น้ำ ≠ น้ำสะอาด Water POG กับมิสชันยกระดับน้ำประปา เพราะ ‘น้ำคือชีวิต’ ที่ทุกคนต้องเข้าถึง

แม้ประเทศไทยไม่ใช่ประเทศที่ขาดแคลนน้ำ แต่สำหรับหลายชุมชน น้ำประปาที่สะอาดยังคงเป็นสิ่งที่รอคอยและไม่เคยเข้าถึงจริง น้ำที่ไหลออกจากก๊อกอาจขุ่น มีกลิ่น หรือไม่มั่นใจพอที่จะดื่มได้ หลายครอบครัวในชนบทจึงต้องหันไปซื้อน้ำดื่มเพิ่ม ทั้งที่รายได้ก็มีเพียงเล็กน้อย ความจริงอันเงียบงันนี่เองที่สะท้อนว่า ปัญหาของสังคมไทยไม่ใช่ ‘ไม่มีน้ำ’ แต่คือ ‘มีน้ำที่ไม่สะอาดพอ’ และนั่นคือความเหลื่อมล้ำที่ยังดำรงอยู่ทุกวันนี้

ในเมืองใหญ่ ผู้คนอาจไม่เคยนึกถึงเรื่องนี้ เพียงแค่เปิดก๊อกก็มีน้ำใช้โดยไม่ต้องตั้งคำถาม แต่ในอีกหลายพันหมู่บ้าน ความจริงกลับตรงกันข้าม น้ำที่มีอยู่ไม่อาจรับประกันได้ว่าจะสะอาดพอให้ดื่มได้ ครอบครัวชนบทจำนวนไม่น้อยต้องยอมสละรายได้ส่วนหนึ่งไปกับการซื้อน้ำ ขณะที่ควรเป็นสิ่งที่พวกเขาควรเข้าถึงได้ฟรีและเท่าเทียม

“มิสชันของเราคือ ไม่ว่าคุณจะอยู่ที่ไหนในประเทศไทย คุณต้องมีน้ำสะอาดใช้” คือคำกล่าวของ เพชร–กฤตวัฒน์ เลื่อนราม ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท Water POG จำกัด กล่าว

Water POG คือบริษัทผู้ผลิตและตัวแทนจำหน่ายระบบผลิตน้ำประปา รวมถึงการปรับปรุงคุณภาพน้ำ ที่มีเป้าหมายชัดเจนในการยกระดับคุณภาพชีวิตคนไทยด้วยน้ำประปาสะอาด เข้าถึงได้ทั่วประเทศ เพราะน้ำคือความจำเป็นขั้นพื้นฐานของมนุษย์

กฤตวัฒน์เล่าว่า สิ่งที่เขาเห็นจากการลงพื้นที่ทำให้ตระหนักว่า น้ำสะอาดไม่ควรถูกมองเป็น ‘สิทธิพิเศษ’ ของคนบางกลุ่ม แต่ควรเป็น ‘สิทธิขั้นพื้นฐาน’ ของทุกคน และนี่คือภารกิจที่บริษัทตั้งใจทำมาตลอด เพื่อทำให้น้ำสะอาดเข้าถึงได้จริงในทุกชุมชน ไม่ว่าพวกเขาจะอยู่ที่ไหนในประเทศไทย

ปัจจุบัน Water POG ให้บริการน้ำประปาสะอาดแล้วกว่า 70 จังหวัดทั่วประเทศ ด้วยระบบที่ออกแบบให้ดีกว่าเดิม ทั้งสะอาดขึ้นและดูแลได้ง่ายขึ้น 

เพื่อให้ชาวบ้านมั่นใจว่าจะมีน้ำดื่มที่ปลอดภัยในชีวิตประจำวันอย่างต่อเนื่อง ขณะเดียวกันบริษัทกำลังพัฒนา POG Mobile ระบบผลิตน้ำอาร์โอเคลื่อนที่ สำหรับสถานการณ์ฉุกเฉินและพื้นที่เข้าถึงยากไม่ว่าจะเป็นการช่วยเหลือผู้ประสบภัยน้ำท่วมหรือชุมชนห่างไกล เพื่อให้ผู้คนที่เดือดร้อนที่สุดได้มีน้ำสะอาดดื่มอย่างรวดเร็ว

The Momentum ได้มีโอกาสคุยกับกฤตวัฒน์ถึงที่มาและจุดหมายที่เขาต้องการจะลดความเหลื่อมล้ำการเข้าถึงน้ำสะอาด และเป้าหมายการยกระดับชีวิตให้ทุกคนเท่าเทียม

จากการทำงานคุณเห็นปัญหาน้ำในประเทศไทยเป็นอย่างไร

อย่างแรกต้องเริ่มจากแบ็กกราวนด์น้ำในประเทศไทยก่อน ผมมองว่า ปัญหาน้ำในประเทศไทยต้องเริ่มจากโครงสร้างก่อนครับ ถ้าอยู่กรุงเทพฯ จะมีการประปานครหลวงดูแล ส่วนต่างจังหวัดก็เป็นการประปาส่วนภูมิภาค ซึ่งทั้ง 2 หน่วยงานนี้ดูแลได้ราว 30% ของประเทศ

แต่ในอีกประมาณ 70% ที่เหลือ ชาวบ้านตามหมู่บ้านต้องจัดการกันเอง ขุดน้ำขึ้นมา กรอง แล้วกระจายใช้กันเอง ทำให้คุณภาพน้ำต่างกันไปตามพื้นที่ บางที่เป็นน้ำกระด้าง บางที่น้ำเค็ม หรือบางที่น้ำขุ่นจนไม่น่าดื่ม สุดท้ายแล้วประเทศไทยไม่ถึงกับขาดน้ำ แต่ปัญหาคือเรายังนำน้ำมาใช้อุปโภคบริโภคได้อย่างจำกัดและคุณภาพไม่สม่ำเสมอ

จุดเริ่มต้นของ Water POG ที่ต้องการมอบน้ำสะอาดให้คนไทยทั่วประเทศมาจากไหน

จุดเริ่มต้นของ Water POG มาจากคุณพ่อของผม ศิวพงศ์ เลื่อนราม ตอนนั้นคุณพ่อเห็นข่าวตามทีวีเกี่ยวกับปัญหาน้ำประปาที่ไม่สะอาดในหลายพื้นที่ เลยรู้สึกว่าเรื่องนี้ต้องหาทางแก้ไขจริงจัง ก็เลยชวนทีมวิศวกรรุ่นน้องมาช่วยคิดระบบที่จะกรองน้ำดิบให้กลายเป็นน้ำสะอาดได้ ไม่ว่าจะเป็นน้ำบาดาล น้ำใต้ดิน หรือน้ำคลอง ก็สามารถทำให้สะอาดจนถึงมาตรฐานที่คนเอาไปใช้ดื่มได้

จากวันนั้นก็มาจนถึงวันนี้ พันธกิจของเรายังเหมือนเดิมคือ บอกกับทีมเสมอว่า “ไม่ว่าคุณจะอยู่ที่ไหนในประเทศ คุณต้องมีน้ำสะอาดใช้” นี่คือหัวใจของ Water POG 

จากการทำงานเกี่ยวกับน้ำ มีครั้งไหนที่คุณต้องไปบุกเบิกทำระบบน้ำประปาบ้าง

มีหลายเหตุการณ์ที่เราได้เข้าไปช่วยติดตั้งระบบน้ำประปาตั้งแต่ศูนย์ หนึ่งในเคสที่ผมจำได้ชัดคือที่อำเภอเลาขวัญ จังหวัดกาญจนบุรี ตอนนั้น Water POG เป็นทีมแรกที่ได้ลงไปทำระบบน้ำให้กับชาวบ้าน

ผมยังจำได้ว่า มีคุณป้าคนหนึ่งดีใจมาก เพราะก่อนหน้านี้เขาต้องซื้อน้ำดื่มและซื้อน้ำมาใช้ในชีวิตประจำวัน ทำให้ค่าใช้จ่ายในครัวเรือนสูงมาก แต่พอมีระบบน้ำสะอาดเข้ามา ค่าใช้จ่ายพวกนี้ลดลงทันที เดือนหนึ่งก็ประหยัดไปเป็น 1,000 บาท และถ้ามองรวมทั้งหมู่บ้าน ผลลัพธ์ก็คือทุกครัวเรือนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ค่าใช้จ่ายโดยรวมของชุมชนก็ลดลง

จากที่เคยต้องจ่ายค่าน้ำเดือนละเกือบ 2,000 บาท ทุกบ้านก็สามารถเอาเงินตรงนี้ไปใช้กับเรื่องที่จำเป็นจริงๆ แทน ไม่ว่าจะเป็นค่าเทอมของลูก หรือซื้อกับข้าวมาเลี้ยงครอบครัว ความเปลี่ยนแปลงตรงนี้ต่างหากที่ทำให้เห็นชัดว่า ระบบน้ำสะอาดสามารถยกระดับคุณภาพชีวิตคนได้

ถ้าลองสมมติง่ายๆ ว่า หมู่บ้านนี้มีประมาณ 300 ครัวเรือน ก็หมายความว่าตลอด 1 ปี ทั้งชุมชนสามารถประหยัดเงินรวมกันได้หลักหลายล้านบาท นี่แหละคือผลลัพธ์ที่จับต้องได้จริงจากการที่ทุกบ้านมีน้ำสะอาดใช้

ส่วนตัวคุณมองว่า การมี ‘น้ำ’ กับ ‘น้ำสะอาด’ ต่างกันอย่างไร

ต่างกันเยอะนะ ถ้าให้พูดในภาพรวมคือ มันแตกต่างกันในแง่คุณภาพชีวิตเลย คือทุกคนมีน้ำใช้ แต่การจะมีน้ำสะอาด มันหมายถึงสุขภาพที่ดีด้วย และสามารถสร้างเศรษฐกิจได้ด้วย คือประชาชนสามารถประกอบกิจการของเขา โดยไม่ต้องมีต้นทุนเรื่องน้ำสะอาดมาเพิ่ม 

ผมเลยมองว่า การที่มีน้ำสะอาด หมายถึงการสร้างความมั่นใจในชีวิตของประชาชน เหมือนการสร้างคุณภาพชีวิตของชาวบ้านให้ดีขึ้น และทำให้เขารู้สึกว่า เท่าเทียม ไม่เหลื่อมล้ำจากคนในเมือง

เหมือนพันธกิจของ Water POG ที่ต้องการให้ทุกคนเข้าถึงน้ำสะอาดใช่ไหม

ใช่ ถ้าน้ำไม่สะอาด นอกจากชาวบ้านก็ต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มแล้ว เขายังต้องจ่ายเพิ่มในเรื่องสุขภาพที่ต้องไปหาหมอ เพราะมีหลายเคสเลยที่พบว่า ป่วยเป็นโรคนิ่วหรือระบบทางเดินอาหาร เพราะน้ำที่ใช้เต็มไปด้วยตะกอนและหินปูน พอสะสมในร่างกายไปนานๆ ก็ทำให้เกิดโรคเหล่านี้ขึ้นมาได้

ความยากของการให้บริการน้ำประปาที่สะอาดคืออะไร 

ผมคิดว่าที่ระบบมันเกิดขึ้นได้ยากจริงๆ วนหนึ่งเพราะ ระบบเก่าไม่ตอบโจทย์ในปัจจุบันในหลายๆ เรื่อง จริงๆ ถ้าไปตามไปดูหมู่บ้านต่างๆ เราจะเห็นว่า ระบบน้ำประปาที่เขาใช้ถูกคิดค้นมาประมาณ 50-60 ปีแล้ว ซึ่งปัญหาน้ำและคุณภาพน้ำเมื่อ 50 ปีที่แล้วกับวันนี้มันไม่เหมือนกัน

Water POG เลยพยายามนำเทคโนโลยีใหม่ๆ เข้ามาช่วย ทำให้น้ำสะอาดขึ้น ใช้งานง่ายขึ้น และที่สำคัญคือบำรุงรักษาได้ง่ายขึ้นด้วย เพราะระบบน้ำประปาจะใช้ได้แค่ช่วงเวลาหนึ่งก็ต้องมีการดูแล เช่น การล้างสารกรองที่อุดตันจากชั้นหิน กรวด ดิน และทราย ถ้าไม่ดูแลเลยระบบก็จะใช้งานต่อไม่ได้ ซึ่งการดูแลรักษาก็เป็นอีกความท้าทายหนึ่ง

Water POG เลือกพื้นที่ในการไปติดตั้งระบบน้ำประปาสะอาดอย่างไร

จริงๆ แล้ว การทำงานของเราเป็นการร่วมมือกันของ 3 หน่วยงานคือ 1. ภาครัฐ ผู้มอบงบประมาณ
2. ชุมชน คือชุมชนต้องมีความต้องการในระบบน้ำประปาก่อน และ 3. เอกชน คือเราต้องให้คำมั่นว่า สิ่งที่เราจะเข้าไปทำให้คนในชุมชนไม่ใช่แค่เรื่องงบประมาณ แต่เป็นการมอบน้ำสะอาดให้คนในพื้นที่ ที่ใช้งานได้ยาวนานและใช้ได้จริง

ซึ่งทางภาครัฐจะเป็นผู้จัดสรรพื้นที่มา โดยเรียงลำดับจากความต้องการสูงสุด เช่นพื้นที่ไหนไม่มีน้ำใช้เลยก็จะได้รับการติดตั้งเป็นอันดับแรกๆ 

หลังจาก Water POG เข้าไปติดตั้งระบบน้ำประปาแล้วมีการดูแลอย่างต่อเนื่องหรือไม่

หลังจากเราติดตั้งระบบน้ำประปาแล้ว พวกเราจะไม่หายไปไหน เราจะมีการติดต่อดูแลอย่างใกล้ชิด มี QR Code ที่สามารถให้ชาวบ้านหรือผู้ใช้บริการสามารถร้องเรียน หรือแจ้งปัญหาได้ตลอด และจะมีช่างเข้าไปดูแล นอกจากนี้เรายังมีช่องทาง LINE Official และ Facebook Page ที่มีการอัปเดตข่าวสารตลอดเวลา 

นอกจากนี้ Water POG ยังมีการนำ IoT (Internet of Things) มาใส่ในระบบ ทำให้ผู้ดูแลไม่จำเป็นต้องเข้าไปถึงไซต์งาน แต่สามารถดูแลผ่านมือถือได้เลย และเรามีทีมงานเซอร์วิสอยู่ทุกจังหวัด ถ้าเกิดระบบมีปัญหาก็จะเข้าไปดูแลภายใน 48 ชั่วโมง 

แล้ว Water POG วัดความสำเร็จในการทำงานอย่างไร

เราวัดตั้งแต่วันแรกที่ทำงานเลย ผมมองว่าความสำเร็จของ Water POG คือความสุขของชาวบ้าน คือรอยยิ้ม และการที่เราได้เห็นผลิตภัณฑ์ของเราไปไกลถึง 70 จังหวัดทั่วประเทศ ก็เป็นอีกสิ่งที่วัดความสำเร็จเราได้ว่า 

ใช้งานได้จริงและช่วยแก้ปัญหาให้คนในพื้นที่ได้จริงๆ และเป็นสิ่งที่คนในพื้นที่ต้องการ ซึ่งในแต่ละปีก็มีความต้องการที่มากขึ้น จนคำว่า POG Tanks ไปอยู่ในหัวใจของชาวบ้าน ที่หากอยากได้น้ำสะอาดคุณก็ต้องเลือก POG Tanks 

อีกความสำเร็จที่เราวัดได้คือ เมื่อมีน้ำสะอาด ชาวบ้านไม่ต้องเสียเงินซื้อน้ำเหมือนเดิม รายจ่ายครัวเรือนลดลง เหลือเงินไปใช้กับสิ่งที่จำเป็นกว่า ไม่ว่าจะเป็นค่าอาหาร ค่าการศึกษา หรือการลงทุนเล็กๆ ในครัวเรือน นี่คือผลลัพธ์ที่ทำให้เขามีคุณภาพชีวิตดีขึ้น และรู้สึกว่าไม่ด้อยไปกว่าคนในเมือง แม้เลือกเกิดไม่ได้ แต่เลือกที่จะมีชีวิตที่ดีกว่าเดิมได้

คุณมีความคิดต่อการเข้าถึงน้ำ ‘สะอาด’ อย่างไร

ผมอยากให้มองว่า น้ำไม่ใช่ Privilege เพราะน้ำคือ Basic Human Needs มันเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่ทุกคนต้องมี ไม่ใช่บางพื้นที่มีน้ำสะอาด อีกบางพื้นที่ไม่มี

แล้วคุณวาดภาพอนาคตของ Water POG อย่างไร

สามารถทำให้ประเทศไทยมีน้ำประปาที่ดื่มได้ทั่วประเทศ และนี่ต้องเป็นสิ่งที่เป็นไปได้ แล้วผมก็อยากให้เป็นอย่างนั้นด้วย แต่สิ่งที่ท้าทายคือ ทุกภาคส่วนต้องมีส่วนร่วมอย่างแท้จริง ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ เอกชน และชุมชนร่วมมือกันอย่างเข้มแข็ง เราก็สามารถมีน้ำสะอาดดื่มได้ทุกที่

ในระยะเวลา 5 ปีข้างหน้า Water POG อยากเปลี่ยนอะไรในโครงสร้างเรื่องน้ำของประเทศนี้

อีก 5 ปีข้างหน้า ผมอยากให้ทุกชุมชนได้มีน้ำสะอาดใช้ แล้วก็อยากให้ความสำคัญกับ ‘น้ำ’ เท่าๆ กับไฟฟ้า ถนน เครือข่ายโทรศัพท์มือถือ หรือเครือข่ายอินเทอร์เน็ต 

เพราะน้ำเป็นอีกปัจจัยหลักที่มนุษย์ต้องใช้ในทุกวัน น้ำคือสิ่งแรกที่เราใช้เมื่อตื่นนอน เราก็ต้องอาบน้ำกินน้ำก่อน และการใช้ชีวิตตลอดทั้งวันก็มีน้ำเป็นส่วนประกอบเสมอ เลยมองว่าอีก 5 ปีข้างหน้า อยากให้ประเทศไทยมีน้ำสะอาดมากขึ้น ชาวบ้านเข้าถึงน้ำสะอาดมากขึ้น แล้วสุขภาพชาวบ้านก็ดีขึ้นด้วย

เพื่อจะไปถึงจุดนั้น เราวางแผนที่จะเข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์ภายในปีหน้า 

เราวางแผนที่จะเข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์ภายในปีหน้า การตัดสินใจนี้ไม่ใช่เพื่อให้บริษัทโตขึ้นเพียงอย่างเดียว แต่เพื่อให้เรามีทรัพยากรและพลังมากพอที่จะเร่งกระจายน้ำสะอาดให้ถึงมือชาวบ้านได้เร็วขึ้น 

เดิมทีเราอาจต้องรอ 20 ปีกว่าทุกพื้นที่จะมีน้ำสะอาด แต่ถ้าเรามีศักยภาพมากขึ้นจากการเข้าตลาดหลักทรัพย์ ระยะเวลานั้นอาจย่นเหลือแค่ 5 ปีเท่านั้น

คำถามสุดท้าย ถ้าให้สรุปเป้าหมายของ Water POG ในคำเดียวคุณจะเลือกคำว่าอะไร

‘น้ำคือชีวิต’ จริงๆ คำนี้คือสิ่งที่เราบอกกับทีมงานทุกคนตลอดเวลาอยู่แล้วว่า น้ำคือชีวิต แล้วเราต้องทำอย่างไรก็ได้ให้ชาวบ้านได้รับและได้เข้าถึงน้ำสะอาด 

เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของเขาและทำให้เขารู้สึกว่า เขาเท่าเทียมไม่เหลื่อมล้ำจากคนในเมือง