ศาลรัสเซียระงับการพิจารณาคดี ‘นาวาลนี’ ผู้นำฝ่ายค้าน หลังหายตัวไป ท่ามกลางข้อครหาว่าเป็นฝีมือ ‘ปูติน’

เมื่อวานนี้ (18 ธันวาคม 2023) ศาลรัสเซียระงับการพิจารณาคดีของ อเล็กเซ นาวาลนี (Alexei Navalny) แกนนำฝ่ายค้านรัสเซียและนักกิจกรรมทางการเมืองชั่วคราว หลังมีรายงานถึงการหายตัวไปอย่างไร้ร่องรอยตั้งแต่วันที่ 12 ธันวาคม 2023

อเล็กเซ นาวาลนี เป็นอดีตนักการเมืองฝ่ายค้านที่เคลื่อนไหวเพื่อต่อต้านการคอร์รัปชัน ครั้งหนึ่ง เขาได้รับสมญานามว่า เป็นผู้ชายที่ วลาดีมีร์ ปูติน (Vladimir Putin) ประธานาธิบดีรัสเซีย เกรงกลัวมากที่สุด หลังเปิดโปงความเน่าเฟะของผู้นำระดับสูงภายในรัสเซีย และพยายามลงเลือกตั้งประธานาธิบดีในปี 2018 ก่อนจะถูกตัดสิทธิด้วยข้ออ้าง ‘ขาดคุณสมบัติ’

กระทั่งในปี 2023 นาวาลนีถูกตัดสินจำคุกเป็นเวลา 19 ปี ในฐานความผิดก่อตั้งกลุ่มหัวรุนแรง ให้เงินช่วยเหลือ และโทษทางอาญาอีกมากมาย ในเรือนจำพิเศษ IK-6 ที่เมืองเมเลโคโว (Melekhovo) ซึ่งห่างไกลจากกรุงมอสโกประมาณ 155 ไมล์ ขณะที่เขายืนกรานปฏิเสธข้อกล่าวหาทั้งหมด และชี้ว่า การจับกุมครั้งนี้เป็นเพียงเครื่องมือทางการเมืองที่ปิดปากเขาในการวิพากษ์วิจารณ์ปูติน

อย่างไรก็ตาม สื่อต่างประเทศหลายแห่งเปิดเผยข่าวการหายตัวของนาวาลนีในวันที่ 12 ธันวาคม 2023 โดยทนายความส่วนตัวชี้แจงว่า ติดต่อเขาไม่ได้ตั้งแต่วันที่ 6 ธันวาคม 2023 ท่ามกลางมูลข่าวจากเจ้าหน้าที่รัฐว่า นาวาลนีถูกย้ายไปเรือนจำแห่งใหม่ในรัสเซีย แม้ว่าก่อนหน้านี้ ทางการอ้างถึงปัญหา ‘ไฟฟ้า’ ขัดข้อง เป็นสาเหตุที่ทำให้ไม่สามารถติดต่อกับแกนนำฝ่ายค้านได้ก็ตาม

ขณะที่ คิรา ยาร์มาช (Kira Yarmysh) โฆษกหญิงและผู้ช่วยของนาวาลนี เผยว่า เธอและคนอื่นๆ พยายามร้องขอเรือนจำ 200 แห่ง ให้ข้อมูลเพิ่มเติมกับการหายไปของนาวาลนี ทว่ากลับไม่มีความเคลื่อนไหวใดๆ ตอบรับ 

ทั้งนี้ รอยเตอร์ (Reuters) เผยว่า ศาลรัสเซียระงับการดำเนินคดีทางอาญาของนาวาลนีชั่วคราว โดยเลื่อนกำหนดการออกไปเป็นวันที่ 11 และ 16 มกราคม 2024 จากเดิมที่ต้องมีการพิจารณาคดีในวันที่ 18 ธันวาคม 2023 

เบื้องต้น ศาลรัสเซียชี้แจงว่า จะดำเนินคดีก็ต่อเมื่อพบที่อยู่ของนาวาลนีอย่างแน่ชัด แต่ไม่ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติม โดยรอยเตอร์ยังรายงานต่อว่า พวกเขาไม่รับโทรศัพท์ หรือแม้แต่ตอบอีเมลจากทีมข่าวของรอยเตอร์

ขณะเดียวกัน มาเรียนา คัตซาโรวา (Mariana Katzarova) ผู้รายงานพิเศษด้านสิทธิมนุษยชนขององค์การสหประชาชาติ (United Nations: UN) ออกแถลงการณ์ว่า เธอกังวลกับการที่เจ้าหน้าที่รัสเซียไม่เปิดเผยที่อยู่และสถานะปัจจุบันของนาวาลนี ซึ่งเข้าข่ายการบังคับให้สูญหาย 

นอกจากนี้ คัตซาโรวายังระบุว่า ผู้นำฝ่ายค้านถูกปฏิบัติอย่างเหี้ยมโหดระหว่างการจับกุมตั้งแต่เดือนมกราคม 2021 และไม่สามารถเข้าถึงการรักษาได้ ส่งผลให้นาวาลนีมีสุขภาพที่ย่ำแย่ลงเรื่อยๆ

ในปี 2020 นาวาลนีเคยถูกวางยาพิษด้วยโนวีชอก (Novichok) หรือสารผลิตอาวุธเคมี เขารอดชีวิตจากเหตุการณ์ดังกล่าวได้ ก่อนลี้ภัยเพื่อเข้ารับการรักษาในเยอรมนี แล้วจึงกลับมายังรัสเซียในปี 2021 จากนั้นเขาถูกตัดสินจำคุกเป็นระยะเวลา 30 ปี ในข้อหาฉ้อโกง และกระทำการหัวรุนแรง  

ข้อสันนิษฐานว่าด้วยการหายตัวไปของนาวาลนี: เลือกตั้งสมัยที่ห้าของปูตินอาจเป็นเหตุ?

การหายตัวไปของผู้นำฝ่ายค้านถูกเชื่อมโยงกับการประกาศลงเลือกตั้งสมัยที่ห้าของปูตินในวันที่ 8 ธันวาคมที่ผ่านมา โดย เลโอนิด วอลคอฟ (Leonid Volkov) อดีตนักการเมืองฝ่ายค้านผู้สนับสนุนนาวาลนี โพสต์ข้อความในเทเลแกรม (Telegram) ว่า เหตุการณ์ทั้งหมดคือความจงใจของปูติน 100% โดยไม่มีความบังเอิญแอบแฝงอยู่เลย

“ปูตินรู้ว่าใครคือศัตรูตัวฉกาจในการเลือกตั้ง และเขาต้องการทำให้เสียงของนาวาลนีไม่เล็ดรอดออกไป” วอลคอฟระบุในเทเลแกรม 

ขณะเดียวกัน คิรา ยาร์มาช ตั้งสันนิษฐานต่อเหตุการณ์นี้ว่า การหายตัวของนาวาลนีอาจเป็นความต้องการของทางการรัสเซียที่จะไม่ให้เขารู้เรื่องราวที่เกิดขึ้น ซึ่งส่งผลต่ออิทธิพลและคะแนนเสียงของปูตินในการเลือกตั้งครั้งนี้

หากนับจากการให้ข้อมูลของคนใกล้ตัวนาวาลนี และสิ่งที่เกิดขึ้นล่าสุดคือ ความตายของ เยฟเกนี ปริโกชิน (Yevgeny Prigozhin) อดีตผู้นำวากเนอร์กรุ๊ป (Wagner) และตัวตั้งตัวตีในแผนการโค่นล้มปูตินช่วงที่ผ่านมา ข้อสันนิษฐานดังกล่าวจึงมีความเป็นไปได้ค่อนข้างสูง โดย โพลิติโค (Politico) สื่อข่าวอเมริกันให้เหตุผลว่า ต่อให้นาวาลนีจะถูกจำคุก แต่เขาก็ยังมีอิทธิพลต่อคนรัสเซียด้วยการฝากข้อความให้ทนายความถ่ายทอดไปยังโลกโซเชียลฯ บ่อยครั้ง 

เหล่านี้สะท้อนในแคมเปญการต่อต้านปูตินจากกลุ่มสนับสนุนนาวาลนีที่สร้างแรงกระเพื่อมทั่วประเทศ หลังเกิดเหตุการณ์ ‘คิวอาร์โค้ดปริศนา’ ในป้ายบิลบอร์ดที่เซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก (St. Petersburg) และเมืองอื่นๆ 1 วันก่อนการประกาศลงเลือกตั้งสมัยที่ห้าของปูติน

แม้ดูผิวเผินไม่มีนัยทางการเมือง นอกจากข้อความอวยพรปีใหม่แก่ชาวรัสเซีย แต่เมื่อสแกนคิวอาร์โค้ด กลับปรากฏข้อความ ‘รัสเซียที่ไม่มีปูติน’ ซึ่งโน้มน้าวให้ประชาชนเลือกผู้นำคนไหนก็ได้ที่ไม่ใช่จอมเผด็จการในการเลือกตั้งประธานาธิบดีในวันที่ 17 มีนาคม 2024 ก่อนจะถูกสั่งเก็บ และอ้างว่า การใช้คิวอาร์โค้ดใดๆ จะถูกสั่งห้ามอย่างถาวรในป้ายบิลบอร์ด

อย่างไรก็ตาม คำตอบสำคัญว่าด้วย ‘การมีชีวิตอยู่’ ของนาวาลนียังคงไม่มีใครสามารถตอบได้ ท่ามกลางความหวังที่เชื่อว่า เขายังคงมีชีวิตอยู่ 

อ้างอิง

https://www.theguardian.com/world/2023/dec/18/courts-halt-cases-against-alexei-navalny-after-disappearance-of-jailed-activist

https://edition.cnn.com/2023/06/19/europe/navalny-prison-trial-extremism-intl/index.html

https://edition.cnn.com/2023/12/18/europe/russia-navalny-court-hearings-intl/index.html

https://www.reuters.com/world/europe/two-navalny-court-hearings-postponed-until-january-russian-court-filings-2023-12-18/

https://www.bbc.com/thai/international-43382476

https://www.politico.eu/article/alexei-navalny-missing-vladimir-putin-praises-nuclear-subs/

https://www.washingtonpost.com/opinions/2023/12/15/alexei-navalny-disappeared-russia-putin/

https://www.aljazeera.com/news/2023/12/8/putin-announces-run-for-russian-presidency-in-2024-election

https://therecord.media/russia-opposition-qr-codes-billboards