Author: อธิพัฒน์ ไพบูลย์

ชวนรู้จักวิธีคิดแบบ ‘ฮินดูทวา’ (Hindutva) และนโยบายศาสนาแบบ Hindu Nationalist ที่เป็นพลังขับเคลื่อนสำคัญ เสมือนไอพ่นของโมดีและพรรคภารตียชนตา (Bharatiya Janata Party: BJP) ในสมรภูมิการเมืองอันเด็ดดวงของประเทศที่ได้ชื่อว่า ‘ประชาธิปไตยที่ใหญ่ที่สุดในโลก’

ย้อนดูความเป็นมาของเทศกาลปีใหม่ในอนุทวีป ค้นหาต้นตอของเทศกาลไวสาขีที่เกี่ยวพันกับประวัติศาสตร์ของศาสนาซิกข์ และการเฉลิมฉลองวันข้ามปีที่ไม่มีการสาดน้ำ แต่มีขบวนโชว์อาวุธของนักรบ

วัฏจักร, การเวียนว่ายตายเกิด และโลกสมมติ องค์ประกอบทางปรัชญาที่ภาพยนตร์ The Matrix นำเสนอเมื่อปี 1999 อาจจะดูแปลกใหม่สำหรับใครหลายคน แต่สำหรับผู้ที่ศึกษาปรัชญาอินเดียกลับรู้สึกว่า เรื่องพวกนี้คือเรื่องธรรมดาที่นักปราชญ์ ฤษี มุนี หรือผู้ทรงชาญในอดีตเคยถ่ายทอดเอาไว้เมื่อกว่าพันปีล่วงมาแล้ว

เรื่องราวของ ‘พระบรมสารีริกธาตุ’ ที่อัญเชิญจากประเทศอินเดีย มาประดิษฐานยังประเทศไทยช่วงนี้ นับตั้งแต่วันถวายพระเพลิงพุทธสรีระ จุดเริ่มต้นของการบูชาพระธาตุ การค้นพบ ‘ผอบ’ ที่หมู่บ้านปิปราห์วา รวมถึงการเดินทางมาไทยครั้งแรกในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อปี 2442 ที่กลายเป็นความขัดแย้งจนทำให้พระชินวรวงศ์ขาดจากความเป็นภิกษุ

เคยสงสัยกันบ้างไหมว่า ‘พระศิวะเป็นใคร?’ ทำไมถึงเป็นสวามีของเจ้าแม่อุมาปารวตี เป็นพ่อของพระคเณศและพระขันธกุมาร ที่ทั้งครอบครัวถูกเรียกในนาม ‘KAILASH FAMILY’ หรือครอบครัวศักดิ์สิทธิ์แห่งเขาไกรลาส

เมื่อกระแสการมูเพื่อความรักค่อยๆ จางหายไป หรืออีกแง่หนึ่งพระแม่อาจประทานพรคนโสดตามคิวไปแล้วก็ได้ ทว่าหากมองให้ลึกลงไป เทพองค์นั้นอาจไม่ได้จางหายไปไหนเลย เพียงแต่ท่านไม่ได้ข้องเกี่ยวกับความรักมาตั้งแต่แรกต่างหาก

‘รามชันมภูมิ’ ผืนดินที่เชื่อว่าเป็นที่เกิดของศรีราม มหาราชาผู้ยิ่งใหญ่ในอุดมคติของชาวฮินดู ทว่าผืนดินแห่งนี้เคยเป็นที่ตั้งของมัสยิดที่ใช้ชื่อเดียวกับปฐมจักรพรรดิแห่งราชวงศ์มุฆัล-โมกุล ความขัดแย้งฝังลึกในรากความรู้สึกนานนับศตวรรษ นำไปสู่การต่อสู้เพื่อยื้อแย้งสิทธิในการถือครองดินแดนเล็กๆ นี้บนผืนดินที่ถูกเรียกว่า ‘อนุทวีป’ เพื่อจบและปิด (?) บาดแผลแห่งอดีต

ในการรับรู้ของคนทั่วไปเกือบทั่วโลก อวัยวะเพศคือของลับที่ถูกมองเป็นของต่ำ แต่ขณะที่สังคมอินเดียกลับมองต่างออกไป เพราะเครื่องเพศหรือของลับได้รับการยกย่องว่าเป็นของสูง ในฐานะจุดกำเนิดแห่งสรรพชีวิตทั้งหลาย ตัวอย่างที่ชัดเจนมากที่สุดก็หนีไม่พ้น ‘ศิวลึงค์’ หรืออวัยวเพศของพระศิวะ ซึ่งตั้งตระหง่านให้ผู้คนเข้ามากราบไหว้อยู่ตลอดเวลานับพันปี แล้วความเชื่อเรื่องการกราบไหว้สัญลักษณ์ทางเพศในฐานะสิ่งศักดิ์สิทธิ์เช่นนี้มีจุดเริ่มต้นมาจากอะไร

ปี 2567 ตรงกับ ‘ปีมะโรง – งูใหญ่’ ตามนักษัตรแบบจีน แน่นอนว่าพูดถึงพญางูยักษ์ คนไทยส่วนใหญ่มักจะนึกถึงภาพของพญานาค เจ้าแห่งโลกใต้พิภพบาดาล เจ้าแห่งแม่น้ำโขง ผู้ดลบันดาลทรัพย์สมบัติ โชคลาภ ให้แก่ลูกหลานผู้ศรัทธา แต่คำว่า ‘นาค’ เดิมแล้วไม่ใช่ภาษาไทย คำนี้กลับเป็นภาษาสันสกฤต ภาษาเก่าแก่ของอนุทวีปอินเดีย และนาคอินเดียไม่มีหงอนยาวสูงยาวเหมือนไทยเสียด้วย แล้วนาคคือใคร?

ข้อถกเถียงว่าด้วยสถานะและความศักดิ์สิทธิ์ของรัฐธรรมนูญอินเดีย ภายหลังการก่อตั้ง ภาระนะฆทนะ เกษตรัม วัดรัฐธรรมนูญในอินเดียตอนใต้

ความหมายของการ ‘ลอยกระทง’ ตั้งแต่จุดกำเนิดในแม่น้ำคงคา จนถึงความหมายแบบไทยๆ ที่เปลี่ยนไปตามยุคสมัย

ความหมายเบื้องหลังความหวานอันน่าหลงใหลของขนมอินเดีย ที่สัมพันธ์กับชีวิตและประวัติศาสตร์