เมื่อวานนี้ (11 ธันวาคม 2023) สำนักข่าวเดอะการ์เดียน (The Guardian) รายงานว่า ตัวละคร ฮันนิบาล บาร์กา (Hannibal Barca) แม่ทัพชาวคาร์เธจ (Cartage) ที่นำแสดงโดย เดนเซล วอชิงตัน (Denzel Washington) กลายเป็นข้อถกเถียงครั้งใหญ่ในประเทศตูนิเซีย โดยบางส่วนวิจารณ์ว่า ภาพยนตร์นี้เป็นการ ‘บิดเบือนประวัติศาสตร์’ เพราะนักแสดงชายผิวดำได้รับบทดังกล่าว
ย้อนกลับไปในเดือนพฤศจิกายน 2023 เน็ตฟลิกซ์ (Netflix) ประกาศว่า เดนเซล วอชิงตัน นักแสดงเจ้าของรางวัลออสการ์และลูกโลกทองคำ จะรับบท ‘ฮันนิบาล’ แม่ทัพแห่งคาร์เธจที่พิชิตกองทัพโรมันในสงครามพิวนิกครั้งที่สอง (Second Punic War)
ฮันนิบาลได้รับการขนานนามในฐานะหนึ่งในแม่ทัพผู้ยิ่งใหญ่ของโลก และเป็นที่จดจำจากกลยุทธ์อันเลื่องลือ เมื่อเขานำพลทหารและช้างศึกข้ามเทือกเขาแอลป์ (Alps) เพื่อโจมตีโรมจากทางตอนเหนือ นำมาสู่สงครามที่สร้างความย่อยยับเป็นเวลา 15 ปี ก่อนแม่ทัพจากคาร์เธจจะเป็นฝ่ายพ่ายแพ้ เพราะไม่สามารถยึดกรุงโรมได้ในท้ายที่สุด
เบื้องต้น เน็ตฟลิกซ์ยังไม่เปิดเผยชื่อของภาพยนตร์ รายละเอียดในการถ่ายทำ รวมถึงวันฉายอย่างชัดเจน แต่ระบุทิ้งท้ายว่า อองตวน ฟูคัว (Antoine Fuqua) เจ้าของผลงาน Olympus Has Fallen (2013) และภาพยนตร์ไตรภาค The Equalizer (2014, 2018, 2023) จะเป็นผู้กำกับภาพยนตร์ดังกล่าว ขณะที่ผู้เขียนบทคือ จอห์น โลแกน (John Logan)
อย่างไรก็ตาม การประกาศภาพยนตร์ใหม่ของเน็ตฟลิกซ์ครั้งนี้ นำมาสู่กระแสวิจารณ์ในประเทศตูนิเซีย เมื่อฮันนิบาลเปรียบเสมือนวีรบุรุษของชาติ สืบเนื่องจากเมืองคาร์เธจ บ้านเกิดของแม่ทัพผู้ยิ่งใหญ่ตั้งอยู่ในตูนิส (Tunis) เมืองหลวงของตูนิเซีย
ลาเพรส (La Press) สื่อภาษาฝรั่งเศสของตูนิเซียวิจารณ์ผ่านบทความว่า ภาพยนตร์ดังกล่าวบิดเบือนประวัติศาสตร์และมีปัญหาอย่างมาก โดยอ้างอิงข้อมูลจาก มารี เลฟโควิตซ์ (Mary Lefkowitz) นักวิชาการประวัติศาสตร์โบราณ และผู้เขียนหนังสือ Not Out of Africa ว่า ฮันนิบาลเกิดในตระกูลชนชั้นสูงของอาณาจักรคาร์เธจ ซึ่งก่อตั้งโดยชาวฟินิเชียนที่มีเชื้อสายเซเมติกผิวขาว ดังนั้น ข้อสันนิษฐานว่าด้วยฮันนิบาลเป็นคนผิวดำแบบชาวแอฟริกันจึงผิดพลาด
ขณะเดียวกัน ผู้ใช้โซเชียลฯ บางส่วนแสดงความคิดเห็นว่า เน็ตฟลิกซ์กำลังสร้างวัฒนธรรมการตื่นรู้ (Woke Culture) อย่างผิดพลาด โดยมีผู้ลงชื่อ 1,300 คน เพื่อประท้วงให้ยกเลิกการฉายภาพยนตร์ดังกล่าว และเรียกร้องต่อรัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรมตูนิเซียให้จัดการต่อการฉกฉวยประวัติศาสตร์นี้
นอกจากนี้ ประเด็นตัวละครฮันนิบาลยังถูกพูดถึงในระดับรัฐสภา ท่ามกลางสภาวะความขัดแย้งในภูมิภาค หลังมีผู้อพยพจากภูมิภาคแอฟริกาใต้ซาฮารา (Sub-Sahara) เข้ามาในตูนิเซียเป็นจำนวนมาก โดยครั้งหนึ่ง คาอิส ไซเอด (Kais Saied) ประธานาธิบดีตูนิเซีย เคยโจมตีว่า ผู้อพยพจะแปรเปลี่ยนให้ตูนิเซียของชาวอาหรับ กลายเป็นประเทศของชาวแอฟริกันอย่างเต็มรูปแบบ
ทั้งนี้ ยาซิน มามิ (Yassine Mami) สมาชิกรัฐสภาตูนิเซีย ชี้แจงประเด็นดังกล่าวต่อรัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรมว่า ฮันนิบาลมีเชื้อสายเซมิติก และภาพยนตร์นี้กำลังบิดเบือนประวัติศาสตร์ รัฐสภาจึงจำเป็นต้องรับเรื่องดังกล่าวไว้พิจารณา
“นี่เป็นการปกป้องอัตลักษณ์ของตูนิเซีย และเราต้องฟังเสียงของประชาชน” มามิกล่าวในรัฐสภา
อย่างไรก็ตาม ฮาเยต เคทัต เกวร์มาซี (Hayet Ketat Guermazi) รัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรม ชี้แจงว่า ภาพยนตร์ดังกล่าวไม่ใช่ปัญหา และตอนนี้ทางกระทรวงกำลังเจรจากับเน็ตฟลิกซ์เพื่อถ่ายทำบางฉากในตูนิเซีย
“ภาพยนตร์นี้เป็นเพียงแค่เรื่องที่แต่งเติมขึ้นมา พวกเขามีสิทธิ แม้ว่าเราทุกคนต่างยินดีที่ฮันนิบาลเป็นคนตูนิเซียน แต่เขาคือบุคคลในหน้าประวัติศาสตร์โลก เราควรทำอย่างไรดีล่ะ?
“ฉันหวังว่าพวกเขาจะถ่ายทำสักแห่งในตูนิเซีย และประเทศของเราจะถูกพูดถึง เราต้องการให้ตูนิเซียกลายเป็นเมืองแห่งการถ่ายทำภาพยนตร์จากทั่วทุกมุมโลกอีกครั้ง” เกวร์มาซีระบุ
ทว่าในอีกมุมหนึ่ง ผู้ใช้แอปพลิเคชัน X บางส่วนต่างแสดงความคิดเห็นว่า นักแสดงไม่ใช่ปัญหาของภาพยนตร์นี้ เพราะไม่มีใครทราบข้อเท็จจริงในทางประวัติศาสตร์ว่า สีผิวของฮันนิบาลเป็นเช่นไร และเชื่อว่าวอชิงตันจะรับบทบาทแม่ทัพผู้ยิ่งใหญ่ในหน้าประวัติศาสตร์โลกได้อย่างดีเยี่ยม
อ้างอิง
https://www.netflix.com/tudum/articles/hannibal-denzel-washington-release-date-news
https://lapresse.tn/173427/hannibal-incarne-par-denzel-washington-pourquoi-est-ce-problematique/
https://twitter.com/NBCNews/status/1734351142966985086
Tags: Netflix, โรมัน, โรม, Denzel Washington, อาหรับ, ฮันนิบาล, ตูนิเซีย, คาร์เธจ, Hannibal, แอฟริกาเหนือ
