โดนปล่อยภาพหลุด ไม่เท่ากับสมยอม รู้จัก ‘Revenge Porn’ อาชญากรรมไซเบอร์ที่เหยื่อต้องได้รับการปกป้อง

คลิปหลุดสาวมหาวิทยาลัย ภาพลับน้องข้างบ้าน เปิดวาร์ปเน็ตไอดอลคอลเสียว ฯลฯ

เราอาจเรียกสื่ออนาจารเหล่านี้แบบรวมๆ ได้ว่า ‘คลิปแอบถ่าย’ ที่ดูจากชื่อก็เข้าข่ายผิดปกติ เพราะหากต้อง ‘แอบ’ ก็หมายความว่าสิ่งนั้นคงได้มาอย่างไม่ถูกต้องเท่าไรนัก

ที่น่าแปลกใจคือ ไม่ว่าจะเป็นคนที่เสพสื่อประเภทนี้หรือไม่ เราต่างก็คุ้นเคยกับการมีอยู่ของคลิปเหล่านี้ราวกับว่าการแอบถ่ายเป็นเรื่องปกติ ทั้งที่รู้ดีว่าปราศจากความยินยอมของคนในสื่อ แต่ถึงอย่างนั้น คลิปแอบถ่ายกลับมีอยู่ว่อนอินเทอร์เน็ต และยิ่งผู้คนใช้โซเชียลมีเดียมากขึ้นเท่าไร อัตราการเผยแพร่คลิปแอบถ่ายก็ยิ่งมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น

ในบรรดาคลิปแอบถ่าย มีคลิปประเภทหนึ่งที่เรียกกันว่า ‘Revenge Porn’ ซึ่งหมายถึงสื่อลามกอนาจารที่ถูกเผยแพร่เพื่อการ ‘แก้แค้น’ เหยื่อในคลิป หรือเพื่อเอื้อประโยชน์ให้แก่ผู้เผยแพร่ในการข่มขู่เหยื่อทั้งกาย ใจ และทรัพย์สิน

“การที่ภาพของฉันถูกนำไปปล่อยแล้วฉันจัดการอะไรไม่ได้เลย ทำให้ตั้งแต่นั้น ฉันกลายเป็นคนที่พยายามจะควบคุมทุกสิ่งทุกอย่างในชีวิตตัวเองจนเกินไป”

ลีอาห์ จูเลียต (Leah Juliet) หนึ่งในเหยื่อ Revenge Porn ให้สัมภาษณ์กับซีเอ็นเอ็น (CNN) ว่า การตกเป็นเหยื่อกระทบกระเทือนจิตใจของเธออย่างไร จากการที่ลีอาห์เคยถูกเพื่อนชายร่วมชั้นเรียน นำรูปอนาจารของเธอไปเผยแพร่ในเว็บไซต์โรงเรียนเมื่อปี 2012

ผลสำรวจหนึ่งในสหรัฐอเมริกาพบว่า ผู้คน 1 ใน 12 คน เคยตกเป็นเหยื่อของการแอบถ่ายโดยปราศจากการยินยอม ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่า Revenge Porn ที่พบเห็นบ่อยๆ มักเกิดขึ้นกับเหยื่อที่เป็นผู้หญิง โดยเฉพาะวัยรุ่นเพศหญิงที่มีแนวโน้มว่าจะตกเป็นเหยื่อของการแอบถ่าย โดยที่มีผู้กระทำเป็นอดีตคนรัก

ผู้กระทำ Revenge Porn มักจะเป็นคนใกล้ชิดของเหยื่อ เช่น แฟนเก่า เพื่อนสนิท หรือคนที่เคยคบหากันในช่วงระยะเวลาหนึ่ง สังเกตได้ว่าทั้งหมดล้วนแล้วแต่เป็นคนที่เหยื่อมีความไว้วางใจให้ทั้งสิ้น ความไว้วางใจที่เหยื่อมีต่อผู้กระทำ จึงเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ควรพิจารณามากกว่าที่จะตัดสินหรือกล่าวโทษเหยื่อว่ายินยอมเอง

หลายครั้ง เหยื่ออาจไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามีการบันทึกสื่อ หรือเพิ่งมารู้ในภายหลัง ซึ่งนับได้ว่าเป็นการแอบถ่ายแบบเต็มๆ หรือในบางกรณี แม้เหยื่อจะรู้ว่ามีการบันทึกภาพและเคยให้ความยินยอมไปในช่วงเวลาหนึ่ง ก็ไม่ได้แปลว่าผู้กระทำจะสามารถนำคลิปไปเผยแพร่ต่อได้ในภายหลัง

“เรื่องเพศถือเป็นเรื่องต้องห้าม และไม่ค่อยมีการพูดถึงในพื้นที่สาธารณะ เมื่อเกิดกรณีเช่นนี้ เหยื่อจึงไม่กล้าที่จะออกมาพูด เหยื่อบางคนอาจถึงขั้นรู้สึกโง่ โทษตัวเองที่เชื่อใจผู้กระทำผิด” คูฮัน มาโนการัน (Kuhan Manokaran) ทนายความที่มีประสบการณ์ว่าความคดี Revenge Porn จากมาเลเซีย กล่าว

Revenge Porn ถือเป็นความรุนแรงทางเพศ เช่นเดียวกับการกระทำความรุนแรงทางเพศในรูปแบบอื่นๆ ที่เหยื่อซึ่งเป็นผู้หญิงมักจะได้รับผลกระทบจากสังคมในระดับที่สูงกว่า โดยเหยื่อมักจะโดนวิจารณ์ถึงคุณค่าความเป็นหญิง การต้องรักนวลสงวนตัว การกล่าวโทษว่ายินยอมเอง ไปจนถึงรูปร่างหน้าตาและเรื่องอื่นๆ ซึ่งทั้งหมดจะส่งผลกระทบในทางลบทั้งกายและใจต่อเหยื่อ

เหยื่อจาก Revenge Porn อาจประสบปัญหาจากความวิตกกังวล อาการซึมเศร้า หรือโรคเครียดหลังการเผชิญเหตุการณ์ที่สร้างแผลในใจ (PTSD) และอาจมีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตอยู่ในสังคม

ดังนั้น ก่อนกล่าวโทษหรือลงมือซ้ำเติมเหยื่อด้วยการกระทำต่างๆ เราควรนึกถึงสภาพจิตใจของเหยื่อ นึกถึงความเป็นจริงที่ว่าพวกเขาไม่ได้ทำอะไรผิดแต่อย่างใด และตระหนักว่าความเข้าอกเข้าใจเป็นสิ่งที่ไม่เสียหายอะไรหากจะมอบให้กัน