เพศไหนก็ใช้ได้: ชื่อยูนิเซ็กซ์ในภาษาอังกฤษ

ในภาษาส่วนใหญ่ ชื่อผู้ชายและผู้หญิงมักแยกออกจากกันค่อนข้างชัดเจน อย่างในภาษาไทย ถ้าได้ยินชื่อ พรทิพย์ ก็จะบอกได้อย่างค่อนข้างมั่นใจว่าเป็นชื่อผู้หญิง หรือถ้าได้ยินชื่อ ประวิตร ก็น่าจะเป็นชื่อของผู้ชาย หรือถ้าเป็นภาษาอังกฤษ เราก็จะบอกได้ว่าชื่อ Steve น่าจะเป็นผู้ชายและ Stephanie น่าจะเป็นผู้หญิง

อย่างไรก็ดี คนบางกลุ่มก็อาจไม่อยากใช้ชื่อที่บ่งเพศชัดเจน เช่น กลุ่มคนที่ไม่ได้มองว่าตนเองเป็นชายหรือหญิง หรือคนที่อยากเลี้ยงลูกโดยที่ไม่สร้างกรอบให้ลูกว่าต้องเป็นชายหรือหญิงตามขนบตั้งแต่แรก ในกรณีแบบนี้ ทางออกก็อาจจะเป็นการใช้ชื่อที่มีลักษณะยูนิเซ็กซ์ (Unisex) คือจะเป็นเพศใดก็ใช้ได้นั่นเอง 

สัปดาห์นี้ เพื่อเป็นการฉลองเดือนแห่งความภาคภูมิใจของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ Word Odyssey จะขอพาไปรู้จัก 6 ชื่อในภาษาอังกฤษที่ไม่ว่าจะเพศอะไรก็ใช้ได้

Jamie

หากพูดถึงชื่อ Jamie คนแรกๆ ที่เรานึกถึงก็อาจเป็น Jamie Oliver เชฟชื่อดังชาวอังกฤษ ไม่ก็เจมี่เจมส์ ดาราชายชาวไทย แต่อันที่จริงแล้ว Jamie ก็เป็นชื่อผู้หญิงได้เช่นกัน เช่น Jamie Lee Curtis นักแสดงหญิงชาวอเมริกัน หรือ Jamie Lynn Spears น้องสาวของ Britney Spears ดังนั้นจึงถือเป็นชื่อที่เพศไหนก็ใช้ได้ชื่อหนึ่ง

ชื่อ Jamie นี้ แต่เดิมเป็นชื่อเล่นของ James ซึ่งเป็นชื่อผู้ชายยอดนิยม (ติดอันดับชื่อยอดนิยม 20 อันดับแรกตั้งแต่ปี 2000 เป็นต้นมาด้วย) มาจาก Iacomus ในภาษาละตินและสืบย้อนกลับไปได้ถึงชื่อ Jacob ในคัมภีร์ไบเบิ้ลนั่นเอง 

ทั้งนี้ ในภายหลัง มีคนจำนวนไม่น้อยนำชื่อ Jamie มาตั้งเป็นชื่อผู้หญิงด้วย เพราะลงท้ายด้วย -ie ซึ่งมักปรากฏในชื่อผู้หญิงต่างๆ เช่น Annie, Sophie, Kylie, Natalie

เนื่องจากชื่อนี้เป็นที่นิยมมาแต่ไหนแต่ไร จึงไม่แปลกที่จะเป็นที่มาของชื่ออื่นจำนวนมาก เช่น Jack, Jake, Jay, และ Jim รวมถึงชื่อผู้หญิงอย่าง Jacqueline หรือ Jackie ด้วย 

นอกจากนั้น ด้วยความที่ชื่อนี้ผูกโยงกับคริสต์ศาสนา จึงมีผู้คนนำไปตั้งชื่อลูกหลานมากมาย ทำให้เกิดเป็นชื่อหลายเวอร์ชันในภาษาต่างๆ เช่น Giacomo ในภาษาอิตาเลียน Jaime ในภาษาสเปน และ Diego และ Tiago ที่พบทั้งในภาษาสเปนและโปรตุเกส รวมถึง Seamus ในภาษาไอริชด้วย

Chris/ Kris

ชื่อนี้เป็นอีกชื่อเมื่อได้ยินแล้วฟันธงไม่ได้ทันทีว่าเจ้าของชื่อเป็นเพศไหน เพราะอาจเป็นชื่อผู้ชายแบบ Chris Evans หรือ Chris Hemsworth หรืออาจเป็นผู้หญิงแบบ Kris Jenner ก็ได้

โดยปกติแล้ว Chris หรือ Kris ที่ใช้เรียกผู้ชายจะมาจากชื่อ Christopher ซึ่งมาจากชื่อ Christophoros ในภาษากรีก หมายถึง ผู้นับถือพระคริสต์ มาจาก Christos ที่หมายถึง พระเยซู รวมกับกริยา pherein ที่แปลว่า แบก อุ้ม (เช่น ในคำว่า metaphor ที่แปลว่า อุปลักษณ์ และ phosphorous ที่แปลว่า ฟอสฟอรัส) นอกจากชื่อนี้จะไปโผล่เป็นชื่ออื่นๆ ที่เราอาจเคยได้ยิน เช่น Kristof ในภาษายุโรปต่างๆ หรือ Cristóbal ในภาษาสเปน เรายังอาจเคยเห็นรูปย่ออื่นๆ นอกจาก Chris ด้วย เช่น Topher และ Kit 

ถ้าเป็นชื่อผู้หญิง ส่วนมากจะมาจาก Christina หรือ Christine นั้น มาจากคำว่า Christiana ในภาษาละติน ซึ่งสืบย้อนกลับไปได้ถึง Christianos ในภาษากรีก หมายถึง ผู้นับถือพระคริสต์ คริสต์ศาสนิกชน (เป็นที่ของคำว่า Christian ในปัจจุบันด้วย) ชื่อนี้ยังเป็นที่มาของชื่อ Kristen และ Kirsten รวมถึงชื่อย่ออย่าง Chrissie และ Tina ด้วย

Alex

เนื่องจากทั้ง Alexander (ซึ่งปกติเป็นชื่อผู้ชาย) และ Alexandra (ซึ่งปกติเป็นผู้หญิง) ย่อเป็น Alex ได้ทั้งคู่ ชื่อนี้จึงเป็นชื่อหนึ่งที่เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่ต้องการระบุเพศชัดเจน

ทั้ง Alexander และ Alexandra สืบสาวกลับไปได้ถึงชื่อ Alexandros ในภาษากรีก ประกอบขึ้นจากกริยา alexein แปลว่า ปกป้อง (เช่น ในคำว่า alexipharmic แปลว่า ยาแก้พิษ) และ andros ที่แปลว่า ผู้ชาย หรือ มนุษย์ (แบบในคำว่า androgynous ที่แปลว่า มีลักษณะเหมือนทั้งชายและหญิง และ android ที่แปลว่า มีรูปร่างเหมือนมนุษย์) ได้ความหมายรวมกันว่า ผู้ปกป้องพิทักษ์มวลมนุษย์ ว่ากันว่าแต่เดิมชื่อนี้เป็นสมญานามหนึ่งของเทพีเฮรา (Hera) ในเทพปกรณัมกรีก เพราะเป็นเทพีผู้คอยดูแลปกปักษ์มนุษย์ด้วย

ทั้งนี้ เนื่องจากชื่อ Alexander เป็นชื่อของกษัตริย์แห่งมาซีโดเนีย อเล็กซานเดอร์มหาราช (Alexander the Great) ผู้ลือชื่อด้วย ชื่อนี้จึงเป็นที่นิยมกันกว้างขวางและไปโผล่ในภาษาต่างๆ ในยุโรปด้วย เช่น 

Alexandre ในภาษาฝรั่งเศส Alejandro ในภาษาสเปน และ Alasdair ที่พบได้ในภาษาสก็อต (อ่านว่า แอลิสเตอร์) รวมถึง Oleksander ในภาษายูเครน จึงทำให้เกิดชื่อย่ออื่น เช่น Olek ด้วย

ส่วนชื่อ Alexandra ที่เป็นเวอร์ชันผู้หญิง ว่ากันว่าเพิ่งเป็นที่นิยมในภาษาอังกฤษในช่วงศตวรรษที่ 20 เพราะชื่อราชินีอเล็กซานดรา (Alexandra) แห่งเดนมาร์ก ซึ่งเป็นภริยาของกษัตริย์เอ็ดเวิร์ดที่ 7 (Edward VII) ทั้งนี้ ชื่อ Alexandra เองก็ย่ออย่างอื่นได้นอกเหนือจาก Alex เช่น Alexa, Sandra และ Lexy

นอกจาก Alex แล้ว ทั้ง Alexander และ Alexandra ยังย่อเป็น Sandy ได้ด้วยคู่ด้วย ดังนั้น Sandy จึงเป็นอีกชื่อหนึ่งที่ใช้ได้ทั้งชายหญิง

Tony/ Toni

แม้หลายคนอาจนึกถึง Tony Blair อดีตนายกรัฐมนตรีของอังกฤษ หรือ Tony Stark หรือ Ironman ในจักรวาล Marvel เป็นชื่อแรกๆ เมื่อได้ยินชื่อ Tony แต่จริงๆ แล้ว ชื่อนี้เป็นชื่อผู้หญิงได้ด้วย เช่น Toni Braxton นักร้องเจ้าของเพลง Un-break My Heart และ Toni Collette นักแสดงชาวออสเตรเลีย ซึ่งโดยปกติแล้ว หากสะกดว่า Tony จะใช้เป็นชื่อผู้ชายเป็นหลัก แต่หากสะกดว่า Toni จะใช้ได้ทั้งชายและหญิง

สำหรับผู้ชายแล้ว ชื่อ Tony หรือ Toni เป็นชื่อเล่นของ Anthony และว่ากันว่าสืบสาวกลับไปได้ถึงตระกูลของ Marc Antony (Marcus Antonius) แม่ทัพสมัยโรมันผู้เป็นชู้รักของคลีโอพัตรา (Cleopatra) ชื่อ Anthony นี้ก็มีเวอร์ชันที่ปรากฏในภาษาอื่นๆ เช่นกัน เช่น Antoine ในภาษาฝรั่งเศส Antonio ในภาษาอิตาเลียน สเปน และโปรตุเกส และ Anton ในอีกหลายภาษา เช่น รัสเซีย บัลแกเรีย และยูเครน

นอกจากนั้น ชื่อ Anthony ยังถูกนำไปแปลงเป็นเวอร์ชันผู้หญิง เกิดเป็นชื่อ Antonia ซึ่งเป็นที่มาของชื่อเล่น Toni สำหรับผู้หญิงนั่นเอง ส่วน Antoine ที่เป็นเวอร์ชันฝรั่งเศสของ Anthony ก็ถูกนำไปทำเป็นชื่อผู้หญิงด้วยการเติม -ette ลงไปข้างท้าย เกิดเป็นชื่อ Antoinette แบบที่เราเคยได้ยินในชื่อราชินี Marie-Antoinette นั่นเอง

Taylor

ใครก็ตามที่ทันได้เสพสื่อยุค 2010s ก็น่าจะพอทราบว่า Taylor เป็นชื่อที่ใช้ได้ทุกเพศ เพราะน่าจะทั้งเคยฟังเพลงของ Taylor Swift และได้ดูภาพยนตร์ Twilight ที่มี Taylor Lautner รับบทเป็น Jacob Black (หากใครนึกไม่ออก นี่คือคนที่เล่นเป็นมนุษย์หมาป่าที่มีกล้ามซิกซ์แพ็ก)

ความน่าสนใจก็คือ ชื่อนี้แต่เดิมแล้วเป็นนามสกุลของตระกูลที่มีบรรพบุรุษเป็นช่างตัดเย็บมาก่อน (ที่มาเดียวกับคำว่า tailor ในปัจจุบัน อ่านเพิ่มเติมได้ที่: https://themomentum.co/english-surnames-occupation/) แต่ภายหลังมีการนำมาใช้ตั้งเป็นชื่อและใช้ได้ทั้งชายและหญิง

Robin

ชื่อนี้ก็เป็นอีกชื่อที่ใช้ได้ทั้งชายหญิง แบบที่เห็นในชื่อนักแสดงชายชาวอเมริกัน Robin Williams หรือนักร้องชาย Robin Thicke และนักแสดงหญิง Robin Wright หรือนักร้องชาวสวีเดน Robyn

แต่แม้ชื่อนี้จะใช้ได้ทั้งชายหญิง แต่อาจไม่ได้มาจากแหล่งกำเนิดเดียวกัน สำหรับชื่อ Robin ที่เป็นชื่อผู้ชายนั้น เป็นชื่อเล่นของ Robert อีกที ซึ่งมาจาก hrod ที่แปลว่า ชื่อเสียง รวมกับ berht ที่แปลว่า สว่างไสว หรือโด่งดัง และเป็นที่มาของชื่อ Roberto ในภาษาอิตาเลียน สเปน และโปรตุเกส รวมถึงชื่อ Rupert ในภาษาอังกฤษด้วย ทั้งนี้ นอกจาก Robin แล้ว ชื่อ Robert ยังย่อเป็น Rob, Bob หรือ Bobby ได้ด้วย

ส่วนชื่อ Robin ของผู้หญิงนั้น บ้างก็ว่าอาจมาจาก Roberta แต่นักวิชาการหลายคนบอกว่าน่าจะมาจากชื่อนกโรบิน (Robin) มากกว่า

บรรณานุกรม

http://www.etymonline.com/

https://www.ssa.gov/oact/babynames/

Hanks, Patrick., Kate Hardcastle, and Flavia Hodges. Oxford Dictionary of First Names. OUP: New York, 2006.

Hanks, Patrick. Dictionary of American Family Names. OUP, 2013.

Oxford Advanced Learners’ Dictionary

Shorter Oxford English Dictionary

Wilson, Richard Middlewood, and Percy Hide Reaney. A Dictionary of English Surnames. Routledge, 1991.