หมาก็มี Career Path ชวนดูสารคดี Inside the Mind of a Dog ที่ศึกษาทั้งพฤติกรรมและสแกนสมองหมา

แม้สุนัขเป็นสัตว์ที่ดูเหมือนเข้าใจมนุษย์มากที่สุด แต่มนุษย์เองที่เลี้ยงสุนัขเป็นเพื่อน เป็นสมาชิกในครอบครัว ความจริงแล้วเรารู้จักเพื่อนสี่ขาของเราดีแค่ไหน จึงเป็นที่มาของสารคดี Inside the Mind of a Dog (2024) หรือชื่อไทย อ่านใจสุนัข ความยาว 1 ชั่วโมง 15 นาที จาก Netflix ที่เปิดเผยว่า แม้ในอดีตนักวิทยาศาสตร์เคยคิดว่า สุนัขไม่สำคัญพอที่จะทำการศึกษาวิจัย แต่ในวันนี้ศาสตร์ของสุนัขกำลังได้รับความสนใจ โดยเฉพาะสิ่งที่เกิดขึ้นในสมองของลูกสุนัขตั้งแต่แรกคลอด

เมื่อพูดถึงสายใยสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสุนัข คำถามแรกๆ ที่คนสงสัยคงเป็นคำถามที่ว่า สุนัขเข้ามาอยู่ในวิถีชีวิตของเราได้อย่างไร หรือทำไมคนจึงเอาสุนัขมาเลี้ยงไว้ในบ้าน ซึ่งคำตอบยังคงคลุมเครือ แต่สันนิษฐานว่าเมื่อราว 2 หมื่นปีที่แล้ว สุนัขป่าได้ติดใจรสชาติของเศษอาหารที่มนุษย์เหลือทิ้งไว้ จึงค่อยๆ วิวัฒนาการมาสู่การเป็นสุนัขบ้านให้มนุษย์คอยหาอาหารให้เมื่อประมาณ 1.1 หมื่นปีก่อน 

และหนึ่งในลักษณะทางวิวัฒนาการที่เป็นทางแยกให้สุนัขบ้านแตกต่างจากสุนัขป่าคือ ‘การกลอกตา’ เพราะสุนัขบ้านกลอกตาได้ ซึ่งการเห็นตาขาวจะทำให้มนุษย์รับรู้ถึงอารมณ์ ความต้องการของมัน และแน่นอนว่า พฤติกรรมนี้เลียนแบบจากเด็กทารกที่กลอกลูกตาเพื่อมองหาแม่

เมื่อเปรียบเทียบทารกกับลูกสุนัขแล้ว ในมนุษย์จะมีดีเอ็นเอ (DNA) เป็นตัวบ่งบอกลักษณะทางพันธุกรรมที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ รวมไปถึงแนวโน้มความสามารถในอนาคต ซึ่งหลายคนเชื่อกันว่า สิ่งที่ติดตัวมาแต่กำเนิดคือพรสวรรค์ เช่นเดียวกับลูกสุนัขที่เมื่อคลอดออกมาแล้ว ผู้เชี่ยวชาญก็สามารถรับรู้ถึงเส้นทางอาชีพในอนาคตจากพฤติกรรมของลูกสุนัขได้

เส้นทางอาชีพที่ว่านี้คือ การเป็นสุนัขบริการหรือสุนัขนำทาง และการเป็นสุนัขกู้ภัย ขึ้นอยู่กับพฤติกรรมหรือลักษณะนิสัยของสุนัขที่แสดงออกมา หากลูกสุนัขมีพฤติกรรมอยากรู้อยากเห็นหรืออยู่ไม่นิ่งอาจมีพรสวรรค์ในการเป็นสุนัขกู้ภัย ซึ่งทั้ง 2 อาชีพนี้ต้องได้รับการฝึกฝนพัฒนาทักษะในโรงเรียนไม่ต่างจากมนุษย์ที่ต้องหัดอ่านเขียน 

สำหรับการฝึกให้เป็นสุนัขบริการ เริ่มตั้งแต่สุนัขอายุ 18 เดือน ถือว่าเป็นวัยรุ่นตอนต้นแล้ว โดย อเล็กซ์ ฮัตชินสัน (Alex Hutchinson) ครูฝึกสุนัขจากองค์กร Canine Companions กล่าวว่า มีสุนัขเพียงแค่ครึ่งเดียวที่ผ่านการฝึกฝน แต่สุนัขที่ไม่ผ่านไม่ได้หมายความว่าเป็นสุนัขที่ไม่ฉลาด เพราะความจริงแล้วในสมองของสุนัขยังมีอะไรมากกว่านั้น

โดยเมื่อ Harvard University ลองศึกษาสุนัขด้วยการทดสอบพฤติกรรมสุนัข และสแกน MRI ดูในสมองเจ้าตูบ ก็ค้นพบว่า ไฮโปทาลามัส (Hypothalamus) ในสมองส่วนหน้าได้ทำหน้าที่ควบคุมพฤติกรรม 4 อย่างคือ การกิน การต่อสู้ การหลบหนี และการสืบพันธุ์ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการตอบสนองโดยสู้หรือหนี และสมองส่วนนี้ยังเป็นส่วนกำหนดบุคลิกภาพของสุนัข เป็นเหตุผลว่า ทำไมสุนัขบางตัวกล้าหาญและบางตัวขี้กลัว

นอกจากนี้ผลการวิจัยเบื้องต้นยังพบว่า สุนัขมีความเครียดไม่ต่างจากมนุษย์ และความเครียดเมื่อครั้งยังเป็นลูกสุนัขส่งผลต่อความกลัวและพฤติกรรมก้าวร้าวเมื่อสุนัขโตขึัน โดยสุนัขถึง 70% มีอาการวิตกกังวลไม่รูปแบบใดก็แบบหนึ่ง จากประสบการณ์ในวัยเด็กหรือติดตัวมาแต่กำเนิด

การสแกนสมองของสุนัขทำให้พบคำตอบว่า สุนัขก็มีความเปราะบางทางด้านจิตใจ และคำถามต่อไปที่นักวิจัยกำลังศึกษาคือ ‘สุนัขรักเราจริงไหม’ ที่ในอนาคตเราอาจได้รู้ความจริงจากการทำงานของสมองสุนัข

สามารถชมสารคดี Inside the Mind of a Dog ได้ทาง Netflix หรือชมตัวอย่างได้ทาง https://www.netflix.com/th-en/title/81681888