​จิม ทอมป์สัน ฟาร์มทัวร์ 2560: เต๋อเติน เวินวัง – พลังแห่งน้ำ

เมื่อได้ฟังแบบใกล้ๆ ในระยะที่แคนอยู่ห่างจากใบหูไม่เกินสองไม้บรรทัด ความรู้สึกแรกคือผมรู้สึกว่าเสียงของเครื่องดนตรีชนิดนี้มีทั้งความสนุกสนานและความหม่นเศร้าเคล้าระคนกันในระดับกำลังดี

ผมไม่เคยรู้สึกถึงความหม่นเศร้าที่เจือปนอยู่ในเสียงแคน จนกระทั่งพ่อไสว ปติโยพันธ์ บรรเลงเสียงแคนให้ผมฟังในวันนั้น

0 0 0

ในช่วงหลายปีหลัง ตลอดเดือนธันวาคมของทุกปี ต่อเนื่องไปถึงสัปดาห์แรกของเดือนมกราคม ไสว ปติโยพันธ์ ช่างทำแคนจากตำบลท่าเรือ อำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม จะมาประจำการอยู่ที่ ‘หมู่บ้านอีสาน’ เช่นเดียวกันกับพ่อแก่แม่เฒ่าอีกหลายคน แต่ละคนมีหน้าที่ทำสิ่งที่ตัวเองถนัด ไม่ว่าจะเป็นการสาวเส้นไหม การเข็นฝ้าย การย้อมคราม การทำเครื่องปั้นดินเผา และการทำเครื่องจักสานในรูปแบบต่างๆ เพื่อให้นักท่องเที่ยวมีโอกาสได้สัมผัสกับวัฒนธรรมพื้นบ้านของชาวอีสาน

‘หมู่บ้านอีสาน’ คือหนึ่งในห้าจุดท่องเที่ยวภายใน ‘จิม ทอมป์สัน ฟาร์ม’ นอกจากพ่อแก่แม่เฒ่าจากทั่วภาคอีสาน ที่นี่ยังเต็มไปด้วยสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นอีสานหลากหลายรูปแบบ รวมทั้ง ‘เรือนนางเผอะ’ เรือนโคราชที่ได้รับรางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี 2558

‘จิม ทอมป์สัน ฟาร์มทัวร์ 2560’ จัดขึ้นภายใต้แนวคิด ‘เต๋อเติน เวินวัง – พลังแห่งน้ำ’ เพื่อบอกเล่าความมหัศจรรย์ของน้ำ ซึ่งผูกพันกับวิถีชีวิตของชาวอีสานในทุกมิติ ตั้งแต่การดำรงชีวิต การประกอบอาชีพ การตั้งถิ่นที่อยู่ รวมถึงนวัตกรรม องค์ความรู้ ภูมิปัญญาต่างๆ รวมถึงวัฒนธรรม ความเชื่อ และตำนานเล่าขานที่เชื่อมโยงกับต้นกำเนิดของแม่น้ำโขง

อาจารย์ยุทธพงศ์ มาตย์วิเศษ ที่ปรึกษาด้านวัฒนธรรมอีสาน จิม ทอมป์สัน ฟาร์ม ให้ข้อมูลว่า ‘เต๋อเติน เวินวัง’ เป็นภาษาอีสาน หมายถึงพลังเสียงของน้ำที่ดังสะเทือนกึกก้อง โดย จิม ทอมป์สัน ฟาร์มทัวร์ ในปีนี้ สอดแทรกความสำคัญของน้ำเข้ากับองค์ความรู้เชิงวัฒนธรรม ผ่านกิจกรรมการเรียนรู้ที่สนุกสนาน และเน้นให้นักท่องเที่ยวได้ลงมือทำและสัมผัสกับประสบการณ์ต่างๆ ด้วยตัวเอง

ขณะที่อาจารย์พหลไชย เปรมใจ สถาปนิกที่ปรึกษา จิม ทอมป์สัน ฟาร์ม ก็กล่าวว่า ความงดงามของธรรมชาติ การประดับตกแต่งภายในฟาร์ม และกิจกรรมต่างๆ จะสอดแทรกไปด้วยความหมายและพลังอันน่าอัศจรรย์ของน้ำ ผ่านการออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมในห้าจุดท่องเที่ยว ได้แก่

จุดที่ 1 ทุ่งคอสมอสและแปลงผักปลอดสาร นักท่องเที่ยวจะได้พบกับทุ่งคอสมอสสีชมพูบนเนื้อที่กว่า 50 ไร่ รวมทั้งการแวะเก็บลูกหม่อนและผักปลอดสารพิษที่บริเวณ U-Pick Garden

จุดที่ 2 ลานฟักทองและทุ่งดอกไม้หลากสี ชมทุ่งดอกไม้หลากสีนานาพันธุ์ เรียนรู้เรื่องราวการกำเนิดแม่น้ำโขงกับตำนานยักษ์สะลึคึและนายพรานจึ่งขึ่งดังแดงจากตำนานแก่งคุดคู้ พร้อมกับเรียนรู้ภูมิปัญญาพื้นบ้านอย่าง ‘ไหดักน้ำค้าง’ และ ‘ยอ’ รวมทั้งสัมผัสกับลานฟักทองหลากหลายสายพันธุ์ หนึ่งในสัญลักษณ์ของจิม ทอมป์สัน ฟาร์มทัวร์

จุดที่ 3 หมู่บ้านอีสาน สัมผัสกับความยิ่งใหญ่ของน้ำผ่านวิถีชีวิตของเกษตรกร เช่น สวนลอยน้ำและแปลงเกษตรแบบไม่ต้องรดน้ำ พร้อมกับชมผลงานศิลปะชุด ‘ลวงปลา’ และเครื่องจักสานวิถีแห่งน้ำ ‘สุดเหวี่ยง’ จากศิลปิน อินทนงค์ ชิณวงศ์ รวมถึงผลงานศิลปะ ‘บั้งไฟพญานาค: ความเชื่อแห่งลุ่มน้ำโขง’ จากอาจารย์ตนุพล เอนอ่อน

ชมมหาเวสสันดรชาดก 13 กัณฑ์ ผ่านวรรณกรรมบนผ้าผะเหวด พร้อมสักการะพระพุทธรูปไม้พุทธศิลป์อีสานอายุกว่า 100 ปี ตระการตากับสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นอีสานหลากหลายรูปแบบที่จิม ทอมป์สัน ฟาร์ม รวบรวมและสร้างขึ้น เช่น สิม หอไตร หอกลอง เฮือนอีสาน และเรือนไทยวน นอกจากนี้ยังได้เรียนรู้วงจรชีวิตของหนอนไหม รวมถึงกระบวนการสาวเส้นไหมแบบดั้งเดิม การเข็นฝ้าย และการย้อมคราม

ที่หมู่บ้านอีสานยังมีบรรยากาศการใช้ชีวิตตามวิถีพอเพียง ทั้งการปลูกพืชผักวิถีธรรมชาติ การเลี้ยงเป็ด การเลี้ยงปลา การทำนา รวมทั้งความสงบนิ่งน่านับถือของครอบครัวควายไทย ‘บุญหลาย’ นอกจากนี้ ยังมีการแสดงหมอลำและศิลปะพื้นบ้านอีสานในบรรยากาศเย็นสบายริมอ่างเก็บน้ำ และปีนี้เป็นปีแรกของกิจกรรม ‘ลอยเรือ ล่องน้ำ’ ที่นักท่องเที่ยวจะได้ลงเรือพายจากท่าน้ำหมู่บ้านอีสานไปถึงตลาดจิม ระยะทางประมาณ 400 เมตร เพื่อชมทัศนียภาพของอ่างเก็บน้ำ

จุดที่ 4 หมู่บ้านจิม พบกับ ‘อุโมงค์ปลาหลากสี’ ที่ผลิตจากผ้าหลากสีสัน ชมกระบวนการย้อมเส้นไหมจากสีธรรมชาติและการทอผ้าไหม เรียนรู้และทดลองลงมือทำในทุกขั้นตอนของกระบวนการผลิตผ้าไหม ตั้งแต่การสาวไหม การฟอกย้อมเส้นไหม การทอผ้าไหม และการพิมพ์ผ้าไหม

จุดที่ 5 ตลาดจิม ผ่อนคลายไปกับเสียงของสายน้ำ พร้อมกับชมกลไกของรางส่งน้ำไม้ไผ่ที่พาดผ่านรอบตลาดจิม เก็บผักจากแปลงด้วยตนเอง เลือกซื้อผลผลิตทางการเกษตรทั้งสดและแปรรูปหลากหลายรายการ ตลอดจนผ้าไหม ผ้าฝ้าย ผลิตภัณฑ์ผ้าขาวม้า และผลิตภัณฑ์อื่นๆ อีกมากมาย