ซินญอริต้าในชุดผ้ากันเปื้อน: การเดินทางในดินแดนหญิงสาวเป็นใหญ่ที่การหิ้วตะกร้าไปซื้อของไม่ต้องรณรงค์

ทันทีที่มีการแชร์ภาพชาวเน็ตพากันหิ้วถุงปุ๋ย หอบเข่งใบใหญ่ หิ้วกะละมัง ถังน้ำ ไปจนถึงเอากระเป๋าแคปซูลแมวมาใส่ข้าวของช้อปปิ้งตามร้านสะดวกซื้อ เพื่อสนองต่อนโยบายภาครัฐที่เริ่มมาตรการขอความร่วมมือห้างร้านต่างๆ ให้งดแจกถุงพลาสติกแก่ผู้บริโภคอย่างจริงจังตั้งแต่วันที่ 1 ม.ค. 63 ที่ผ่านมา ภาพถ่ายสีสดในหนังสือนำเที่ยวเม็กซิโกเล่มนี้ก็ผุดพรายขึ้นในใจทันที

เพราะไม่ว่าชาวไทยเราจะเน้นขายขำ หยิบตะกร้าคว้าถังไปใส่ข้าวของแล้วถ่ายรูปแค่ครั้งเดียว เพื่อเรียกยอดไลก์ อยากให้คนกดแชร์ สร้างสีสันให้โลกโซเชียลฯ ตามกระแสสังคมชั่วครั้งชั่วคราว หรือต่อให้เอาจริง สามารถหยิบถังไปช้อปปิ้งได้ทุกวัน

ต้องบอกว่าอีกซีกโลกหนึ่งนั้น สาวๆ ที่เม็กซิโกเขาคว้าตะกร้าไปจ่ายตลาดกันทุกวันจริงๆ แบบไม่ได้ประชดชีวิต จะซื้อเนื้อหมู เนื้อไก่ ก็ห่อใส่กระดาษก่อนหยิบลงตะกร้า ซื้อขนมปังก็จับเรียงลงในตะกร้า ซื้อผัก–ผลไม้สดก็ห่อใส่ผ้าสะอาดก่อนหยิบลงตะกร้า ซื้อดอกไม้ช่อสวยก็บรรจงเสียบในตะกร้าได้ทันที แถมแต่ละนางที่เดินกระทบไหล่กันในตลาดยังแลกเปลี่ยนบทสนทนากันอย่างออกรส พลางชะโงกดูสินค้าในตะกร้าของกันและกัน ว่าฉันช้อปสิ่งนี้ เธอช้อปสิ่งไหน แบบไม่หวงพื้นที่ส่วนตัว

ที่เล่าราวกับไปเห็นมาด้วยตาตัวเองขนาดนี้ ก็เพราะลีลาการเล่าเรื่องของ พัทริกา ลิปตพัลลภ พรรณนาถึงวิถีชีวิตของชาวเม็กซิกันได้สนุกแบบถึงพริกถึงขิง สมความตั้งใจที่เจ้าตัวมุ่งมั่นผลิตหนังสือเล่มนี้ให้มีความสามารถในการตะโกนเล่าเรื่องได้ ยิ่งอ่าน ‘ซินญอริต้าในชุดผ้ากันเปื้อน’ ยิ่งรู้สึกเหมือนได้ยินเสียงสาวๆ เม็กซิกันกำลังเม้ามอยด้วยถ้อยสำเนียงสเปนลั่นหน้ากระดาษ

ยิ่งใครที่ได้ชมภาพยนตร์ขาวดำเรื่อง Roma กับการ์ตูนสีสดเรื่อง Coco มาก่อน รับรองว่าสมองของคุณจะสั่งการโดยอัตโนมัติให้หยิบจับบรรยากาศในหนัง มาประกอบเข้ากับตัวหนังสือของพัทริกา เกิดเป็นส่วนผสมที่ลงตัวในการอ่านหนังสือเล่มนี้ได้บันเทิงอารมณ์ยิ่งขึ้น

ซินญอริต้าในชุดผ้ากันเปื้อนเริ่มต้นพาผู้อ่านออกเดินทางที่กรุงเม็กซิโกซิตี พาเดินตลาดและชมลีลาการขายของบนรถไฟของพ่อค้าแม่ขายไม่ซ้ำหน้า ก่อนที่พัทริกาจะพาเรานั่งรถโดยสารออกห่างความศิวิไลซ์ไปยังหมู่บ้านเล็กๆ ในหุบเขาของรัฐวาฮากา (Oaxaca) และเดินทางต่อไปยังส่วนที่แคบที่สุดของเม็กซิโกอย่างคอคอดเตวันเตเป็ก (Isthmus of Tehuantepec) หมู่บ้านเล็กๆ ที่เธอไปฝังตัวใช้ชีวิตอยู่นั่น โดยเจ้าตัวปักธงในการเดินทางครั้งนี้เอาไว้ว่า ตั้งใจจะไปสะกดรอยตามวัฒนธรรมชนเผ่าที่ปรากฏอยู่บนเสื้อผ้า หน้า ผม และจริตอันกล้าแกร่งของฟรีดา คาห์โล ศิลปินหญิงชาวเม็กซิกันผู้เป็นเจ้าของแต่ละช่วงชีวิตสุดพีคราวกับนิยาย พัทริกาอยากรู้ว่ารายละเอียดสุดจี๊ดต่างๆ นานาในตัวฟรีดา มีจุดเริ่มต้นมาจากอะไร

และกว่าจะได้คำตอบก็ไม่ง่ายเลย ไหนจะต้องดั้นด้นใช้ชีวิตในดินแดนที่ผู้คนพ่นภาษาสเปนใส่เธอรัวๆ แผ่นดินก็พร้อมที่จะสั่นไหวปริแยกออกตลอดเวลา (แผ่นดินไหวในเม็กซิโกเกิดขึ้นบ่อยไม่แพ้ที่ใดในโลก) และกว่าจะหาล่ามพาเธอบุกเข้าไปยังหมู่บ้านชนเผ่าต่างๆ ได้ก็ถึงกับหืดขึ้นคอ กระนั้น พัทริกาก็ทำสำเร็จในที่สุด

ถ้าเปรียบเป็นภาพยนตร์สักเรื่อง ซินญอริต้าในชุดผ้ากันเปื้อนก็เกือบๆ จะมีพระเอก แต่สุดท้ายแล้วหนุ่มๆ ตามท้องเรื่องกลับโดนหญิงสาวคาแร็กเตอร์จัดหลากหลายวัยขโมยซีนไปทั้งหมด แต่ละนางมีบทบาทขับเคลื่อนให้ทริปตามรอยฟรีดาครั้งนี้ไม่มีคำว่าจืดชืดแม้แต่บรรทัดเดียว เพราะเม็กซิโกคือดินแดนที่ผู้หญิงเป็นใหญ่ สามารถทำอาชีพอะไรก็ได้ จะปาร์ตี้ถึงกี่โมงสามีก็ต้องยอม แถมชุดผ้ากันเปื้อนที่สาวๆ ทั้งเมืองสวมใส่ราวกับเป็นเครื่องแบบในชีวิตประจำวันก็แฝงความหมายที่ลึกซึ้ง และเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตชนิดที่ตัดไม่ขาด

ประวัติศาสตร์ของบ้านเมืองอันแสนจะเข้มข้นก็ยังคงไหลเวียนอยู่ในเลือดเนื้อของผู้คน ที่แม้ประชากรส่วนใหญ่จะเป็นลูกผสมของชนเผ่าพื้นเมืองกับชาวสเปนในยุคล่าอาณานิคม โดยมีประชากรเพียง 20 เปอร์เซ็นต์เท่านั้นที่เป็นชนเผ่าดั้งเดิม แต่กลับไม่มีอะไรมาทำลายวัฒนธรรมเม็กซิกันอันแข็งแกร่งลงได้

หนึ่งในวิถีชีวิตในเมืองเล็กอย่างฮูชิตันที่ถูกจริตเราเป็นพิเศษ ก็คือ ความเป็นเมืองแห่งงานปาร์ตี้เฉลิมฉลอง เดาว่าบรรยากาศคงคล้ายงานบุญต่างๆ ของไทย ที่ไม่ว่าจะตรุษไทย ตรุษจีน ตรุษฝรั่ง เราก็พร้อมจะเฮฮาได้ทุกเทศกาล ในงานเลี้ยงที่ฮูชิตันเองก็มีการเสิร์ฟอาหารใส่ถาดให้แขกในงานกินไม่ต่างจากที่ไหนในโลก แต่หนักข้อกว่าตรงที่บางงานเจ้าภาพเสิร์ฟอาหารคาวหวานใส่กะละมังพลาสติกรวมมิตรแบบครบ จบในกะละมังเดียว แล้วบรรยากาศของปาร์ตี้ที่นี่คือ หนุ่มๆ จะยืมหงิมๆ แต่สาวๆ ล้วนคอแข็ง เต้นกันกระหน่ำฟลอร์ ตกดึกก็บอกให้สามีกลับบ้านไปก่อน ส่วนตัวเองขอกิน ดื่ม เต้นเต็มเหนี่ยวกับเพื่อนสาวต่อจนกว่าจะพอใจ

เด็ดสุดคือตอนงานเลี้ยงเลิกรา แขกทุกคนต้องถือถาดอาหารของตัวเองกลับบ้านด้วย ไม่มีการวางทิ้งเรี่ยราดให้เจ้าภาพต้องตามล้างตามเช็ด เราลองจินตนาการเล่นๆ ว่า ถ้ามีใครสักคนถ่ายภาพหญิงสาวสวมชุดชนเผ่าสีสันเปรี้ยวแซบ หน้าผมจัดเต็ม หอบกะละมังที่เต็มไปด้วยขวดเครื่องดื่มและถาดอาหารเหลือๆ อยู่ในวงแขน แล้วแชร์ภาพนี้ขึ้นในโลกโซเชียลO ประเทศไทย ผู้คนคงหัวเราะหึ หึ แล้วรีบกดแชร์ เพราะคิดว่าเป็นปรากฏการณ์แดกดันนโยบายงดใช้ถุงพลาสติกของรัฐเหมือนที่คุ้นเคย

หารู้ไม่ว่า เขาใช้ชีวิตกันแบบนั้นจริงๆ