Summer Time การปรับเปลี่ยนเวลาฤดูร้อน และปัญหาข้องใจของสหภาพยุโรป

เวลา 02.00 นาฬิกาของคืนวันเสาร์ที่ 24 ล่วงเข้าวันอาทิตย์ที่ 25 มีนาคมที่ผ่านมา ถูกปรับเปลี่ยนเป็นเวลา 03.00 นาฬิกา หรือปรับให้เร็วขึ้นหนึ่งชั่วโมง เพื่อใช้เป็นเวลามาตรฐานสำหรับกลุ่มประเทศในยุโรปสำหรับฤดูร้อนของปีนี้ ซึ่งจะไปสิ้นสุดและเริ่มกลับไปใช้เวลาจริงในช่วงฤดูหนาวอีกครั้ง ตอนตี 2 ของวันอาทิตย์ที่ 28 ตุลาคม 2018

ผลลัพธ์จากการปรับเปลี่ยนเวลาคือ ทั้งคนและสัตว์จะมีอาการคล้ายเจ็ตแล็ก (Jetlag) มีผลกระทบต่อคนที่มีปัญหาเรื่องการนอนหลับ ในวันถัดมา อัตราการเกิดอุบัติเหตุสูงขึ้นกว่าปกติ สำหรับคนที่ทำงานเป็นกะ ใครคนหนึ่งจะได้กลับบ้านก่อนเวลาหนึ่งชั่วโมง ในขณะที่ใครอีกคนที่มารับช่วงกะถัดไปก็ต้องตื่นนอนเร็วขึ้นหนึ่งชั่วโมง และรถไฟทุกขบวนในเครือข่ายยุโรปจะเดินทางถึงจุดหมายปลายทางช้ากว่าปกติ ในทางกลับกัน เมื่อปรับเปลี่ยนเข้าสู่ช่วงเวลาฤดูหนาวอีกครั้ง รถไฟทุกขบวนจะต้องจอดรถอยู่ที่จุดพักตามสถานีหนึ่งชั่วโมงในช่วงเปลี่ยนเวลา

การปรับเปลี่ยนเวลาฤดูร้อนและฤดูหนาวในโซนยุโรป เริ่มขึ้นครั้งแรกเมื่อวันที่ 30 เมษายน 1916 ในอาณาจักรไรช์ของเยอรมนี รวมทั้งออสเตรีย-ฮังการี ด้วยเหตุผลเพื่อประหยัดพลังงานในช่วงฤดูร้อน ในปีเดียวกัน ประเทศศัตรูยุคสงครามโลกครั้งที่ 1 อย่างสหราชอาณาจักรและฝรั่งเศสก็ถือโอกาสปรับเปลี่ยนเวลาตามไปด้วย

ต่อมาในปี 1919 เยอรมนีประกาศยกเลิกมาตรการคับขันยามสงครามเรื่องการปรับเปลี่ยนเวลา ส่วนสหราชอาณาจักรยังคงร่นเวลาช่วงฤดูร้อนสืบต่อ ฝรั่งเศสเองก็เช่นกัน ยังถือปฏิบัติต่อมาจนกระทั่งมายุติลงในปี 1923 เหตุเพราะการประท้วงต่อต้านของชาวไร่ชาวนา

ปี 1940 ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 เยอรมนีนำนโยบายประหยัดพลังงานด้วยการปรับเปลี่ยนเวลากลับมาใช้อีกครั้ง และครอบคลุมไปทั่วพื้นที่ยึดครองโดยยึดเวลาที่กรุงเบอร์ลินเป็นศูนย์กลาง กระทั่งสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลงที่ความพ่ายแพ้ของเยอรมนี ประเทศต่างๆ ในยุโรปพากันหวนกลับไปใช้เวลาของตนเอง ส่วนเยอรมนีซึ่งถูกแบ่งดินแดนเป็นสองประเทศ ได้แก่ ตะวันออกและตะวันตก หลังจากเห็นชอบร่วมกันในการใช้เวลาเดียวกันในปี 1949 จึงค่อยยกเลิกการปรับเปลี่ยนเวลาฤดูร้อนไป

แต่วิกฤตการณ์น้ำมันในปี 1973 ซึ่งส่งผลกระทบถึงยุโรปค่อนข้างรุนแรง สภาพเศรษฐกิจเริ่มตกต่ำฝืดเคืองเพราะค่าเชื้อเพลิงพุ่งสูง ทำให้ทุกประเทศต้องประหยัด และประเทศแรกในยุโรปตะวันตกที่อ้างนโยบายประหยัดพลังงานแล้วนำการปรับเปลี่ยนเวลาฤดูร้อนกลับมาใช้อีกครั้งในปี 1976 คือ ฝรั่งเศส  ส่วนประเทศอื่นๆ ค่อยๆ ถือปฏิบัติตาม (อย่างค่อนข้างลังเล) กระทั่งถึงปี 1996 สหภาพยุโรป (EU) ลงมติเห็นชอบให้มีเวลาของฤดูร้อนร่วมกันในกลุ่มประเทศสมาชิก โดยกำหนดให้ปรับเวลาในวันอาทิตย์สุดท้ายของเดือนมีนาคมของทุกปี ให้เร็วขึ้นหนึ่งชั่วโมง (จาก 02.00 น. เป็น 03.00 น.) และปรับเวลาในวันอาทิตย์สุดท้ายของเดือนตุลาคมของทุกปีให้ช้าลงหนึ่งชั่วโมง (จาก 03.00 น. เป็น 02.00 น.)

เวลาฤดูร้อนของสหภาพยุโรปคือเวลาสังเคราะห์ และหลายปีที่ผ่านมา ผู้คนเริ่มตั้งคำถามกันว่าการปรับเปลี่ยนเวลานั้นเป็นการประหยัดพลังงานจริงหรือไม่ เพราะทุกครั้งที่ปรับเปลี่ยนเวลาหมายถึงค่าใช้จ่ายจำนวนมหาศาล อีกทั้งในช่วงฤดูใบไม้ผลิและฤดูใบไม้ร่วงนั้น อากาศยังหนาวเย็น แม้จะปรับเปลี่ยนเวลาก็ตาม ผู้คนก็ยังต้องสิ้นเปลืองไปกับการใช้พลังงานเครื่องทำความร้อนอยู่ดี

ประเทศเยอรมนีซึ่งเป็นตัวตั้งตัวตีในเรื่องของปรับเปลี่ยนเวลา มีการสำรวจความเห็นของผู้คนในประเทศโดยสถาบันฟอร์ซา (Forsa-Institut) ได้คำตอบล่าสุดว่า 73 เปอร์เซ็นต์ของจำนวนผู้ตอบสำรวจไม่เห็นด้วยกับการปรับเปลี่ยนเวลาฤดูร้อน กว่า 63 เปอร์เซ็นต์ให้เหตุผลว่าเป็นการสิ้นเปลืองโดยเปล่าประโยชน์ และเป็นเรื่องน่าโมโหมากกว่าเรื่องดี เหตุผลนอกเหนือจากนั้นก็มี ส่วนหนึ่งต้องการให้ใช้เวลาฤดูร้อนไปตลอด ไม่ต้องปรับเปลี่ยนอีก (เหมือนตุรกี ที่เมื่อปีกลายปรับใช้เวลาฤดูร้อนแล้วไม่ปรับเปลี่ยนให้กลับมาเหมือนเดิมอีกเลย)

เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา สภายุโรปในสตราสเบิร์กเองก็หยิบยกประเด็นนี้ขึ้นมาอภิปราย และตั้งโจทย์ให้ประเทศสมาชิกไปขบคิดหาคำตอบว่า ควรยกเลิกการปรับเปลี่ยนเวลาฤดูร้อนเสียที-ดีหรือไม่

อ้างอิง:

• www.dw.com
• www.shz.de