจะเกิดอะไรขึ้นถ้าผู้ชายมีเมนส์บ้าง แต่ก็ดูเป็นมุกเรื่อยเปื่อยที่ไม่น่าจดจำเท่าไร

พาร์ตที่สองเป็นการเปรียบเทียบความสโลว์ไลฟ์ในโลกยุค 90s กับโลกยุคโซเชียลที่วูบไหวรวดเร็ว ลามไปถึงเรื่องคนประหลาดๆ ที่โด่งดังจนไวรัล ซึ่งก็เป็นประเด็นประเภทที่เราพบเห็นได้ทุกวันตามเพจเฟซบุ๊กสารพัด เพื่อนของผู้เขียนคนหนึ่งเคยพูดว่าคอนเทนต์ของเดี่ยวในยุคหลังๆ แทบไม่ต่างกับอ่านสเตตัสเฟซบุ๊กของเพื่อนเลย นั่นอาจเป็นเพราะวัตถุดิบที่อุดมเลือกมาพูดถึงหรือจิกกัดล้วนมาจากโลกหน้าจอแทบทั้งสิ้น

แน่นอนว่าผู้เขียนยอมรับในความเก่งกาจที่อุดมสามารถสร้างน้ำเสียงและวิธีเล่าที่ทำให้ผู้คนหัวเราะสนั่นหวั่นไหว แต่สิ่งที่ขาดหายไปในเดี่ยวยุคหลังๆ คือความออริจินัล ซึ่งแท้จริงมันก็มีแหล่งที่มาที่ง่ายที่สุดนั่นคือ ประสบการณ์ตรงของอุดมเอง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องจริงหรือแต่งก็ตาม (เช่น มุกคลาสสิกอย่างเรื่องอุดมเจอตุ๊กแก อุดมทำสุหนัต หรือการไปท่องเที่ยวดูฉลามในเดี่ยว 11) แม้ว่าเดี่ยว 12 จะมีเรื่องทำนองนั้นบ้าง เช่น เรื่องพี่เชอร์รี่ หรือการไปวิ่งกับพี่ตูน  แต่นั่นก็ดูเป็นมุกเสริมรายทางมากกว่าจะเป็นไฮไลท์หรือโมเมนต์ให้จดจำ ส่วนเรื่องผีเป็นพาร์ตที่สามแบบเต็มๆ ก็ไม่น่าตื่นเต้นอะไร เพราะทุกเดี่ยวจะต้องมีเรื่องผีอยู่แล้ว

อุดมปิดท้ายด้วยมุกประจำตัวของเดี่ยวยุคหลังคือการแร็ปการเมือง ใจความหลักคือการแซวลุงตู่ ถึงกระนั้นการแร็ปของอุดมก็ไม่ได้มีจุดยืนทางการเมืองที่ชัดเจนนัก แต่ดูจะเป็นเอาใจมวลชนเสียมากกว่า ดังนั้นนอกจากเรื่องลุงตู่ ก็เลยมีรวมฮิตทั้งนาฬิกาบิ๊กป้อม คดีเสือดำของเปรมชัย ศรีวราห์ขอใบอนุญาต สุเทพร้องไห้ และต้องไม่ลืมว่าในเดี่ยวครั้งก่อนๆ อุดมก็เคยแซวทักษิณหรือยิ่งลักษณ์มาแล้วเช่นกัน

ผู้เขียนได้ยินเสียงตอบรับจากรอบแรกๆ ของเดี่ยว 12 ว่า ‘สั้นกว่าที่คิด’ และ ‘จบแบบงงๆ’ แต่ดูเหมือนรอบของผู้เขียน (จันทร์ 6 สิงหาคม 2561 / การแสดงรอบที่ 6) ปัญหาเหล่านั้นจะถูกแก้ไขแล้ว ความยาวโชว์ทั้งหมดอยู่ที่ สองชั่วโมงครึ่ง ส่วนช่วงจบถือว่าเป็นจังหวะที่คมใช้ได้ แต่ภาพรวมไม่ได้มีอะไรน่าประทับใจหรือน่าจดจำนักตามที่กล่าวไปข้างต้น อย่างไรก็ดี สิ่งที่ดีที่สุดคือในรอบของผู้เขียนไม่มีใครขอแต่งงานกัน