หลังความวุ่นวายกลางกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. จบลง พร้อมการยืนยันจากสภาคองเกรสว่า โจ ไบเดน (Joe Biden) คือประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนที่ 46 รวมถึงการเผยแพร่วิดีโอคลิปยอมรับความพ่ายแพ้ของประธานาธิบดีใกล้หมดวาระอย่าง โดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ควบคู่กับการยื่นเรื่องถอดทรัมป์ออกจากตำแหน่งผู้นำ ทำให้สำนักข่าวประเทศพากันตีข่าวว่า หรือประธานาธิบดีทรัมป์จะทิ้งท้ายด้วยการใช้อำนาจอภัยโทษตัวเอง?

แล้วประธานาธิบดีสหรัฐฯ สามารถอภัยโทษตัวเองได้หรือไม่?

สำนักงานอัยการสหรัฐฯ เตรียมตั้งข้อหากับชาวอเมริกัน 55 คน จากเหตุการณ์ปิดล้อมและบุกรัฐสภาเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2021 มีโอกาสสูงมากที่ประธานาธิบดีทรัมป์จะถูกตั้งข้อหายุยงปลุกปั่นให้เกิดจลาจล ทั้งทางสื่อโซเชียลและการขึ้นเวทีปราศรัยเร่งเร้าให้มวลชนเคลื่อนตัวไปยังอาคารรัฐสภา

สำนักข่าวใหญ่หลายแห่งทั้ง CNN, ABC, Bloomberg และ The Atlantic ต่างรายงานความเคลื่อนไหวของประธานาธิบดีทรัมป์ที่ไล่สอบถามข้อมูลเกี่ยวกับการอภัยโทษจากทนายความส่วนตัว และ แพต ซิโพลโลน (Pat Cipollone) ที่ปรึกษาทำเนียบขาว ไม่นานหลังจากสื่อทั่วโลกรายงานจำนวนผู้เสียชีวิตจากการบุกเข้าอาคารรัฐสภา

แต่แหล่งข่าวบางส่วนที่ให้ข้อมูลกับสำนักข่าว New York Times กล่าวว่าประธานาธิบดีทรัมป์สนใจเรื่องการอภัยโทษตั้งแต่ทะเลาะกับ แบรด ราฟเฟนสเปอร์เกอร์ (Brad Raffensperger) เลขาธิการรัฐจอร์เจีย ซึ่งเป็นช่วงก่อนเกิดเหตุบุกรัฐสภา แม้เวลาของแต่ละแหล่งข่าวจะไม่ตรงกัน แต่มีเปอร์เซ็นต์สูงพอสมควรที่ประธานาธิบดีต้องการจะล้างมลทินให้ตัวเอง

ประธานาธิบดีทรัมป์ถามนักกฎหมายหลายคนเกี่ยวกับอำนาจในการอภัยโทษ ผลเสียทางการเมืองในภายภาคหน้า และโอกาสที่จะถูกดำเนินคดีย้อนหลัง ทรัมป์ค่อนข้างหมกมุ่นกับเรื่องนี้จนแสดงออกมาให้เห็นหลายต่อหลายครั้ง ตรงกับข่าวที่ CNN เคยนำเสนอเมื่อปี 2017 ที่นักข่าวจาก Fox News สนทนากับประธานาธิบดีทรัมป์ต่อหน้าสาธารณชนว่า ผู้นำประเทศอาจอภัยโทษตัวเองได้จริง ๆ รวมถึงข้อความบนทวิตเตอร์ของเขาเมื่อวันที่ 4 มิถุนายน 2018 ซึ่งระบุว่า ‘ตามข้อมูลของนักวิชาการด้านกฎหมาย ผมมีสิทธิ์อภัยโทษตัวเอง แต่ผมก็ถามกับตัวเองนะว่าจะทำทำไม เพราะว่าผมไม่ได้ทำอะไรผิด’ ทำให้เห็นว่าประธานาธิบดีผู้อื้อฉาวคนนี้คิดเรื่องดังกล่าวมาเป็นเวลานานแล้ว

ทรัมป์ไม่ใช่ประธานาธิบดีคนแรกที่คิดจะอภัยโทษตัวเอง ย้อนกลับไปยังปี 1974 อเล็กซานเดอร์ เฮก (Alexander Haig) นักกฎหมายและผู้ช่วยของประธานาธิบดีริชาร์ด นิกสัน (Richard Nixon) ได้ทำเรื่องขอเข้าพบกับรองประธานาธิบดี เจอรัลด์ ฟอร์ด (Gerald Ford) เพื่อพูดคุยถึงความเป็นไปได้ที่ประธานาธิบดีจะถูกสภาฟ้องร้องและให้ออกจากตำแหน่งชั่วคราว และถามถึงโอกาสอันน้อยนิดว่าประธานาธิบดีจะอภัยโทษตัวเองและกลับเข้าดำรงตำแหน่งต่ออีกครั้งได้หรือไม่ หรือสุดท้ายประธานาธิบดีนิกสันต้องลาออก แล้วให้รองประธานาธิบดีที่ขึ้นเป็นประธานาธิบดีทำเรื่องอภัยโทษให้กับนิกสันและจำเลยคดีวอเตอร์เกตคนอื่นๆ

หลังการพูดคุยเพียงแค่ 4 วัน กระทรวงยุติธรรมแสดงข้อมูลหลายฉบับเพื่อยืนยันว่าประธานาธิบดีไม่สามารถอภัยโทษตัวเองได้ ต่อมาวันที่ 9 สิงหาคม 1974 ประธานาธิบดีนิกสันลาออกจากตำแหน่ง และอีกหนึ่งเดือนให้หลัง ประธานาธิบดีฟอร์ดสั่งอภัยโทษแก่ ริชาร์ด นิกสัน จากคดีอาชญากรรมทั้งหมดที่เกิดขึ้นในระหว่างที่เขาดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี

นับตั้งแต่นั้นแนวคิดเรื่องการอภัยโทษตัวเองของประธานาธิบดีก็ถูกพูดถึงอยู่เรื่อยๆ จนถึงยุคของประธานาธิบดีทรัมป์ หลายฝ่ายยังคงยืนยันว่าประธานาธิบดีไม่สามารถอภัยโทษตัวเองได้ หรืออาจทำได้ด้วยการให้ประธานาธิบดีคนใหม่อภัยโทษให้ ซึ่งประเด็นนี้ก็ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอยู่บ่อยครั้ง ตกลงแล้วประธานาธิบดีสามารถล้างมลทินก่อนลงจากตำแหน่งได้จริงหรือไม่ เพราะไม่เคยมีกรณีแบบนี้เกิดขึ้นมาก่อนในประวัติศาสตร์การเมืองอเมริกา และทรัมป์คงคิดว่าหากโดนฟ้องขึ้นมาจริงๆ โจ ไบเดน คงไม่ได้อยากอภัยโทษให้เขาเท่าไหร่นัก

แอล ฮอนนิ่ง (Elie Honing) นักวิเคราะห์กฎหมายของ CNN เคยแสดงความคิดเห็นต่อประเด็นนี้เมื่อปี 2020 ว่า การอภัยโทษตัวเองของประธานาธิบดีจะทำให้เกิดความท้าทายใหม่ต่อระบบความยุติธรรมสหรัฐฯ อาจไม่ใช่สิ่งที่คิดจะทำก็ทำได้เลย และถ้ายืนยันจะอภัยโทษ ผู้นำประเทศจะต้องถูกอัยการยื่นฟ้องเสียก่อนจึงจะทำได้

การอภัยโทษเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นบ่อยในสหรัฐอเมริกา ในเดือนธันวาคม 2020 ประธานาธิบดีทรัมป์ประกาศอภัยโทษแก่ผู้ต้องหา 15 ราย ทั้งอดีตที่ปรึกษาทีมหาเสียงของเขา ทนายความ อดีตสมาชิกสภาคองเกรส ลูกชายมหาเศรษฐี และบิดาของลูกเขยตัวเอง จากข้อหาให้การเท็จแก่เจ้าหน้าที่สำนักงานสอบสวนกลางสหรัฐฯ หรือ FBI ในการแทรกแซงของรัสเซียต่อการเลือกตั้งประธานาธิบดีปี 2016 แต่กรณีที่ประธานาธิบดีจะสามารถอภัยโทษตัวเองได้หรือไม่นั้น รัฐธรรมนูญสหรัฐฯ ไม่มีคำตอบแน่ชัดถึงประเด็นนี้

ตอนนี้มีแนวโน้มสูงว่าประธานาธิบดีทรัมป์ กำลังจดรายชื่อพันธมิตรใกล้ตัว สมาชิกในครอบครัว เพื่อออกคำสั่งอภัยโทษก่อนวันที่ 19 มกราคม 2021 แหล่งข่าวที่อ้างตัวเป็นคนใกล้ชิดทรัมป์กล่าวว่า ประธานาธิบดีทรัมป์ค่อนข้างกังวลกับการเปลี่ยนผ่านอำนาจ ระแวงฝ่ายบริหารของ โจ ไบเดน อาจฟ้องเขาย้อนหลัง ทำให้สำนักข่าวและนักวิชาการพากันคาดเดาว่าเขาอาจทำอะไรบางอย่างในสัปดาห์หน้า ก่อนที่จะยินยอมลงจากตำแหน่งตามที่เคยรับปากไว้

 

อ้างอิง

https://edition.cnn.com/2021/01/07/politics/donald-trump-self-pardon/index.html

https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-01-07/pelosi-to-speak-amid-calls-for-trump-ouster-congress-update

https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2018/12/can-trump-pardon-himself/578074/

https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2021/01/a-self-pardon-wont-save-trump/617592/

https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-01-07/trump-prepares-pardon-list-for-aides-and-kin-and-maybe-himself

https://www.nytimes.com/2021/01/07/us/politics/trump-self-pardon.html?auth=login-facebook

https://abcnews.go.com/Politics/trump-mulling-pardon-sources/story?id=75117589

Tags: , , , , , , , , , , ,