เวลาที่เราต้องการบรรยายอะไรให้เห็นภาพมากขึ้น บางครั้งเราก็จะนำสิ่งอื่นที่มีลักษณะบางส่วนที่เหมือนหรือคล้ายกันมาเปรียบเทียบ เช่น หลายคนอาจไม่รู้จะบรรยายให้เห็นว่าแก้มนุ่มเนียนขนาดไหน เลยนำเป็นเปรียบเทียบกับตูดเด็ก ซึ่งคนส่วนใหญ่เข้าใจดีว่ามีลักษณะนุ่มเนียนอย่างไร

ภาษาเปรียบเปรยเหล่านี้เมื่อใช้กันแพร่หลายนานๆ เข้าก็อาจเริ่มคงที่ มีลักษณะกระเดียดไปเป็นสำนวนตายตัวมากขึ้น เช่น แน่เหมือนแช่แป้ง ไล่เหมือนหมูเหมือนหมา

ในภาษาอังกฤษเองก็มีการใช้ภาษาเชิงเปรียบเปรยอยู่ไม่น้อย เช่น as clear as day (ชัดเจนแจ่มแจ้งเหมือนกลางวัน) อีกทั้งยังสามารถแบ่งได้เป็นประเภทย่อยต่างๆ ขึ้นอยู่กับลักษณะการนำของสองสิ่งนั้นมาเปรียบเทียบกัน เช่น simile (อุปมา) metaphor (อุปลักษณ์) และ metonymy (นามนัย)

ทั้งนี้ ภาษาเปรียบเปรยในภาษาอังกฤษประเภทหนึ่งที่พบได้บ่อยพอสมควรและใช้กันแพร่หลายจนมีลักษณะตายตัวคล้ายสำนวนก็คือ simile หรืออุปมา ซึ่งเป็นการนำสองสิ่งมาเปรียบเทียบกันโดยใช้คำว่า as หรือ like มาเชื่อมกัน เช่น as clear as day ที่ยกตัวอย่างไปก่อนหน้า หรือ like a madman (อย่างกับคนเสียสติ)

ในสัปดาห์นี้ เราจะไปดูอุปมาที่น่าสนใจในภาษาอังกฤษที่นำมาใช้พูดถึงเหตุการณ์บ้านเมืองในปัจจุบันได้กัน

As hopeful as the break of day เปี่ยมหวังดั่งรุ่งอรุณ

หากติดโควิดแล้วแต่ยังโทรไม่สายด่วนติด

ขอวอนพ่อแม่พี่น้องอย่าเพิ่งหมดหวัง

เมื่อเห็นแสงแรกของวันแล้วมีความหวังว่าจะเป็นวันที่ดีฉันใด

ก็ขอให้มีความหวังว่าจะโทรติดฉันนั้น

As confident as Hercules มั่นใจดั่งเฮอร์คิวลีส

รมว.สาธารณสุขทองแท้ไม่กลัวไฟเผย

ให้คะแนนการทำงานตัวเอง 10 เต็ม 10

เพราะตนทำงานตั้งแต่ตื่นเช้าจนเข้านอน

โอ้โห ให้คะแนนความมั่นใจ 100 เต็ม 10 ไปเลยครับ

เฮอร์คิวลีสเป็นวีรบุรุษในปกรณัมกรีกและโรมัน มีกำลังวังชาเหนือมนุษย์ และสู้รบกับสัตว์ประหลาดโดยไม่กริ่งกลัว จึงถูกนำมาใช้เปรียบเปรยเรื่องความมั่นใจ

อ่านสำนวนที่เกี่ยวกับเฮอร์คิวลีสทาง

https://themomentum.co/wordodyssey-hercules/

https://themomentum.co/wordodyssey-hercules2/

https://themomentum.co/wordodyssey-hercules3/

As subtle as a flying mallet แนบเนียนเหมือนค้อนบิน

ทันทีที่มีแคมเปญรณรงค์ไล่ รมว.สาธารณสุข

อยู่ๆ เพจโรงพยาบาลหลายแห่ง

ก็พร้อมใจกันโพสต์ภาพให้กำลังใจ

พร้อมติดแฮชแท็ก #ทองแท้ไม่กลัวไฟ

แหม ดูไม่ออกจริงๆ ว่านัดกันมา

ไม่ก็รับคำสั่งกันมา

แนบเนียนเสียอย่างกับอะไรดี

อุปมานี้เป็นการประชด เพราะหากเราเห็นค้อนบินผ่านหน้าไป แน่นอนว่าเราต้องสังเกตเห็นอยู่แล้ว ส่วนถ้าจะเปรียบเปรยว่าแนบเนียนจริงๆ จะพูดว่า as subtle as a serpent ให้ภาพว่าแนบเนียนเหมือนงูที่อยู่ในพงหญ้า เลื้อยไปไหนต่อไหนด้วยความเงียบเชียบจนหลายคนไม่สังเกตเห็น

As useful as a lead balloon มีประโยชน์อย่างกับลูกโป่งตะกั่ว

กองทัพบกแจงว่าต้องเดินหน้าซื้ออาวุธช่วงโควิด

เพื่อเสริมความมั่นคงในการปกป้องประเทศ

เธอไม่เข้าใจเหรอว่าในสถานการณ์แบบนี้

อาวุธยุทโธปกรณ์จะมีประโยชน์ในการจัดการโควิด

และช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจช่วยเหลือพ่อแม่พี่น้องชาวไทยขนาดไหน

อุปมานี้เป็นอุปมาเชิงประชด แม้จะมีคำว่า useful ที่แปลว่ามีประโยชน์อยู่ แต่ความหมายที่ต้องการจะสื่อคือ ไร้ประโยชน์ นั่นก็เพราะลูกโป่งหรือบอลลูนที่ทำจากตะกั่วย่อมหนักเกินกว่าจะลอยขึ้นสู่ท้องฟ้าและใช้ประโยชน์ได้ ส่วนถ้าจะพูดว่ามีประโยชน์จริงๆ เราจะใช้อุปมา as useful as a cow เพราะวัวเป็นสัตว์ที่มีประโยชน์หลาย ให้น้ำนมแก่มนุษย์

As wise as an owl ปราดเปรื่องดั่งนกฮูก

รมว.กระทรวงพลังงานหัวใส

เชิญชวนคนไทยผู้รักชาติ

นำเงินฝากออกมาใช้เพื่อช่วยให้ GDP กระเตื้อง

แหม ในสภาวการณ์ที่มีแต่ความไม่แน่นอนแบบนี้

คนฉลาดที่ไหนเขาก็อยากเอาเงินออมมาใช้จ๊ะ

นกฮูกเป็นสัญลักษณ์ของความฉลาดในวัฒนธรรมตะวันตก

As faithful as the dog ซื่อสัตย์ภักดีดั่งสุนัข

รัฐบาลบอกว่าวัคซีนซิโนแวคปลอดภัยก็คือปลอดภัย

รัฐบาลบอกว่าไม่เคยปฏิเสธข้อเสนอไฟเซอร์ก็ไม่เห็นต้องกังขาสงสัย

รัฐบาลบอกว่าคนไทยจะได้วัคซีนจากสยามไบโอไซเอนซ์ก่อนชาติอื่นๆ ก็คือตามนั้น

ฉันเชื่อมั่นในรัฐบาลเพราะเขาเป็นคนดี

ไม่ต้องมาบอกให้ฉันเชื่อเป็นอย่างอื่น จรัมวรั้ย!

As variable as the weather ปรวนแปรเหมือนอากาศ

เมื่อเดือนกุมภาพันธ์

โฆษก ศบค. บอกว่าวัคซีนมาช้าหรือเร็วแทบไม่มีผลกับคนไทย

แค่ใส่หน้ากากก็ไม่ต้องเจ็บจากการฉีดวัคซีน

พอมาตอนนี้บอกว่ารัฐบาลเร่งหาและกระจายวัคซีน

คนไทยจะได้ฉีดอย่างรวดเร็วที่สุด

คุณพี่เปลี่ยนจุดยืนรวดเร็วแท้

เหมือนเช้าแดดออกแต่บ่ายฝนตกเลยทีเดียว

As docile as a lamb เชื่องอย่างกับลูกแกะ

คนไทยเชื่องอย่างกับลูกแกะ

บอกให้หันซ้ายก็หัน จูงให้ไปทางขวาก็ไป

รัฐบอกให้ปิดร้านก็ปิดทั้งที่ไม่มีเงินเยียวยาให้

รัฐขอความร่วมมือให้อยู่บ้านปุ๊บ ถนนก็โล่งปั๊บ

ขนาดว่านอนสอนง่ายขนาดนี้ ยังโดนดุว่าการ์ดตกอยู่เลย

As wary as a fox ระแวงอย่างสุนัขจิ้งจอก

มีคนฉีดวัคซีนแล้วมีอาการปวดหัวอาเจียน

ชาครึ่งซีก แขนขาอ่อนแรง เดินไม่ได้

แต่รัฐบาลบอกว่าปลอดภัย

ไม่ใช่อาการแพ้รุนแรง เป็นเพียงอาการไม่พึงประสงค์

อาการแค่คล้ายอัมพฤกษ์ แต่ไม่ใช่อัมพฤกษ์

ถ้าอย่างนั้น ขอบอกบ้างว่าเราไม่ได้ระแวง

แค่มีความเคลือบแคลงคล้ายระแวงแล้วกัน

As dead as a doornail ตายเหมือนตะปูตอกประตู

สงสัยก่อนโควิดระลอกนี้จะจบ

พ่อค้าแม่ขายหลายคนคงตายสนิท

ตายจริงไม่เผาหลอก

คำว่า doornail หมายถึง ตะปูที่ไว้ใช้ตอกลงบนบานประตูในสมัยโบราณเพื่อเพิ่มความแข็งแรงให้ประตู โดยปกติแล้ว เมื่อตะปูชนิดนี้ตอกทะลุบานประตูแล้ว ช่างจะใช้ค้อนทุบตะปูที่ทะลุออกมาให้พับราบไปกับประตู ดังนั้น ตะปูแบบนี้จะถอนไปใช้งานใหม่ไม่ได้อีก เรียกอีกอย่างว่าเป็นตะปูที่ตายแล้ว จึงนำมาใช้ในเชิงเปรียบเปรย หมายถึง ตายสนิท

 

อ้างอิง

ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรม อังกฤษ–ไทย. ราชบัณฑิตยสถาน: กรุงเทพฯ, 2545.

http://oed.com/

Ammer, Christine. The American Heritage Dictionary of Idioms: American English Idiomatic Expressions & Phrases. 2nd ed. Houghton Mifflin Harcourt: Boston, 2013.

American Heritage Dictionary of the English Language

Ayto, John. Oxford Dictionary of English Idioms. OUP: Oxford, 2009.

Brenner, Gail. Webster’s New World American Idiom Handbook. Wiley Publishing: Indianapolis, 2003.

Cambridge Advanced Learners’ Dictionary

Gulland, Daphne M., and Hinds-Howell, David. The Penguin Dictionary of English Idiom. Penguin Books: London, 2002.

Jack, Albert. Red Herrings and White Elephants: The Origins of the Phrases We Use Every Day. Metro Publishing: London, 2004.

Longman Dictionary of Contemporary English

Longman Idioms Dictionary. Pearson: Essex, 2010.

Merriam-Webster Dictionary

Nandy, Milon. English Essentials the Easy Way: The Rules of How and When to Use Words and Phrases. Pelanduk Publications: Selangor Darul Ehsan, 1995.

Oxford Advanced Learners’ Dictionary

Oxford Idioms Dictionary for Learners of English. OUP: New York, 2006.

Shorter Oxford English Dictionary

Tags: , , ,