การนั่งล้อมวงเล่าเรื่องผีกับเพื่อนๆ ตอนเด็กเป็นความทรงจำที่คนไทยส่วนใหญ่สามารถเข้าใจได้ แม้โตขึ้นแล้วผู้ใหญ่หลายคนยังฟังเรื่องผีบ่อยๆ ผ่านวิดีโอและพอดแคสต์เช่น The Shock Channel หรือ The Ghost Radio รายการเล่าเรื่องผีที่ได้รับความนิยมในไทย
การเล่าเรื่องผีเป็นความบันเทิงยอดนิยมที่อยู่กับคนไทยมาหลายยุคหลายสมัย จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยที่ขาดไม่ได้ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะเรื่องผีทำให้เรารู้สึกช็อก สยองขวัญ และตื่นเต้น ซึ่งเป็นการเพิ่มเติมสีสันและความสนุกสนานให้กับชีวิตที่เรียบเฉยของผู้คน
ทว่าภายใต้เรื่องเฮี้ยนและลี้ลับ จริงๆ แล้ว สิ่งที่สยองขวัญมากที่สุดในเรื่องผี อาจไม่ใช่ภูตผีปีศาจที่เป็นตัวละครเด่น แต่คือความโหดร้ายของมนุษย์และปัญหาสังคมที่อยู่ในเบื้องหลัง
จนทำให้นอกจากเป็นความบันเทิงยอดนิยมแล้ว เรื่องผีอาจเป็นวิธีหนึ่งที่คนไทยสามารถปลอบใจตัวเองและหลีกเลี่ยงการยอมรับว่า โศกนาฏกรรมและปัญหาทั้งหลายที่เกิดขึ้นในสังคมไทยนั้นมีอยู่จริง
ในเรื่อง ‘บุคคลตัวอย่าง’ ของ The Ghost Radio ที่มียอดวิว 1.7 ล้านวิว เล่าถึงชีวิตอันสะเทือนใจของคุณลุงคนหนึ่งชื่อ ‘ยง’ ผู้ถูกผีของคนที่เขาเคยฆ่าตามมาลงโทษ เขาโตขึ้นมาในครอบครัวที่แตกแยกเพราะความรุนแรงเละความยากจน ทุกวันเขาเห็นพ่อขี้เหล้าทุบตีแม่ผู้จำเป็นต้องขายตัวเพื่อหาเงินเลี้ยงครอบครัว จนกระทั่งเขาทนไม่ไหวและหนีจากบ้านไปรับงานเป็นคนคุมงานบนเรือ โดยการกระทืบหรือแม้แต่ฆ่าลูกเรือ
เมื่อตกงาน ลุงตัดสินใจทำธุรกิจค้ายาเสพติดและได้ฆ่าตัดตอน เผานั่งยาง และฆ่ายกครัวเป็นประจำ จนถูกตำรวจจับแล้วต้องหนีไปทำงานค้าเนื้อสุนัขในภาคอีสาน วันหนึ่งความโลภของลุงยง ทำให้เขาตัดสินใจถ่ายวิดีโอข่มขืนลูกสาวของตัวเองเพื่อขายออนไลน์ ในที่สุด เวรกรรมของลุงยงทำให้เขาถูกรถชนจนเดินไม่ได้ และต้องถูกผีตามมาหลอกหลอนให้เขาทุกข์ทรมานไปตลอดกาล
อีกเรื่องผีของ The Ghost Radio คือ ‘ปานดวงใจ ชาติไหนก็แก้แค้น’ และมียอดวิวมากกว่า 2.4 ล้านวิว เป็นเรื่องของ ‘พ่อหลวง ช.’ ชายผู้มาบวชเพื่อหนีบาปกรรมที่เขาเคยทำไว้ พ่อหลวง ช. เคยเป็นชาวประมง วันหนึ่งเขาได้พบกับเรือขนผู้ลี้ภัยจากเวียดนาม และตัดสินใจปล้นและฆ่าคนในเรือนั้นด้วยเหตุผลว่า พวกเขาเป็นเพียงผู้ลี้ภัยไร้ดินแดนไร้ตัวตน ถ้าถูกฆ่าก็ไม่มีใครสนใจ หลังจากนั้น พ่อหลวง ช. กลายเป็นหัวหน้าโจรสลัดที่โหดเหี้ยมและโลภจนลืมมโนธรรม สั่งให้ลูกเรือปล้นเรือญวน จับผู้ชายญวนคว้านท้องโยนลงทะเล ข่มขืนผู้หญิงญวนก่อนฆ่าและทิ้งลงทะเลเช่นกัน
จนวันหนึ่ง พ่อหลวง ช. หลงใหลสาวญวนผู้หนึ่ง จึงจับเธอมาเป็นนางบำเรอส่วนตัว แต่สาวญวนสาปแช่งพ่อหลวง ช. และกระโดดลงทะเล หลายปีผ่านมา พ่อหลวง ช. มีภรรยาและลูกของตัวเอง แต่คำสาปของสาวญวนนั้นเป็นจริง ลูกสาวของพ่อหลวง ช. ถูกข่มขืนและฆ่าในป่า ส่วนพ่อหลวง ช. ก็ถูกผีสาวญวนมาหลอนทุกคืน
หรืออย่างในเรื่อง ‘อเวจีสีน้ำตาล’ เป็นอีกหนึ่งเรื่องผีที่น่าหดหู่ เป็นเรื่องของพ่อของผู้เล่า ผู้ร่วมมือกับแก๊งอั้งยี่และผู้ชายที่ชื่อ ‘นายแม้น’ จับตัวผู้หญิงมาเป็นโสเภณีในซ่อง โสเภณีคนไหนที่ตั้งครรภ์จะถูกนายแม้นกระทืบจนแท้งออกมาเป็นก้อนเลือด นายแม้นได้จับตัวผู้หญิงที่ชื่อ ‘ครูผึ้ง’ มาขายตัวที่ซ่อง เป็นการแก้แค้นที่เธอเคยหลอกลูกสาวของตนไปค้ามนุษย์ที่ต่างประเทศ
เมื่อครูผึ้งตั้งครรภ์ เธอจึงตัดสินใจหนีจากซ่อง แต่ถูกลูกน้องของนายแม้นใช้ขวานฟัน สุดท้ายทุกคนได้รับเวรกรรมของตัวเอง พ่อของผู้เล่าป่วยจนต้องตัดขาทั้ง 2 ข้าง และครูผึ้งกลายเป็นผีตายโหงที่ตามนายแม้นผู้ถูกตัดแขน นอนป่วยอยู่ในคอกหมูจนตาย
นอกเหนือจาก 3 เรื่องนี้ ยังมีเรื่องผีอีกมากมายที่พูดถึงปัญหาคล้ายๆ กัน พล็อตเรื่องที่เกิดขึ้นมากที่สุดในเรื่องผีของ The Ghost Radio คือการถูกข่มขืนหรือถูกคนในครอบครัวทำร้าย โดยเฉพาะพล็อตเรื่องผู้หญิงที่ถูกล่วงละเมิดทางเพศและถูกฆ่าหรือทรมานจนตัดสินใจฆ่าตัวตาย
น่าสนใจไม่น้อยว่าทำไมเรื่องผีมักจะดำเนินเรื่องแบบนี้ โดยเริ่มต้นด้วยโศกนาฏกรรมที่เกี่ยวกับปัญหาที่ฝังรากลึกในสังคมไทยเช่น ความยากจน ความรุนแรง การล่วงละเมิดทางเพศ และทำไมเรื่องผีมักจบด้วยข้อคิดเรื่องเวรกรรม จบด้วยคนร้ายถูกเวรกรรมลงโทษหรือถูกผีกลับมาแก้แค้น
ในตอนจบของเกือบทุกเรื่อง พี่แจ็ก (วัชรพล ฝึกใจดี) พิธีกรของ The Ghost Radio มักจะให้ข้อคิดว่า “เป็นเรื่องของบาปบุญคุณโทษและเวรกรรมแท้ๆ” และบอกผู้ฟังว่า “ขอให้เรื่องนี้เป็นเพียงนิยาย” เหมือนกับสอนผู้ฟังว่า คนชั่วจะโดนเวรกรรมลงโทษเสมอ ส่วนความโหดร้ายของมนุษย์และปัญหาสังคมทั้งหลายแหล่ในเรื่องผี ล้วนเป็นนิทานแฟนตาซีที่ไม่มีจริงทั้งหมด เป็นเพียงเรื่องน่ากลัวไว้สอนผู้ฟังเรื่องเวรกรรม ความดี และความชั่ว เป็นเรื่องที่เราฟังเสร็จแล้วก็ปลอบใจตัวเองว่าไม่มีจริงโดยที่ไม่คิดแม้แต่นิดเดียวว่าตัวละครในเรื่องผีนั้นๆ ที่ถูกกดขี่ ข่มขืน และฆ่าทิ้ง เป็นตัวแทนของคนที่มีอยู่จริง
ผู้ที่ถูกกดขี่และทรมานในเรื่องผีเป็นตัวละครที่คนไทยรู้สึกคุ้นเคยอย่างยิ่ง เราทุกคนน่าจะเคยได้ยินถึง ผู้หญิงที่ถูกข่มเหง ข่มขืน และละเลย ผู้ลี้ภัยไม่มีตัวตนที่ถูกฆ่าท่ามกลางสงคราม ผู้ยากจนที่ไม่มีทางเลือกต้องใช้ชีวิตอย่างอันตรายจนกว่าจะตายอย่างน่าสงสาร แต่พวกเขาไม่ได้เป็นเพียงตัวละครในนิทานที่คำว่า ‘เวรกรรม’ สามารถช่วยเหลือได้ พวกเขาเป็นคนจริงๆ ในอดีตและปัจจุบันของสังคมไทย
ในช่วงสงครามเย็น ผู้ลี้ภัยญวนมากกว่า 900 คนถูกโจรสลัดไทยฆ่าทิ้ง ในปัจจุบัน ประเทศไทยเป็นหนึ่งใน 10 ประเทศที่มีอัตราความรุนแรงต่อสตรี (Violence Against Women) สูงที่สุดในโลก รวมทั้งความรุนแรงจากคนในครอบครัว การข่มขืน และฆาตกรรม โดยเฉลี่ยผู้หญิงถูกข่มขืนทุก 15 นาทีในประเทศไทย นอกจากนี้ประเทศไทยมีการค้าขายมนุษย์มากกว่า 6.1 แสนคน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเด็กและผู้หญิงที่ยากจนหรือติดหนี้ หรือเป็นผู้ลี้ภัยจากต่างประเทศ อย่างที่พ่อหลวง ช. กล่าวไว้ ไม่มีตัวตนและไม่มีใครสนใจ คนไทยมากกว่า 4.4 ล้านคนดำรงชีวิตใต้เส้นยากจน และหนึ่งในสามของบุคลากรไทยติดหนี้นอกระบบ ซึ่งทำให้เสี่ยงกับเหตุการณ์รุนแรงและการฆาตกรรม
จริงๆ แล้ว ประเด็นหลักของเรื่อง ลุงยง พ่อหลวง ช. และนายแม้น ไม่ใช่ผีน่ากลัวหรือเวรกรรม แต่คือความโหดเหี้ยมของมนุษย์ต่างหาก เรื่องของลุงยงเป็นเรื่องของคนจนที่ตัดสินใจทำงานทุจริต ฆ่าคน และข่มขืนลูกสาวของตัวเอง เรื่องของพ่อหลวง ช. เป็นเรื่องของกลุ่มคนที่ถูกกดขี่ ทำร้าย และละเลยครั้งแล้วครั้งเล่า และเรื่องของนายแม้นเป็นเรื่องของการค้ามนุษย์ ความแค้น และความรุนแรงที่คาดไม่ถึง
ดังนั้นในมุมหนึ่ง ปัญหาเหล่านี้ที่อยู่ในเรื่องผี ผู้ฟังอาจต้องพิจารณามันมากกว่าแค่เป็น ‘การปูเรื่อง’ เพื่อนำไปสู่ความสยองขวัญ เพราะเมื่อนำความช็อก ความตื่นเต้น และความสยองขวัญมาแปะทับปัญหาที่ฝังรากลึกในสังคมไทย ผู้คนก็มักจะลืมไปเลยว่ามีโศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นจริงกับอีกหลายคน
ที่สำคัญคือยังไม่เห็นถึงการต่อยอดว่า นำไปสู่วิธีการจัดการกับปัญหาเหล่านี้ หรือแม้แต่แค่ตั้งคำถามว่า ‘ปัญหาพวกนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร’ และ ‘สังคมไทยต้องทำยังไงเพื่อแก้ปัญหานี้ได้’ กลับกลายเป็นว่า โลกลี้ลับแห่งผี เวทมนตร์ และพลังมหัศจรรย์ที่เรียกว่า ‘กรรม’ ช่วยหันเหความสนใจจากความยากจน ความรุนแรง และการกดขี่สามารถให้กำเนิดความชั่วร้ายและโศกนาฏกรรมที่ถูกกระทำโดยมนุษย์กันเอง
อ้างอิง
https://youtu.be/JjZBxs3m4q0?si=1yZG6rekqFFy9z6M
https://edition.cnn.com/2014/06/20/world/asia/thailand-trafficking-report/index.html
https://www.nationthailand.com/thailand/general/40033215
https://www.unhcr.org/sites/default/files/legacy-pdf/3ebf9bad0.pdf
https://www.bangkokpost.com/thailand/general/400874/study-one-rape-every-15-minutes
https://www.nationthailand.com/thailand/economy/40023474
https://thematter.co/social/thai-ghost-in-the-shock-universe/33866
https://thematter.co/social/data-the-ghost-radio/56340#google_vignette
Tags: The Ghost Radio, เดอะโกสต์, The Shock, เรื่องผี, สังคม, สังคมไทย, Wisdom
