การแบ่งแยกดินแดนระหว่างสเปนกับแคว้นคาตาลุญญา (Catalunya) กลับมาเป็นประเด็นอีกครั้ง ท่ามกลางกระแสการเลือกตั้งของสเปนที่กำลังจะเกิดขึ้นในวันที่ 23 กรกฎาคม 2023 หลังเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2023 ซานติอาโก อาบัสกัล (Santiago Abascal) ‘ผู้นำพรรคว็อกซ์’ (VOX) หรือ ‘กลุ่มฝ่ายขวาอนุรักษนิยม’ แสดงความคิดเห็นว่า การประกาศเอกราชของคาตาลุญญาจะกลับมาตึงเครียดและเลวร้ายกว่าเดิม หากพรรคของเขารวบรวมคะแนนเสียงได้มากพอจัดตั้งรัฐบาล
“หนทางเดียวที่จะไม่สร้างความตึงเครียดใดๆ คือยอมจำนนให้ (คาตาลุญญา) แยกตัวออกไป แต่เรา (พรรคว็อกซ์) จะไม่ลังเลใจและเรายืนกรานว่า พวกเขาไม่สามารถทำสิ่งนี้ได้” อาบัสกัลกล่าว
ผู้นำพรรคฝ่ายขวาอธิบายถึงความล้มเหลวของสเปนต่อการแก้ไขปัญหาการแบ่งแยกดินแดนในปี 2017 หลังปล่อยให้คาตาลุญญาจัดทำประชามติประกาศเอกราชอย่างผิดกฎหมาย โดยพาดพิงถึง มาริอาโน ราฮอย (Mariano Rajoy) อดีตนายกรัฐมนตรีฝ่ายอนุรักษนิยม ว่าเป็น ‘ตัวตลก’ เมื่อราฮอยแก้ไขวิกฤตการณ์จากประชามติด้วยการประกาศยุบรัฐบาลส่วนภูมิภาค และปกครองแคว้นทั่วประเทศโดยตรงในระยะเวลา ‘ครึ่งปี’ โดยอาศัยบทบัญญัติมาตรา 155 ตามรัฐธรรมนูญสเปน
ในทางกลับกันอาบัสกัลเสนอว่า หากพรรคของเขาได้เป็นรัฐบาลจะยึดครองแคว้นคาตาลุญญาถาวร เพื่อให้แน่ใจว่า จะไม่มีผู้นำหรือกลุ่มต่อต้านใดจัดทำประชามติอีกครั้ง ขณะเดียวกัน เขามองว่าการแทรกแซงเป็นการกระทำที่จำเป็น และราฮอยทำผิดพลาดที่ใช้เวลาครึ่งปีกับการจัดการปัญหากบฏของประเทศ
“เมื่อเกิดรัฐประหารขึ้น คุณไม่สามารถยุติการแทรกแซงได้ภายในระยะเวลาไม่กี่เดือน นี่เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งที่เราจะต้องยืนหยัดคงอยู่ต่อไป และใช้ทุกอย่างเพื่อโน้มน้าวผู้คนในคาตาลุญญา” อาบัสกัลยืนยันหนักแน่นต่อแนวคิดของตน
ที่มา: AFP
นอกจากนี้ อาบัสกัลยังตำหนิ เปโดร ซานเชซ (Pedro Sánchez) นายกรัฐมนตรีสเปนจากพรรคแรงงานสังคมนิยมสเปน (Spanish Socialist Workers’ Party หรือ PSEO ในภาษาสเปน) ว่าทำให้ปัญหาทุกอย่างแย่ลง เพราะยอมจำนนต่อกลุ่มแบ่งแยกดินแดน ซึ่งเท่ากับทรยศชาวสเปนอีกหลายพันคน เมื่อรัฐบาลสเปนชุดปัจจุบันยอมประนีประนอมเพื่อรักษาความสัมพันธ์กับคาตาลุญญา และลดโทษให้กับผู้นำของแคว้นที่จัดทำประชามติในปี 2017
แน่นอนว่าคำพูดของอาบัสกัลเป็นกลยุทธ์ในการหาเสียง เพราะมีการคาดเดาว่า พรรคประชาชน (People’s Party: PP) พรรคฝ่ายขวาอีกกลุ่มหนึ่ง จะได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งครั้งนี้ ทว่าอาจมีที่นั่งในรัฐสภาไม่เพียงพอสำหรับการจัดตั้งรัฐบาล โดย อัลแบร์โต นูเญซ เฟย์จู (Alberto Nunez Feijoo) หัวหน้าพรรคประชาชน มีท่าทีเต็มใจอยากจัดตั้งรัฐบาลร่วมกับพรรคว็อกซ์
แต่สำหรับผู้คนในแคว้นคาตาลุญญา ชัยชนะของพรรคฝ่ายขวาคือเรื่องคอขาดบาดตาย เพราะพวกเขาต่างรู้ซึ้งดีว่า พรรคว็อกซ์จริงจังกับประเด็นการแบ่งแยกดินแดนมาก ทั้งยังมีจุดยืนต่อต้านการทำประชามติ แบนพรรคการเมืองที่สนับสนุนการประกาศเอกราชของคาตาลุญญา
ที่ร้ายแรงยิ่งกว่านั้น คือปัญหาไม่ได้ยุติแค่การแบนสัญลักษณ์ทางการเมือง แต่วัฒนธรรมล้ำค่าของคาตาลุญญา อาจโดนลบล้างไม่ต่างจากช่วงเวลาที่จอมเผด็จการ ฟรานซิสโก ฟรังโก (Francisco Franco) ครองอำนาจ ซึ่งพรรคว็อกซ์กวาดล้างภาษาคาตาลันในเมืองเบอร์เรียนา (Burriana) ด้วยวิธีการยกเลิกนิตยสารเด็กภาษาคาตาลัน
“ภารกิจสำเร็จ! … เราไม่ต้องการส่งเสริมพวกคาตาลันที่แบ่งแยกดินแดนด้วยเงินในเมืองของเรา หนังสือนิตยสารเหล่านี้ต้องหมดสิ้น” เฆซุส อัลบิโอล (Jesus Albiol) ที่ปรึกษาวัฒนธรรมประจำเบอร์เรียนาของพรรคว็อกซ์ ทวีตข้อความด้วยความภาคภูมิใจ
การกระทำดังกล่าวสร้างความเดือดดาลให้ผู้คนในแคว้นคาตาลุญญา ซัลบาดอร์ อีญา (Salvador Illa) เลขาธิการพรรคสังคมนิยมคาตาลัน (Socialists’ Party of Catalonia หรือ PSC-PSCOE ในภาษาสเปน) ถึงกับเรียกร้องให้เฟย์จูประณามการแบนหนังสือภาษาคาตาลัน แต่ก็ไม่มีความเคลื่อนไหวหรือการตอบกลับใดๆ
สถานการณ์ดังกล่าวสะท้อนถึงนโยบายของพรรคว็อกซ์ในฐานะพรรคร่วมรัฐบาลโดยตรง ที่หากฝ่ายขวาได้รับชัยชนะในการเลือกตั้งขึ้นจริง จะสร้างความหวาดกลัวต่อผู้คนในแคว้นคาตาลุญญา ด้วยการลิดรอนสิทธิเสรีภาพโดยอ้างถึงความชอบธรรม
ที่มา: AFP
“เมื่อพรรคใดพรรคหนึ่งได้เป็นรัฐบาล พวกเขาย่อมใช้นโยบายที่หาเสียงจริง แต่หากเป็นฝ่ายขวาสุดโต่ง อาจเกิดกรณีเดียวกับ จอร์เจีย เมโลนี (Giorgia Meloni) นายกฯ หญิงคนแรกของอิตาลี หรืออาจจะแย่ยิ่งกว่านั้นก็เป็นได้ หากอำนาจอยู่ในมือของพรรคว็อกซ์ ” เฌอมา แคปดิวิลา (Germà Capdevila) นักวิเคราะห์การเมืองชาวคาตาลันและบรรณาธิการ Esguard นิตยสารภาษาคาตาลัน กล่าวกับอัลจาซีรา (Al Jazeera)
“มันคาดเดายากว่าอะไรจะเกิดขึ้น แต่สำหรับการเลือกตั้งครั้งนี้ บรรยากาศแห่งความกลัว การกดขี่ ความไม่สบายใจ คุกรุ่นเรื่อยๆ
“หนึ่งในสิ่งที่เรากลัวคือ หากพรรคว็อกซ์เป็นฝ่ายสนับสนุนนายพลฟรังโกมาตลอดทั้งชีวิต พวกเขาย่อมมีเป้าหมายดังฟรังโก ตั้งแต่การพยายามใช้วัฒนธรรมและภาษาสเปนเพื่อกลืนความเป็นคาตาลัน” ฆาเบียร์ ดิแอซ (Xavier Diez) นักเขียนและนักประวัติศาสตร์ผู้สนับสนุนเอกราชของแคว้นกล่าว
อย่างไรก็ตาม หลายฝ่ายต่างคาดการณ์ว่า อนาคตของคาตาลุญญาเป็นเรื่องไม่แน่นอน เพราะการเลือกตั้งครั้งนี้มีปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้คาดเดาไม่ได้ว่าผลจะออกมาเป็นอย่างไร โดยเฉพาะความนิยมของพรรคแรงงานสังคมนิยมที่เพิ่มขึ้นในคาตาลุญญา ด้วยผลงานการรับมือกับกลุ่มสนับสนุนเอกราชด้วยความเป็นมิตร
ขณะที่บางส่วนลงความเห็นว่า วัฒนธรรมความเป็นอิสระของคาตาลุญญาแข็งแกร่งมาก พรรคฝ่ายขวาอาจจะไม่สามารถปราบปรามได้เช่นในอดีต แต่นั่นเป็นการคาดการณ์การจัดการปัญหาของกลุ่มฝ่ายขวาในระยะสั้น เพราะไม่มีใครรู้ว่า พวกเขาวางแผนต่อแคว้นคาตาลุญญาในระยะยาวอย่างไร
อ้างอิง
https://www.aljazeera.com/features/2023/7/17/spains-snap-vote-catalans-fear-right-wing-takeover
Tags: สเปน, ประชามติ, ฝ่ายขวา, คาตาลุญญา, เลือกตั้งสเปน, เปโดร ซานเชซ, เลือกตั้งสเปน 2023, แบ่งแยกดินแดน, คาตาลัน, VOX, ฝ่ายขวาสเปน, ซานติอาโก อาบัสกัล
