หัวหน้ากับพนักงานเป็นเพื่อนกันได้ไหม? เมื่อมิตรภาพที่ใกล้ชิดเกินไป อาจเป็นทั้งข้อดีและข้อเสียในการทำงาน

ไม่น่าแปลกใจที่เมื่อเรามีโอกาสได้สนทนากับผู้คนในที่ทำงานแล้ว ‘มิตรภาพ’ อาจก่อตัวขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ ไม่ว่าคนที่เราพูดคุยด้วยจะมีบทบาทที่แตกต่างกันในที่ทำงานอย่างไร

แน่นอนว่ามันเกิดขึ้นได้แม้กระทั่งกับคนที่เป็นหัวหน้า

ฟังดูน่าจะเป็นเรื่องดีที่เรามีความสนิทหรือมีความสัมพันธ์ที่ดีกับคนที่เป็นหัวหน้า หรือคนที่เป็นหัวหน้ามีความสัมพันธ์ฉันเพื่อนกับพนักงาน เพราะมันน่าจะช่วยส่งเสริมกันในแง่ของการทำงาน รวมไปถึงบรรยากาศของการทำงานในแง่บวก

แต่ก็มีไม่น้อยที่พอมีความคิดเห็นที่ไม่ตรงกันในการทำงาน ก็ทำให้เกิดอาการกลืนไม่เข้าคายไม่ออก จนอาจบานปลายทำให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งต้องเดินออกจากความสัมพันธ์นั้น

ถ้าอย่างนั้นแล้ว หัวหน้าและพนักงานควรเป็นเพื่อนกันไหม?

คำตอบอาจขึ้นอยู่กับว่า เรานิยามคำว่า ‘การเป็นเพื่อน’ อย่างไร อย่างที่กล่าวไปว่า เป็นเรื่องที่ดีที่จะเป็นมิตรกับหัวหน้าหรือผู้บังคับบัญชา บนพื้นฐานของความเคารพ ความเอาใจใส่ และความห่วงใยซึ่งกันและกัน

แต่หากความสัมพันธ์นั้นเดินหน้าต่อไปเรื่อยๆ เป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงยากที่เราอาจต้องมีเวลาเข้าสังคมนอกเวลางานกับหัวหน้า การให้หัวหน้าได้รู้จักกับคนรอบตัวหรือคนในครอบครัวของเรา ได้ใช้เวลาร่วมกันนานขึ้น ได้รับรู้รายละเอียดในชีวิตส่วนตัวของเรามากขึ้น

และนั่นจะกลายเป็นเรื่องที่ซับซ้อนมากขึ้น ดังนั้น เราจึงควรต้องรู้วิธีจัดการกับสิ่งเหล่านี้ให้ดี เพราะมันเกี่ยวข้องกับการสร้าง ‘ขอบเขต’ ที่แข็งแกร่ง เพื่อให้ ‘มิตรภาพ’ ไม่ส่งผลกระทบต่อวิธีการทำงานร่วมกัน และการรักษาความเป็นมืออาชีพในสถานการณ์ที่ ‘อำนาจ’ ระหว่างหัวหน้าและพนักงานนั้นไม่เท่ากัน

เรามาลองดูกันก่อนว่า หากหัวหน้าและพนักงานเป็นเพื่อนกัน จะมีข้อดีอย่างไร?

– ทำให้ทั้งสองฝ่ายรู้จักกันดีขึ้น และสามารถสร้างความสนใจ ความเห็นอกเห็นใจ และความเคารพมากขึ้น ผ่านความสัมพันธ์ส่วนตัว

– ทั้งสองฝ่ายอาจมุ่งมั่นที่จะสนับสนุนอีกฝ่ายมากขึ้น เนื่องจากความเคารพซึ่งกันและกัน รวมความชื่นชมที่มีต่อกัน

– การทำงานจะกลายเป็นเรื่อง ‘ผ่อนคลาย’ และ ‘สนุกสนาน’ มากขึ้น เพราะทั้งคู่สามารถเป็นตัวของตัวเองและจริงใจกับอีกฝ่ายได้มากกว่าปกติ

แล้วข้อควรระวังสำหรับความสัมพันธ์นี้ที่อาจเกิดขึ้นคืออะไร?

– หากความสัมพันธ์ส่วนตัวแย่ลง ย่อมส่งผลต่อความสัมพันธ์ในการทำงานที่จะเสียไปอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ และเป็นเรื่องยากอย่างยิ่งที่จะทำงาน ‘ร่วมกับ’ หรือ ‘เพื่อคน’ ที่มีความขัดแย้งต่อกัน

– หากความสัมพันธ์มีปัญหา นั่นหมายความว่า จะมีคนที่รู้เรื่องส่วนตัวของอีกฝ่าย ซึ่งอาจ ‘ไม่ปลอดภัย’ และในแง่ร้ายที่สุดคืออาจมีการนำเรื่องเหล่านั้นมาเปิดเผย 

– บางครั้งความสัมพันธ์ส่วนตัวกับใครบางคนอาจทำให้เกิดการ ‘ตัดสินใจ’ บางอย่างที่ผิดเพี้ยนได้ โดยเฉพาะในฐานะหัวหน้า ที่ความสัมพันธ์อาจปูทางไปสู่การปฏิบัติเป็นพิเศษหรือเอื้อต่อพนักงานที่สนิทสนมได้

– มิตรภาพที่แน่นแฟ้นระหว่างหัวหน้าและพนักงานสามารถทำลาย ‘สมดุล’ ของทั้งทีมได้ เพราะสมาชิกในทีมคนอื่นที่อยู่ ‘วงนอก’ อาจรู้สึกอิจฉา รู้สึกถูกทอดทิ้ง รู้สึกถูกกีดกัน และรู้สึกว่าไร้ตัวตน ไร้คนชื่นชม

แต่ไม่ต้องกังวลเกินไป หากลองคิดว่าความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดนั้นเป็นเรื่องจำเป็น โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในบทบาทหัวหน้าและอยากสนิทสนมกับพนักงาน นี่คือคำแนะนำ

มีความเป็นผู้ใหญ่หรือมีวัยวุฒิทางอารมณ์ ความสนิทสนมเป็นเรื่องที่ดี แต่ไม่ใช่สิ่งที่ควรเกินเลยจน ‘เสียมารยาท’ โดยเฉพาะการเป็นหัวหน้าที่อย่างไรก็ยังอยู่ในบทบาทของการเป็นผู้นำ การมีความเป็นผู้ใหญ่หรือมีวัยวุฒิทางอารมณ์ มีระยะห่างที่พอเหมาะในเวลางาน จะทำให้คุณเป็นหัวหน้าที่มีเหตุผลและความน่าใกล้ชิดในเวลาเดียวกัน

โปร่งใสและซื่อสัตย์ อย่างที่กล่าวว่า แม้หัวหน้าจะสนิทกับพนักงานแค่ไหน ก็ต้องไม่มีการปฏิบัติ ‘เป็นพิเศษ’ หรือเอื้อต่อพนักงานที่สนิทสนม เพราะอย่าลืมว่ายังมีพนักงานคนอื่นๆ ที่ไม่ได้เข้ามา ‘ร่วมวง’ ด้วย แต่ก็ตั้งใจทำงานอย่างดี

จัดการความรู้สึกและอารมณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพเมื่อเกิดเรื่องยุ่งยากขึ้น แน่นอนว่าในการทำงานร่วมกันย่อมต้องมีปัญหาที่เกิดขึ้น แต่อย่าให้ความรู้สึกส่วนตัวในความสัมพันธ์เข้ามาปะปนกับการตัดสินปัญหาของการทำงาน แต่ควรใช้หลักการและเหตุผลของการทำงานเพื่อจัดการสิ่งที่เกิดขึ้น

มีขอบเขตและสามารถพูดว่า ‘ไม่’ กับสิ่งที่ไม่รู้สึกว่าถูกหรือดี เมื่อมีความสนิทสนม บางครั้งก็อาจนำไปสู่การ ‘ข้ามเส้น’ บางอย่างที่อาจไม่เหมาะสม โดยเฉพาะในการทำงาน หัวหน้าจึงควรขีดเส้นให้ชัด และแข็งแกร่งพอที่จะควบคุมหรือปฏิเสธในสิ่งที่มองว่าไม่ถูกต้องหรือมากเกินไปไม่ใช้หรือชักจูงผู้อื่นเป็นเบี้ยเพื่อผลประโยชน์ของตนเอง – สิ่งที่แย่ที่สุดในความสัมพันธ์ คือการใช้ประโยชน์จากสิ่งนั้นเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง ข้อนี้ไม่ใช่แค่ระหว่างหัวหน้ากับพนักงาน แต่หมายรวมถึงทุกรูปแบบความสัมพันธ์

อ้างอิง

forbes.com/sites/kathycaprino/2018/02/18/can-bosses-and-employees-be-friends-outside-of-work/

indeed.com/career-advice/career-development/should-a-boss-be-friends-with-employees