เป็นที่รู้กันว่าการเดินทางโดยรถยนต์ส่วนตัวนั้น เป็นสาเหตุหลักสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดฝุ่นควันพิษ ดังนั้นหลายประเทศ จึงมีการรณรงค์ให้ประชาชน (โดยเฉพาะในเขตในเมืองใหญ่) มาใช้ขนส่งสาธารณะแทนรถส่วนตัว ซึ่งนอกจากจะเป็นการลดมลภาวะในอากาศแล้ว ยังเป็นการลดปัญหาการจราจรติดขัดในภาพรวมอีกด้วย
ในประเทศไทยเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน กทม. แม้ว่าจะมีระบบขนส่งสาธารณะที่ดีขึ้นเมื่อเทียบกับ 10 กว่าปีที่ผ่านมา อันเป็นผลจากการมีรถไฟฟ้าใต้ดินและบนดิน แต่ปัญหามลพิษรวมถึงการจราจรที่ติดขัด กลับไม่ได้ลดน้อยลง ซ้ำยังดูเหมือนว่าจะรุนแรงมากขึ้นๆ ซึ่งหมายความว่าคนส่วนใหญ่ยังเลือกที่จะใช้การเดินทางโดยรถยนต์ส่วนตัว
แน่นอนว่าการเดินทางโดยรถยนต์ส่วนนั้นสะดวกสบาย และยังจำเป็นสำหรับบางครอบครัว เช่นครอบครัวที่มีเด็กเล็กหรือผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ทำการค้าขาย
สำหรับคนที่ทำงานประจำ การเดินทางไปทำงานเป็นรายจ่ายประจำที่สำคัญที่เลี่ยงได้ยาก สำหรับคนที่เลือกจะเดินทางด้วยรถสาธารณะแล้ว ก็เป็นที่น่าคิดว่า รายจ่ายในการใช้รถสาธารณะของไทยเป็นอย่างไร เมื่อเทียบกับคนทำงานในประเทศอื่นๆ ที่ใช้การขนส่งแบบสาธารณะเช่นกัน
จากการสำรวจข้อมูลของเว็บไซต์ Priceoftravel ที่ได้ทำการสำรวจและรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับค่าเดินทางโดยขนส่งสาธารณะในเมืองใหญ่ในรูปแบบต่างๆ 80 ประเทศ (เลือกมาทำการวิเคราะห์ 40 ประเทศ) พบว่า ค่าโดยสารขนส่งสาธารณะในเมืองใหญ่ของประเทศไทย (ซึ่งใช้ราคาเฉลี่ยของการเดินทางโดยรถไฟฟ้า BTS เป็นตัวแทน) อยู่ในระดับที่ไม่สูงมากนัก โดยอยู่ลำดับที่ 31 จาก 40 ประเทศ ในขณะที่ประเทศที่มีค่าโดยสารโดยขนส่งสาธารณะในระดับสูงได้แก่ประเทศในทวีปยุโรป โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศในกลุ่มสแกนดิเนเวีย
| ประเทศ | ค่าเดินทางขนส่งสาธารณะต่อเที่ยว (USD) | รายได้เฉลี่ยต่อเดือน (USD) | ประเทศ | ค่าเดินทางขนส่งสาธารณะต่อเที่ยว (USD) | รายได้เฉลี่ยต่อเดือน (USD) | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Denmark | 9.93 | 3,285 | 21 | Croatia | 1.49 | 993 |
| 2 | Sweden | 6.20 | 2,783 | 22 | UAE | 1.43 | 2,560 |
| 3 | Norway | 4.78 | 3,483 | 23 | Taiwan | 1.41 | 1,288 |
| 4 | Switzerland | 3.56 | 5,969 | 24 | New Zealand | 1.38 | 2,802 |
| 5 | United States | 3.30 | 4,832 | 25 | Brazil | 1.18 | 569 |
| 6 | Finland | 3.21 | 2,771 | 26 | Czech Republic | 1.17 | 1,314 |
| 7 | Netherlands | 3.15 | 2,943 | 27 | South Korea | 1.16 | 2,499 |
| 8 | Germany | 3.00 | 2,472 | 28 | Turkey | 1.10 | 463 |
| 9 | Australia | 2.63 | 3,877 | 29 | Singapore | 1.08 | 2,946 |
| 10 | Belgium | 2.53 | 2,409 | 30 | Chile | 0.99 | 840 |
| 11 | Austria | 2.47 | 2,285 | 31 | Thailand | 0.98 | 784 |
| 12 | Japan | 2.16 | 2,893 | 32 | China | 0.88 | 1,237 |
| 13 | United Kingdom | 2.08 | 3,015 | 33 | Russia | 0.87 | 980 |
| 14 | Canada | 2.04 | 2,933 | 34 | Poland | 0.87 | 1,102 |
| 15 | France | 2.02 | 2,178 | 35 | Colombia | 0.48 | 324 |
| 16 | Spain | 1.95 | 1,541 | 36 | South Africa | 0.45 | 1,351 |
| 17 | Portugal | 1.78 | 1,000 | 37 | Malaysia | 0.44 | 1,027 |
| 18 | Ireland | 1.67 | 2,796 | 38 | Hong Kong | 0.37 | 2,439 |
| 19 | Italy | 1.67 | 1,579 | 39 | India | 0.29 | 507 |
| 20 | Hungary | 1.58 | 847 | 40 | Mexico | 0.27 | 622 |
Source: www.priceoftravel.com, www.numbeo.com, คำนวณค่าเฉลี่ยโดยผู้เขียน
แต่การดูค่าโดยสารเพียงอย่างเดียว อาจไม่สามารถวิเคราะห์ถึงผลกระทบด้านค่าครองชีพได้ชัดเจนนัก จึงควรดูค่าโดยสารเปรียบเทียบกับรายได้เฉลี่ยประประชากรในประเทศนั้นๆ
จากการประมาณการค่าใช้จ่ายในการเดินทางเฉลี่ยใน 1 เดือน โดยใช้การเดินทาง 2 ครั้งใน 1 วัน (ไป-กลับ) และจำนวนวันเดินทาง คือวันทำงานใน 1 เดือน ซึ่งอยู่ที่ประมาณ 22 วัน และนำตัวเลขที่ได้จากการคำนวนดังกล่าว มาเปรียบเทียบกับรายได้เฉลี่ยใน 1 เดือน (หลังหักภาษี) ของประชากร จากฐานข้อมูลของ Numbeo ที่ทำการสำรวจข้อมูลเรื่องรายได้และค่าครองชีพของประชากรในประเทศต่างๆทั่วโลก จะพบว่าค่าใช้จ่ายค่าเดินทางต่อรายได้ของประชากรในเมืองใหญ่ของไทยอยู่ที่ 5.47% อยู่ในอันดับ 11 จากกลุ่มตัวอย่าง 40 ประเทศ ถือว่าอยู่ในอันดับค่อนข้างสูง ไล่เลี่ยกับประเทศในทวีปยุโรปอย่างสเปน (5.55%) และเยอรมนี (5.34%) และสูงกว่าหลายๆ ประเทศในเอเชีย ไม่ว่าจะเป็นไต้หวัน (4.80%), ญี่ปุ่น (3.28%), จีน (3.11%) หรือเกาหลีใต้ (2.03%) และสูงกว่าประเทศเพื่อนบ้านอย่างมาเลเซีย (1.89%) ค่อนข้างมาก
| ประเทศ | ค่าเดินทางเฉลี่ยต่อเดือน (USD) | สัดส่วนค่าใช้จ่ายการเดือนทางต่อรายได้ | ประเทศ | ค่าเดินทางเฉลี่ยต่อเดือน (USD) | สัดส่วนค่าใช้จ่ายการเดือนทางต่อรายได้ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Denmark | 436.70 | 13.29% | 21 | Czech Republic | 51.48 | 3.92% |
| 2 | Turkey | 48.40 | 10.45% | 22 | Russia | 38.28 | 3.91% |
| 3 | Sweden | 272.58 | 9.80% | 23 | Poland | 38.28 | 3.47% |
| 4 | Brazil | 51.70 | 9.08% | 24 | Japan | 94.82 | 3.28% |
| 5 | Hungary | 69.52 | 8.21% | 25 | China | 38.50 | 3.11% |
| 6 | Portugal | 78.32 | 7.83% | 26 | Canada | 89.76 | 3.06% |
| 7 | Croatia | 65.56 | 6.60% | 27 | United Kingdom | 91.52 | 3.04% |
| 8 | Colombia | 21.12 | 6.52% | 28 | United States | 145.20 | 3.01% |
| 9 | Norway | 210.10 | 6.03% | 29 | Australia | 115.72 | 2.98% |
| 10 | Spain | 85.58 | 5.55% | 30 | Ireland | 73.48 | 2.63% |
| 11 | Thailand | 42.90 | 5.47% | 31 | Switzerland | 156.42 | 2.62% |
| 12 | Germany | 132.00 | 5.34% | 32 | India | 12.76 | 2.52% |
| 13 | Chile | 43.56 | 5.18% | 33 | UAE | 62.92 | 2.46% |
| 14 | Finland | 141.02 | 5.09% | 34 | New Zealand | 60.72 | 2.17% |
| 15 | Taiwan | 61.82 | 4.80% | 35 | South Korea | 50.82 | 2.03% |
| 16 | Austria | 108.68 | 4.76% | 36 | Mexico | 11.88 | 1.91% |
| 17 | Netherlands | 138.60 | 4.71% | 37 | Malaysia | 19.36 | 1.89% |
| 18 | Italy | 73.48 | 4.65% | 38 | Singapore | 47.52 | 1.61% |
| 19 | Belgium | 111.32 | 4.62% | 39 | South Africa | 19.80 | 1.47% |
| 20 | France | 88.88 | 4.08% | 40 | Hong Kong | 16.28 | 0.67% |
Source: www.priceoftravel.com, www.numbeo.com, คำนวณค่าเฉลี่ยและอัตราส่วนโดยผู้เขียน
Note: รายได้หลังหักภาษี, ค่าเดินทางใน 1 เดือนคิดจาก 1 วันเดินทางไป-กลับ และใน 1 เดือน เดินทาง 22 วันทำการ
นอกจากการเดินทางโดยระบบขนส่งสาธารณะแล้ว อีกวิธีที่เป็นทางเลือกของคนไม่ใช้รถยนต์ส่วนตัวคือการเดินทางโดยรถแท็กซี่สาธารณะ
จากการสำรวจของเว็บไซต์ Priceoftravel พบว่า ค่าเดินทางโดยเฉลี่ยของรถแท็กซี่ ต่อ 3 กิโลเมตร ในเมืองใหญ่ของประเทศต่างๆ นั้น ในภาพรวมจะไม่ได้ต่างจากข้อมูลจากการสำรวจการเดินทางโดยขนส่งสาธารณะมากนัก และประเทศที่มีอัตราค่าแท็กซี่สูง คือประเทศในทวีปยุโรป แต่ที่ต่างกันบ้างคือ กลุ่มประเทศที่อัตราค่าโดยสารแท็กซี่โดยเฉลี่ยสูงที่สุด คือกลุ่มประเทศที่เป็นที่นิยมของนักท่องเที่ยว ได้แก่ สวิตเซอร์แลนด์และฝรั่งเศส ตามมาด้วยประเทศในกลุ่มสแกนดิเนเวียอย่างฟินแลนด์และนอร์เวย์
ในขณะที่ค่าโดยสารแท็กซี่ของประเทศไทยนั้น อยู่ในระดับค่อนข้างถูก คืออยู่ที่ 35 จาก 39 ประเทศ โดยมีราคาไล่เลี่ยกับของประเทศจีน
| ประเทศ | ค่าโดยสารแท็กซี่เฉลี่ยต่อ 3 กม. (USD) | รายได้เฉลี่ยต่อเดือน (USD) | ประเทศ | ค่าโดยสารแท็กซี่เฉลี่ยต่อ 3 กม. (USD) | รายได้เฉลี่ยต่อเดือน (USD) | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Switzerland | 21.65 | 5,969 | 21 | Russia | 5.28 | 980.17 |
| 2 | France | 14.05 | 2,178 | 22 | Hungary | 5.27 | 846.98 |
| 3 | Finland | 14.05 | 2,771 | 23 | Taiwan | 5.15 | 1,287.79 |
| 4 | Norway | 13.55 | 3,483 | 24 | Czech Republic | 4.78 | 1,314.18 |
| 5 | United Kingdom | 12.99 | 3,015 | 25 | Croatia | 4.77 | 992.99 |
| 6 | Germany | 11.80 | 2,472 | 26 | Hong Kong | 4.65 | 2,438.64 |
| 7 | Denmark | 11.25 | 3,285 | 27 | Singapore | 4.53 | 2,946.37 |
| 8 | Austria | 11.24 | 2,285 | 28 | Poland | 4.15 | 1,102.31 |
| 9 | Australia | 10.98 | 3,877 | 29 | South Korea | 4.06 | 2,498.87 |
| 10 | Japan | 10.44 | 2,893 | 30 | Chile | 3.98 | 840.20 |
| 11 | Netherlands | 10.39 | 2,943 | 31 | Brazil | 3.81 | 569.23 |
| 12 | Belgium | 10.12 | 2,409 | 32 | Turkey | 3.26 | 463.18 |
| 13 | Sweden | 9.88 | 2,783 | 33 | UAE | 2.76 | 2,559.89 |
| 14 | United States | 9.25 | 4,832 | 34 | China | 2.43 | 1,237.34 |
| 15 | New Zealand | 9.23 | 2,802 | 35 | Thailand | 2.35 | 783.83 |
| 16 | Italy | 9.16 | 1,579 | 36 | South Africa | 2.09 | 1,351.03 |
| 17 | Ireland | 8.99 | 2,796 | 37 | Malaysia | 1.88 | 1,026.84 |
| 18 | Canada | 7.78 | 2,933 | 38 | Mexico | 1.13 | 621.72 |
| 19 | Spain | 6.75 | 1,541 | 39 | India | 1.04 | 506.82 |
| 20 | Portugal | 5.62 | 1,000 | 40 | Colombia | No data | 324.11 |
Source: www.priceoftravel.com, www.numbeo.com, คำนวณค่าเฉลี่ยโดยผู้เขียน
Note: รายได้หลังหักภาษี, ค่าโดยสารรวมระยะเวลารถติด
และเมื่อประมาณการค่าใช้จ่ายโดยเฉลี่ยของการเดินทางโดยแท็กซี่ใน 1 เดือน โดยใช้ค่าการเดินทางเฉลี่ยต่อวันคือ 10 กิโลเมตร (ไป-กลับ) และจำนวนวันเดินทาง คือจำนวนวันทำงานใน 1 เดือน ซึ่งอยู่ที่ประมาณ 22 วัน แล้วนำไปเทียบกับรายได้เฉลี่ยต่อเดือน พบว่า อัตราค่าเดินทางโดยรถแท็กซี่ ของไทยคิดเป็น 22% ของรายได้ อยู่ในอันดับ 27 จากกลุ่มตัวอย่าง 39 ประเทศ โดยอยู่ในระดับใกล้เคียงกับประเทศออสเตรเลีย (21%) โดยต่ำกว่าประเทศในเอเชียอย่างไต้หวัน (29%) และญี่ปุ่น (26%) แต่ก็ยังสูงกว่าประเทศจีน (14%) และมาเลเซีย (13%)
| ประเทศ | ค่าเดินทางโดยแท็กซี่เฉลี่ยต่อเดือน (USD) | สัดส่วนค่าใช้จ่ายการเดือนทางต่อรายได้ | ประเทศ | ค่าเดินทางโดยแท็กซี่เฉลี่ยต่อเดือน (USD) | สัดส่วนค่าใช้จ่ายการเดือนทางต่อรายได้ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Turkey | 239.07 | 52% | 21 | Japan | 765.60 | 26% |
| 2 | Brazil | 279.40 | 49% | 22 | Sweden | 724.17 | 26% |
| 3 | France | 1,029.97 | 47% | 23 | Netherlands | 761.93 | 26% |
| 4 | Hungary | 386.10 | 46% | 24 | Denmark | 825.00 | 25% |
| 5 | Italy | 671.73 | 43% | 25 | New Zealand | 676.50 | 24% |
| 6 | Portugal | 411.77 | 41% | 26 | Ireland | 659.27 | 24% |
| 7 | Russia | 386.83 | 39% | 27 | Thailand | 172.33 | 22% |
| 8 | Finland | 1,029.97 | 37% | 28 | Australia | 804.83 | 21% |
| 9 | Austria | 823.90 | 36% | 29 | Canada | 570.53 | 19% |
| 10 | Croatia | 349.43 | 35% | 30 | India | 75.90 | 15% |
| 11 | Germany | 864.97 | 35% | 31 | China | 177.83 | 14% |
| 12 | Chile | 291.87 | 35% | 32 | United States | 678.33 | 14% |
| 13 | Spain | 494.63 | 32% | 33 | Hong Kong | 341.00 | 14% |
| 14 | United Kingdom | 952.23 | 32% | 34 | Malaysia | 137.50 | 13% |
| 15 | Belgium | 741.77 | 31% | 35 | Mexico | 82.50 | 13% |
| 16 | Taiwan | 377.67 | 29% | 36 | South Korea | 297.37 | 12% |
| 17 | Norway | 993.30 | 29% | 37 | South Africa | 153.27 | 11% |
| 18 | Poland | 303.97 | 28% | 38 | Singapore | 332.20 | 11% |
| 19 | Czech Republic | 350.17 | 27% | 39 | UAE | 202.40 | 8% |
| 20 | Switzerland | 1,587.67 | 27% | 40 | Colombia | No data | No data |
Note: รายได้หลังหักภาษี, ค่าเดินทางใน 1 เดือนคิดจาก 1 วันเดินทางไปกลับประมาณวันละ 10 กิโลเมตร และใน 1 เดือน เดินทาง 22 วันทำการ
ข้อมูลข้างต้นนี้ แม้เป็นข้อมูลที่ได้จากการสำรวจ แต่ก็น่าจะเป็นข้อมูลเบื้องต้นที่น่าจะมีประโยชน์เพื่อใช้ประกอบกับการรณรงค์ให้คนในเมืองใหญ่ลดการใช้รถยนต์ส่วนตัว เพื่อลดปัญหามลภาวะ ซึ่งหากพิจารณาเฉพาะระบบขนส่งสาธารณะในตารางที่ 1 และ 2 (ไม่รวมแท็กซี่ ในตารางที่ 3 และ 4 ที่คนส่วนใหญ่ไม่สามารถจะโดยสารได้ทุกวัน) พบว่าค่าใช้จ่ายการเดินทางโดยใช้ระบบขนส่งสาธารณะต่อรายได้ของไทยอยู่ในสัดส่วนที่ค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับหลายประเทศในเอเชียด้วยกัน
สิ่งที่สำคัญคือ หากมีระบบขนส่งสาธารณะที่ครอบคลุมและมีราคาค่าโดยสารที่เหมาะสม น่าจะจูงใจให้คนทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนรุ่นใหม่หันมาใช้ระบบขนส่งสาธารณะมากขึ้นในอนาคต
Tags: รถเมล์, ขนส่งมวลชน, ค่าครองชีพ, ระบบขนส่งสาธารณะ, รถยนต์, ระบบขนส่งมวลชน, แท็กซี่, หมอกฝุ่นควัน
