หลังเปิดตัวภาพยนตร์ เรื่อง Crazy Rich Asians ซึ่งสร้างจากนิยายของ Kevin Kwan ก็เป็นกระแสฮือฮาและถือเป็นประวัติศาสตร์อีกหน้าหนึ่งสำหรับวงการจอเงิน ที่ปกติ นักแสดงเอเชียมักได้บทรอง แถมบทที่ควรจะเป็นคนเอเชียยังโดนยกให้คนขาวเล่นแทนจนเป็นที่ประณามกันมาหลายครั้ง (เช่นบท The Ancient One ใน Doctor Strange) แต่เรื่องนี้ จะเป็นภาพยนตร์ฮอลลีวูดเรื่องแรกในรอบ 25 ปีที่ตัวละครหลัก ‘ทั้งหมด’ เป็นชาวเอเชีย
งั้นเราไปดูกันว่า มีศัพท์น่าสนใจอะไรบ้างที่เกี่ยวกับชาวเอเชีย โดยเฉพาะชาวจีน ในสหรัฐอเมริกา
ช้งเช้ง
ไม่เฉพาะคนดำเท่านั้นที่ถูกเหยียดในสหรัฐอเมริกา แต่คนเอเชียก็โดนเหยียดไม่ใช่น้อย คำหนึ่งที่เอาไว้ใช้เหยียดคนจีนก็คือคำว่า chink ถ้าเทียบกับภาษาไทยคงคล้ายๆ คำว่า เจ๊ก แต่แรงกว่า
คำนี้ บ้างก็ว่ามาจากคำว่า chink ที่แปลว่า รอยร้าวหรือช่องขนาดเล็ก เพราะคนเชื้อสายจีนส่วนใหญ่ตาตี่ เหมือนเป็นแค่รอยร้าวบนใบหน้า บ้างก็ว่ามาจากคำว่าชื่อประเทศจีน หรือ China
ไหนๆ พูดถึงเรื่องตาตี่แล้ว อีกคำที่คนเชื้อสายจีนอาจโดนเรียกก็คือ slant-eye มาจากคำว่า slant ที่แปลว่า เฉียง รวมกับ eye ที่หมายถึง ตา ได้ความหมายว่า ตาตี่ หางตาชี้ขึ้น บางครั้งไม่ได้เรียกเฉยๆ แต่มีการใช้นิ้วดึงหางตาประกอบเพื่อล้อเลียนด้วย
นอกจากนั้น คนเชื้อสายจีนก็ค่อนข้างขึ้นชื่อเรื่องการส่งเสียงดัง แถมยังพูดภาษาที่คนผิวขาวฟังไม่เข้าใจ ดังนั้น อีกคำที่คนเชื้อสายจีนอาจโดนเหยียดในสหรัฐอเมริกาก็คือ ching chong ถ้าเทียบกับภาษาไทยก็คงราวๆ คำว่า ช้งเช้ง นั่นเอง
ABC vs. FOB
คนจีนเริ่มอพยพไปสหรัฐอเมริการะลอกแรกในสมัยศตวรรษที่ 19 เพื่อไปทำงานเป็นกรรมกรก่อสร้างทางรถไฟ นับแต่นั้นมา ก็มีทั้งคนจีนที่ลงหลักปักฐานก่อร่างสร้างตัวในสหรัฐอเมริกาและคนเชื้อสายจีนระลอกใหม่ที่ทยอยอพยพไปตั้งต้นชีวิตใหม่ ทำให้เกิดตัวย่อที่ใช้เรียกคนเชื้อสายจีน นั่นก็คือ ABC และ FOB
ABC ย่อมาจาก American-born Chinese หรือชาวจีนรุ่นลูกรุ่นหลานของบรรดาผู้อพยพ พ่อแม่หรือปู่ย่าตายายอาจหอบเสื่อผืนหมอนใบมาจากจีน แต่ตัวเองเกิดที่สหรัฐอเมริกา ABC บางคนอาจรู้แต่ภาษาอังกฤษและไม่เคยไปเหยียบประเทศบ้านเกิดเมืองนอนของพ่อแม่ด้วยซ้ำ
ส่วน FOB ย่อมาจาก fresh off the boat แปลตรงตัวหมายถึง เพิ่งขึ้นจากเรือ ใช้หมายถึง คนเอเชีย โดยเฉพาะคนเชื้อสายจีน ที่เพิ่งอพยพมาสหรัฐอเมริกา คนกลุ่มนี้มักจะยังพูดภาษาอังกฤษไม่คล่อง และตั้งใจมาลงหลักปักฐานสร้างชีวิตใหม่ที่สหรัฐอเมริกา คำว่า fresh off the boat นี้ยังเป็นชื่อหนังสือของ Eddie Huang ที่ถูกนำไปสร้างเป็นซีรีส์ Fresh off the Boat ที่เป็นเรื่องของครอบครัวชาวจีนในสหรัฐอเมริกาด้วย
เสน่ห์หลังม่านไม้ไผ่
แม้ว่าคนเอเชียอาจโดนเหยียดในโลกตะวันตกบ่อยครั้ง แต่ก็ยังมีคนผิวขาวจำนวนหนึ่งที่นิยมชมชอบคนเอเชีย อยากได้คู่นอนหรือคู่ครองเป็นคนเชื้อสายจีนเพราะรู้สึกว่ามีความลึกลับน่าค้นหา เห็นผู้หญิงหรือผู้ชายผมดำตาตี่แล้วใจสั่นระรัว
ในภาษาอังกฤษมีคำที่ใช้เรียกอาการทำนองนี้ นั่นก็คือ yellow fever ปกติแล้วหมายถึง ไข้เหลือง ซึ่งเป็นโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส พบได้ในแอฟริกาและอเมริกาใต้ เนื่องจากตับของคนที่ติดเชื้อนี้อาจเสียหายจนทำให้เกิดอาการดีซ่านหรือตัวเหลือง โรคนี้จึงเรียกว่า yellow fever
ด้วยความที่คนเชื้อสายจีนมีผิวที่คนตะวันตกมองว่าเป็นสีเหลือง คำว่า yellow fever จึงถูกนำมาใช้เรียกอาการคลั่งคนเอเชีย ปกติใช้กับชายตะวันตกผิวขาวที่รักชอบสาวเอเชียผิวเหลืองเสียเป็นส่วนใหญ่ หากเรามีเพื่อนชาวตะวันตกที่เดทแต่สาวเชื้อสายจีนแบบนี้ เราก็อาจบอกว่า You’ve got a bad case of yellow fever.
นอกจากนี้ เนื่องจากคนเอเชียเชื้อสายจีนกินข้าวเป็นอาหารหลัก จึงเกิดสแลงที่ใช้เรียกคนที่รักชอบคนเอเชียตะวันออกทั้งหลายอย่าง rice chaser และ rice lover ด้วย หมายถึง คนที่ตามออกเดท หาคู่นอน หรือหาคู่ครองที่เป็นอาหมวยอาตี๋นั่นเอง
ส่วนถ้าเป็นชายชาวตะวันตกผิวขาวที่นิยมหนุ่มตี๋ (โดยเฉพาะพวกที่ออกสาวหน่อย) ก็จะเรียกว่า rice queen ในทางกลับกัน บรรดาหนุ่มตี๋ที่นิยมหนุ่มฝรั่ง ก็จะเรียกว่า potato queen (เพราะฝรั่งไม่ได้กินข้าวเป็นอาหารหลักแบบคนเอเชีย แต่อาจกินมันฝรั่งเยอะหน่อย) ส่วนเกย์เชื้อสายเอเชียที่คบหากันเองเท่านั้น มีนโยบายกีดกันไม่ออกเดทกับฝรั่งก็จะเรียกว่า sticky rice ทำนองว่าเป็นข้าวที่เกาะติดกับข้าวด้วยกันเองนั่นเอง
Fact Box
ผู้กำกับภาพยนตร์ เรื่อง Crazy Rich Asians พยายามขอลิขสิทธิ์เพลง Yellow ของ Coldplay มาใช้ประกอบภาพยนตร์ด้วย แต่ว่าถูกปฏิเสธ จึงเขียนจดหมายเล่าว่า เพลงนี้ทำให้ความรู้สึกต่อสีผิวตนเองเปลี่ยนไปอย่างไรจากภาพที่ปรากฏในสื่อตะวันตก จดหมายฉบับนี้เขียนได้ดีมากและเมื่อทางวงได้รับจดหมายไม่ถึง 24 ชั่วโมง ก็อนุญาตให้ผู้กำกับนำเพลงนี้ไปใช้ประกอบภาพยนตร์ในทันที