เมื่อวันศุกร์ที่ 13 มิถุนายน 2568 ที่ผ่านมา เรียกได้ว่าเป็นอีกหนึ่งปรากฏการณ์ครั้งใหญ่ของวงการ J-Pop ในประเทศไทย หลังจากที่ ฟูจิอิ คาเสะ (Fujii Kaze) เซอร์ไพรส์แฟนๆ ชาวไทย ในการเปิดตัวซิงเกิลใหม่ Hachikō หนึ่งในเพลงที่อยู่ในอัลบั้มภาษาอังกฤษ อัลบั้มแรกของคาเสะที่จะเปิดตัวในวันที่ 5 กันยายน 2568 นี้ โดยเขาเลือกเพลง Hachikō มาเปิดตัว ณ ลาน Parc Paragon ที่แม้ว่าจะประกาศล่วงหน้าเพียง 1 วัน แต่กลับมีแฟนๆ จำนวนมากมารอชมจนเต็มพื้นที่ไปจนถึงบริเวณ BTS สยาม

ภาพ: YOSUKE KAMIYAMA

ด้วยกระแส J-Pop กำลังกลับมาร้อนแรงในไทยอย่างเห็นได้ชัดในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา The Momentum จึงอยากชวนคุณไปเจาะลึกปรากฏการณ์นี้ที่ดูเหมือนว่า ญี่ปุ่นกำลังเปิดประตู J-Pop สู่เวทีสากล 

เป็นระยะเวลานานที่เรารู้ว่า วงการเพลงญี่ปุ่นเป็นวงการที่เข้าถึงได้ยาก โดยเฉพาะชาวต่างชาติ ด้วยการบริโภคจากภายในประเทศก็มากเพียงพอสำหรับตลาดเพลงแล้ว ทำให้ไม่จำเป็นต้องเปิดตลาดออกสู่สากล โดยสถิติของ IFPI Global Music Report 2025 ระบุว่า ตลาดเพลงญี่ปุ่นจัดอยู่ในอันดับตลาดเพลงที่ใหญ่ที่สุดเป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากสหรัฐอเมริกา แต่เมื่อเทียบกับจำนวนประชากรแล้วพบว่า ญี่ปุ่นมีกำลังการซื้อภายในประเทศที่แข็งแกร่งและสูงกว่ามาก 

ด้วยความฮิตที่เกิดจากความนิยมซื้อ CD ทำให้เราในฐานะต่างชาติ ค่อนข้างจะเข้าถึงตลาด J-Pop ได้ยาก แต่สังเกตได้ว่าในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมานี้ ตลาด J-Pop เริ่มเปิดออกสู่สากลมากยิ่งขึ้น ส่วนหนึ่งเกิดขึ้นนับตั้งแต่ช่วงโควิด-19 ที่ทำให้การซื้อแผ่นซีดีลดน้อยลงและคนเริ่มหันมาสตรีมมิงมากขึ้น สังเกตจากสถิติปี 2024 ล่าสุดของ IFPI ที่แม้ตลาดญี่ปุ่นจะคงตัว แต่มีเปอร์เซ็นต์ลดลง 0.2% จากความนิยมของการซื้อแผ่น CD ที่ลดลงของผู้บริโภค เช่นเดียวกับในตลาดเพลงของประเทศญี่ปุ่น

ข้อมูลจากสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ระบุว่า “ผลกระทบจากสถานการณ์ในช่วงการระบาดของโควิด-19 ทำให้ยอดขายเพลงแบบ Physical ในญี่ปุ่นช่วงปี 2019-2021 ลดลง เนื่องจากร้านค้าปิดชั่วคราวและคนอยู่บ้านมากขึ้น ส่งผลให้ยอดขายเพลงดิจิทัลได้เติบโตขึ้น โดยในปี 2023 รายได้จากการสตรีมเพลงแบบสมัครสมาชิกในญี่ปุ่นเพิ่มขึ้น 14% เป็น 669 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในขณะที่ยอดขายเพลงดิจิทัลทั้งหมดเพิ่มขึ้น 11% อยู่ที่ประมาณ 752 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ซึ่งนับเป็นสถิติใหม่ในรอบ 10 ปี”

การเปลี่ยนแปลงในช่วงไม่กี่ปีมานี้ ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างโดดเดี่ยว แต่สะท้อนถึงแรงผลักดันหลายด้านที่ทำให้ J-Pop เริ่มเปิดประตูสู่ผู้ฟังต่างชาติมากขึ้น หนึ่งในนั้นคือการเปลี่ยนผ่านจากยุคของการซื้อแผ่นซีดี ไปสู่พฤติกรรมการฟังเพลงผ่านสตรีมมิง ซึ่งลดอุปสรรคในการเข้าถึงเพลงจากต่างประเทศ

ขณะเดียวกันการเข้ามาของ YouTube และ TikTok ก็กลายเป็นเครื่องมือสำคัญที่ทำให้ศิลปินเข้าถึงผู้ฟังกลุ่มใหม่ๆ โดยไม่ต้องอาศัยการโปรโมตแบบเดิมๆ อีกทั้งการเข้าถึงผ่านคลิปสั้นๆ บน TikTok ทำให้เพลงมีเสน่ห์เฉพาะตัวในแบบ J-Pop กลับมาเป็นไวรัลได้อีกครั้ง แม้จะเป็นเพลงจากยุคก่อนอินเทอร์เน็ต เช่น Mayonaka no Door หรือ Stay With Me ของ มิกิ มะสึบาระ (Miki Matsubara) เพลงจากปี 1980 ที่ถูกค้นพบโดยคนรุ่นใหม่ จนกลับมาเป็นที่นิยมอีกครั้ง

โดยเฉพาะในปี 2022 และ 2023 เรียกได้ว่า เป็นปีแห่งการกลับมาของ J-Pop อีกครั้ง กับเพลงที่เราคงคุ้นหูกันจากคลื่นลูกใหม่ของวงการญี่ปุ่นอย่างคาเสะกับเพลง Shinunoga E-Wa ที่เราคุ้นหูกันเป็นอย่างดีบนโซเชียลมีเดีย ทำให้เพลงนี้ได้กลายเป็นเพลงประกอบวิดีโอเกือบครึ่งล้านคลิปที่สร้างขึ้นบน TikTok จนเริ่มได้รับความนิยมไปทั่วเอเชีย และขึ้นถึงอันดับ 4 ในชาร์ต Viral 50 ของ Spotify ทำให้ฟูจิอิมีผู้ฟังรายเดือนมากกว่า 11 ล้านคนซึ่งถือเป็นจำนวนสูงสุดสำหรับศิลปินญี่ปุ่นในเวลานั้น

และยังมีเพลงฮิตติดชาร์ตของเขาอีกมากมาย เช่น Garden และ Matsuri กับท่าเต้นโบกมือสุดไวรัล และ Michi Teyu Ku (Overflowing) เพลงประกอบภาพยนตร์ April, Come She Will ที่ปล่อยออกมาในปี 2024 แต่ก็ยังคงติดชาร์ตอันดับเพลงฮิต 

หรือศิลปิน อิมาเสะ (imase) กับเพลง NIGHT DANCER มียอดสตรีม ณ ปัจจุบันมากกว่า 511 ล้านสตรีมทั่วโลก และเพลงทั้งหมดของ imase มียอดสตรีมมากกว่า 1,200 ล้านสตรีมทั่วโลกและเป็นศิลปิน J-Pop คนแรกที่ไต่ชาร์ต Melon Top 20 ได้ (ชาร์ตเพลงของเกาหลี)

นอกจากนี้ยังมีวง โยอาโซบิ (YOASOBI) ที่มีเพลงสไตล์อนิเมะ ฮิตติดชาร์ต คุ้นหูใครหลายๆ คนอย่างเพลง たぶん (Tabun) และ 夜に駆ける (Yoru ni Kakeru) ที่เคยมียอดสตรีมทะยานไปติดชาร์ต Billboard Japan Hot 100 ถึง 3 สัปดาห์ติดกัน

ภาพ: yodapix จากการแสดงคอนเสิร์ตของ YOASOBI live in BKK 25-26 JAN 2025

และ YOASOBI ยังเป็นเจ้าของเพลง Idol ที่มียอดสตรีมและยอดขายสูงสุดในปี 2023 ติดอันดับ Top 10 เพลงยอดนิยมทั่วโลกในชาร์ต Billboard Global 200 และมิวสิกวิดีโอใน YouTube ยังมียอดชมทะลุ 100 ล้านครั้งภายในเวลาเพียง 36 วัน ทำให้ตลาดเพลงญี่ปุ่นมีการเปิดตัวซีดีเพลงอนิเมะถึง 465 เพลง คิดเป็นประมาณ 6.5% ของเพลงญี่ปุ่นใหม่ทั้งหมดในปี 2023 

หรือในปี 2025 ที่อาจจะไม่พูดถึงไม่ได้เลยคือ เพลง 愛♡スクリ～ム! โดยไอดอลวง AiScReam ที่ทุกคนรู้จักกับท่อน ‘รูบี้จัง นานิกะสึกิ’ ที่เกิดจากการรวมตัว 3 ภาคของอนิเมะ Love Live Sunshine โดยเป็นการแสดงสดที่นำนักพากย์มาร้องเพลง และแฟนชานต์ในท่อนดังกล่าวจนกลายเป็นไวรัลบนโลกโซเชียลมีเดียอย่างรวดเร็ว

ภาพ: AiScReam

ทิศทางใหม่ของวงการไอดอล J-Pop

แน่นอนว่ากลุ่มไอดอลแบบดั้งเดิมอย่าง AKB48 และ Morning Musume ยังคงได้รับความนิยมอย่างมากในญี่ปุ่น แต่ภาพจำของ J-Pop ที่เคยจำกัดอยู่แค่ความน่ารักคาวาอิ ก็กำลังเปลี่ยนไป ศิลปินเจเนอเรชันใหม่เริ่มสะท้อนแนวทางที่หลากหลายมากขึ้นอย่าง วง JO1 กลุ่มบอยแบนด์ของญี่ปุ่นที่ก่อตั้งขึ้นจากรายการแข่งขันเรียลลิตีอย่าง PRODUCE 101 JAPAN ที่เปิดตลาดสู่โลกสากลอย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นการทัวร์คอนเสิร์ต (เพิ่งทัวร์ที่ไทยไปเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2568 ที่ผ่านมา) หรือการปล่อยเพลงที่มีเนื้อหาเข้าถึงง่ายและมีลักษณะการโปรโมตวงแบบเดียวกับ K-Pop 

การมาของคลื่นลูกใหม่ในวงการ J-Pop 

ทำให้เรามองเห็นว่า ญี่ปุ่นเริ่มเปิดตลาดเพลงสากลมากขึ้นเรื่อยๆ หลักฐานเหล่านั้นคือ การที่คาเสะเริ่มปล่อยอัลบั้มเป็นภาษาอังกฤษอัลบั้มแรกของเขา เพื่อให้สามารถเข้าถึงแฟนๆ ทั่วโลกได้มากขึ้น และการไปทัวร์คอนเสิร์ตของเหล่าศิลปิน J-Pop เช่น คอนเสิร์ต YOASOBI เมื่อเดือนมกราคม 2568 ที่ผ่านมา หรือการมาเปิดตัว ณ ลาน Parc Paragon ของคาเสะ เมื่อวันศุกร์ที่ 13 มิถุนายนที่ผ่านมานั้น ยิ่งสามารถการันตีถึงการพยายามเข้าถึงแฟนๆ ต่างชาติได้เป็นอย่างดี 

ดังนั้นเมื่อมองปรากฏการณ์ที่น่าสนใจเหล่านี้ จึงอาจจะไม่ใช่แค่ว่ามีแฟนเพลงชาว J-Pop ที่เพิ่มมากขึ้น แต่เป็นตลาด J-Pop เองที่เริ่มเปิดให้เราเข้าถึงได้ง่ายมากขึ้นเรื่อยๆ

สิ่งที่ต้องจับตาคือ J-Pop จะปรับตัวในระดับไหน เพื่อให้ยืนในตลาดโลกอย่างมั่นคง ด้วยสไตล์เพลงที่เป็นเอกลักษณ์ ติดหู และฐานแฟนเพลงเดิมที่เหนียวแน่น บวกกับแฟนกลุ่มใหม่ที่พร้อมจะเปิดรับ หากญี่ปุ่นเปิดสู่สากลอย่างเต็มรูปแบบก็มีแนวโน้มไม่น้อยที่ J-Pop จะกลายเป็นอีกหนึ่งพลังหลักของวงการเพลงในอนาคต

ที่มาข้อมูล

https://thomasthailand.co/business/entrepreneurship/เพลงญี่ปุ่น

https://www.cea.or.th/th/single-research/Global-Music-Industry-Trend

Tags: , , , , , , , , ,