หิ่งห้อยทั่วโลกกำลังเผชิญกับภัยคุกคามรอบด้าน ทั้งที่อยู่ตามธรรมชาติ การใช้ยาฆ่าแมลง และมลพิษจากแสงไฟประดิษฐ์ จนทำให้หิ่งห้อยประมาณ 2,000 กว่าสปีชีส์อาจสูญพันธุ์
นักวิจัยเผยแพร่สำรวจข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญด้านหิ่งห้อยทั่วโลก ซึ่งเป็นสมาชิก 350 คนของเครือข่ายหิ่งห้อยนานาชาติ (Fireflyers International Network) พบว่า การสูญเสียที่อยู่อาศัยเป็นสิ่งที่กระทบต่อหิ่งห้อยมากที่สุด ภัยคุกคามรองลงมาคือยาฆ่าแมลงและแสงไฟในตอนกลางคืน
สิ่งแวดล้อมในปัจจุบันทำให้หิ่งห้อยไม่สามารถเติบโตตามวัฏจักรได้ ซารา ลูอิส ศาสตราจารย์ชีววิทยา มหาวิทยาลัยทัฟทส์ ผู้เขียนบทความวิจัยในวารสาร Bioscience เมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมากล่าว พร้อมยก ตัวอย่างหิ่งห้อยมาเลเซีย (Pteroptyx tener) ปกติแล้วมันต้องอยู่ตามต้นโกงกาง แต่ตอนนี้ป่าชายเลนที่มีต้นโกงกางทั่วมาเลเซียกลายเป็นสวนปาล์มหรือฟาร์มประมงไปหมดแล้ว งานวิจัยชิ้นนี้ยังกล่าวถึงปัญหาที่เกิดการใช้ยาฆ่าแมลง อย่าง นีโอนิโคตินอยด์ ซึ่งใช้ในไร่ข้าวโพดและถั่วเหลืองอีกด้วย
ส่วนการใช้แสงไฟฟ้าในเวลากลางคืนเป็นภัยคุกคามลำดับถัดมา นักวิจัยคาดการณ์ว่า มีพื้นที่อย่างน้อย 23% บนโลกนี้ที่มีความสว่างเทียมในตอนกลางคืนมลพิษทางแสงนี้รวมถึงแสงจากหลอดไฟโดยตรงเช่นไฟตามถนนไฟบนป้ายโฆษณาและแสงที่ฉายขึ้นไปบนฟ้าซึ่งกระจายไปทั่วเมืองจนท้องฟ้าสว่างเหมือนพระจันทร์เต็มดวง
อวาลอน โอเวนส์ นักศึกษาปริญญาเอกด้านชีววิทยา มหาวิทยาลัยทัฟทส์ ผู้ร่วมเขียนงานวิจัยกล่าวว่า มลภาวะทางแสงรบกวนพิธีกรรมหาคู่ของหิ่งห้อย เพราะหิ่งห้อยจำนวนมากพึ่งพาการเรืองแสงทางชีวภาพ ซึ่งเป็นปฏิกิริยาทางเคมีภายในร่างกาย ที่ทำให้มันเปล่งแสงได้ เพื่อดึงดูดเพศตรงข้าม เขายังบอกอีกว่า แม้เราจะเปลี่ยนมาใช้หลอดไฟ LED ก็ไม่ช่วยแก้ปัญหาได้
อีกปัจจัยหนึ่งคือ ‘ทัวร์หิ่งห้อย’ กิจกรรมพักผ่อนในญี่ปุ่น ไต้หวันและมาเลเซีย ที่ใช้แสงไฟในการจัดแสดงหิ่งห้อยบางสปีชีส์โดยเฉพาะ ตอนนี้การท่องเที่ยวแบบนี้กำลังเป็นที่นิยมมากขึ้น มีคนเข้าชมอย่างน้อย 200,000 คนต่อปี ส่งผลกระทบต่อจำนวนหิ่งห้อย ส่วนในประเทศไทยเอง นักวิจัยกล่าวว่า เรือยนต์ที่ล่องไปตามป่าโกงกางทำลายที่อยู่ของหิ่งห้อย ส่วนที่นอร์ทแคโรไลนาในสหรัฐอเมริกา หิ่งห้อยก็มักถูกนักท่องเที่ยวเหยียบ โดยนักวิจัยเสนอว่า ควรจะมีการกำหนดแนวทางปฏิบัติและจัดการพื้นที่ท่องเที่ยวเพื่อปกป้องหิ่งห้อยจากการถูกเหยียบ มลพิษทางแสง และยาฆ่าแมลง
อย่างไรก็ตามข้อมูลเกี่ยวกับหิ่งห้อยส่วนใหญ่ยังไม่ถูกบันทึกไว้ ข้อมูลที่มีอยู่ก็แสดงให้เห็นจำนวนที่ลดลง จนน่ากังวลว่ามันอาจจะเผชิญภัยคุกคามอยู่ และกลายเป็นวิกฤติใหญ่ของโลกแมลงที่ส่งผลต่อห่วงโซ่อาหารได้ ด้วยเหตุนี้ จึงต้องมีการศึกษาติดตามหิ่งห้อยด้วยการเก็บข้อมูลระยะยาวจึงจะทำให้เข้าใจจำนวนหิ่งห้อยที่ลดลงได้
“ถ้าเรายังอยากให้หิ่งห้อยมีอยู่ในอนาคต เราต้องพิจารณามันอย่างจริงจัง หิ่งห้อยเป็นแมลงที่ดึงดูดใจอย่างเหลือเชื่อ บางทีเป็นแมลงที่ได้รับความรักมากที่สุดเพราะมันมีมนต์วิเศษลึกลับ มันสร้างความมหัศจรรย์ให้กับผู้คน เมื่อคุณอยู่ในสวนสาธารณะหรือสวนหลังบ้าน แล้วเห็นหิ่งห้อย มันน่าพิศวงมาก เป็นหนึ่งในไม่กี่อย่างที่ทำให้ผู้คนโดยทั่วไปหลงรักธรรมชาติ” ลูอิสกล่าว
ที่มา:
https://edition.cnn.com/2020/02/03/world/fireflies-extinction-risk-scn/index.html
https://www.nytimes.com/2020/02/03/climate/fireflies-mating-light-pollution.html
ภาพ : JASON STEEL / TUFTS UNIVERSITY / AFP
Tags: แมลง, ยาฆ่าแมลง, สัตว์ใกล้สูญพันธุ์, การสูญพันธุ์, หิ่งห้อย, ทัวร์หิ่งห้อย
