หลายคนเข้าใจว่า ‘การสะกดรอยตาม’ คือการเฝ้าสังเกต ติดตาม หรือละเมิดสิทธิส่วนบุคคลในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการเดินตาม สอดส่องภายในบ้าน และอีกสารพัดกิจกรรมที่ทำให้คนที่โดนติดตามรู้สึกถูกคุกคามโดยคนเหล่านี้

ปัจจุบันการสะกดรอยตามไม่ได้เกิดขึ้นแค่ในชีวิตจริงอีกต่อไป เพราะในโลกออนไลน์ที่มีข้อมูลส่วนบุคคลมากมาย ก็เริ่มมีผู้คนสะกดรอยตาม เฝ้าสังเกตผู้คนในโซเชียลมีเดียว่าทำอะไร คุยอะไร หรือเช็กอินที่ไหนบ้าง โดยเรียกพฤติกรรมเช่นนี้ว่า ‘Cyberstalking’

อ้างอิงจากงานวิจัยที่ชื่อ ‘Passive, invasive, and duplicitous: Three forms of intimate partner cyberstalking’ โดยทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยเฟเดอเรชัน ประเทศออสเตรเลีย ได้พยายามศึกษาพฤติกรรม Cyberstalking ด้วยการทดลองกับกลุ่มตัวอย่างจำนวน 449 คน แบ่งเป็นชายและหญิงจำนวนเท่ากัน ซึ่ง 64 เปอร์เซ็นต์ กำลังมีความสัมพันธ์ในเชิงคนรักกับผู้อื่นอยู่

ผู้ร่วมทดลองต้องตอบแบบสอบถามประเมินพฤติกรรมของตนเอง ในการสะกดรอยตามผู้คนบนโลกออนไลน์ เช่น ‘คุณเคยพยายามล็อกอินบัญชีโซเชียลมีเดียของคนรักหรือไม่’ หรือ ‘เคยสร้างบัญชีผู้ใช้งานปลอมเพื่อสอดส่องคู่รักหรือไม่’ ผลปรากฏว่าพฤติกรรม Cyberstalking นั้นสามารถแบ่งความรุนแรงออกได้ 3 ลักษณะ คือ

1. ระดับ Passive เช่น ตรวจสอบบัญชีโซเชียลมีเดียของสามีเก่า สถานะออนไลน์ล่าสุดของเขา

2. ระดับ Invasive เช่น ใช้ข้อมูลประจำตัวของภรรยาเพื่อลงชื่อเข้าใช้บัญชีอีเมลหรือโทรศัพท์ของเธอ

3. ระดับ Duplicitous เช่น สร้างบัญชีเฟซบุ๊กปลอม หรือแอบอ้างเป็นคนอื่นในอีเมลส่งข้อความถึงแฟนของคุณ

ผู้ร่วมทดลองส่วนใหญ่มักจะให้เหตุผลต่อพฤติกรรมดังกล่าวว่า เป็นขั้นตอนการป้องกันตัวและประเมินความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นกับอีกฝ่าย ว่าสามารถวางใจได้มากเพียงใด บางรายก็เพื่อตรวจสอบว่าอีกฝ่ายไม่ได้ติดต่อกับคนรักเก่าอีกต่อไปจริงหรือไม่ และมีบางส่วนเผยว่าพฤติกรรมสอดส่องคนอื่นในโลกออนไลน์เป็นสิ่งที่พวกเขาไม่สามารถควบคุมได้ และมักจะกระทำต่อผู้อื่นอยู่บ่อยครั้ง

การทดลองนี้จะถูกนำไปขยายผลต่อสำหรับพฤติกรรมการกระทำผิดของมนุษย์ อย่างการสะกดรอยตามที่หลายคนมองว่าเป็นเรื่องที่ไม่ผิดแต่อย่างใด เพื่อนำไปสู่การนำเสนอบรรทัดฐานทางพฤติกรรมในโลกออนไลน์ที่ไม่รุกล้ำผู้อื่นในอนาคตข้างหน้า

ที่มา:

– https://www.sciencedirect.com/…/abs/pii/S0191886922000058

– https://www.psychologytoday.com/…/new-research-3-forms…

ภาพ: Getty Images

Tags: , , ,