แม้คำว่า ‘พูดเกินจริง’ อาจฟังดูเป็นสิ่งไม่ดี เพราะชวนให้คิดว่ามีเจตนาหลอกลวงให้อีกฝ่ายเชื่อสิ่งที่คลาดเคลื่อนไปจากความเป็นจริง แต่ก็ไม่จำเป็นต้องเป็นเช่นนั้นเสมอไป เนื่องจากบางครั้งเราก็พูดเกินจริงเพียงเพื่อช่วยเน้นความหรือเพื่อสื่ออารมณ์ความรู้สึกให้ได้เต็มที่แซบซุยยิ่งขึ้น ตัวอย่างเช่น เวลาที่เราไปเดินห้างฯ ในวันศุกร์ที่เงินเดือนออกแล้วรู้สึกว่าคนแน่นห้างฯ มาก เราก็อาจพูดว่า “คนเป็นล้าน” ทั้งที่จริงๆ คนก็ไม่น่าถึงหนึ่งล้าน (และเราก็ไม่รู้ด้วยเพราะคงไม่มีใครว่างมานั่งนับ) เพื่อเน้นว่าคนเยอะมากจริงๆ
การใช้ภาษาเกินจริงเพื่อเน้นความ ไม่ได้หมายความตามตัวอักษรเป๊ะๆ ในลักษณะนี้ มีชื่อเรียกว่า hyperbole (อ่านว่า ไฮเพอร์บะลี) หรืออติพจน์ ตัวอย่างในภาษาไทยก็เช่น รวยล้นฟ้า (คงไม่มีใครที่นำทรัพย์สินเงินทองมากองพะเนินแล้วสูงถึงฟ้าจริงๆ) หรือ ที่เท่าแมวดิ้นตาย (พื้นที่ที่พูดถึงอาจจะแคบก็จริง แต่อาจจะกว้างกว่าที่ที่แมวใช้ในการดิ้นตายจริงๆ ก็ได้)
แน่นอนว่า ภาษาภาพพจน์แบบนี้ไม่ได้พบแต่ในภาษาไทย แต่ยังมีให้เห็นในสำนวนต่างๆ ในภาษาอังกฤษเช่นกัน
ในสัปดาห์นี้ เราจะไปดูกันว่ามีสำนวนอะไรบ้างในภาษาอังกฤษที่นำใช้ hyperbole มาเพื่อเน้นความให้แซบซุยได้อารมณ์ยิ่งขึ้น
[1]
หิวเหลือเกิน
รู้สึกเหมือนไส้จะขาด
โหยเหมือนไม่มีข้าวตกถึงท้องมานานปี
พูดเรียบๆ แค่ hungry กลัวคนจะไม่เข้าใจ
พูดให้ใหญ่ว่าหิวขนาดกินม้าได้ทั้งตัวก็แล้วกัน
I could eat a horse.
หิวไส้จะขาด
[2]
มีความสุขเหลือเกิน
ดีใจดั่งได้โสฬส
ฟินกว่าเห็นคู่จิ้นคบกันในชีวิตจริง
พูดเรียบๆ แค่ happy เดี๋ยวคนจะไม่เห็นภาพ
งั้นขอเล่นใหญ่แบบรัชดาลัยเธียเตอร์
ว่าความสุขล้นปรี่จนแทบสำลักความสุขตายก็แล้วกัน
So happy I could die
มีความสุขเปี่ยมล้น
[3]
จนเหลือเกิน
กรอบ ถังแตก บ่จี๊ หมดตัว
กินบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปจนไตร้องขอชีวิตแล้ว
พูดเรียบๆ แค่ poor เกรงว่าจะไม่ซาบซึ้งถึงความแร้นแค้น
มันต้องพูดให้เว่อร์ๆ ว่าแค่จะเอาเหรียญสตางค์มากระทบกันให้มีเสียง
ก็ยังทำไม่ได้
เพราะมีไม่ครบสองเหรียญด้วยซ้ำ
Not have two pennies to rub together
ยากจน
[4]
รวยเหลือเกิน
เงินเหลือล้นจนไม่รู้จะเอาไปเก็บไว้ที่ไหน
ใช้ยังไงก็ไม่รู้จักพร่อง
พูดเรียบๆ แค่ rich เดี๋ยวไม่เห็นถึงความไม่เดือดร้อนด้านการเงิน
พูดแบบเคลมเว่อร์ๆ ไปเลยแล้วกันว่า
รวยพอจะเอาเงินมาปูบนพื้นแล้วนอนกลิ้งในกองเงินได้
Rolling in it
รวยอู้ฟู่
[5]
อยากได้เหลือเกิน
คนที่หมายปอง บัตรคอนเสิร์ตวงโปรด อาหารมื้ออร่อยสักมื้อ ประชาธิปไตย
เหล่านี้คือสิ่งที่อยากได้อย่างสุดซึ้ง
พูดเรียบๆ แค่ want คงไม่พอพรรณนาความปรารถนาแรงกล้า
งั้นขอพูดแบบเล่นใหญ่ไปเลยว่า
ให้แลกด้วยแขนขวาก็ยอม
Give your right arm for something
ปรารถนาอย่างยิ่ง
[6]
ร้อนเหลือเกิน
แสงแดดแผดเผาเหมือนกลัวเสียชื่อว่าเป็นประเทศเมืองร้อน
ระอุเหมือนให้คนซ้อมลงนรกยังไงยังงั้น
พูดเรียบๆ แค่ hot มันยังสัมผัสไม่ได้ถึงความร้อนปรอทแตก
ขอเพิ่มความเว่อร์ให้เห็นภาพ
ด้วยการพรรณนาว่าร้อนจนตอกไข่ลงบนทางเท้าก็ทำไข่ดาวได้
So hot you could fry an egg on the sidewalk
ร้อนตับแลบ
[7]
ขายดีเหลือเกิน
สินค้าวางปุ๊บ ลูกค้าหยิบปั๊บ
คนรอคิวยาวกว่าท่ารถตู้เย็นวันศุกร์ที่ฝนตก
พูดเรียบๆ ว่า sell quickly มันยังไม่เห็นภาพความป๊อปปูลาร์
แบบนี้มันต้องพูดแบบเล่นใหญ่ว่า
สินค้ามันแทบจะโบยบินออกจากชั้นวาง
Fly off the shelves
ขายดีเป็นเทน้ำเทท่า
[8]
แพงเหลือเกิน
กระเป๋าแบรนด์เนม นาฬิกาฝังเพชร ค่าเทอมโรงเรียนนานาชาติ
น้ำอัดลมในโรงหนัง
เห็นป้ายราคาแล้วกุมขมับเพราะลมจะจับ
อยากถามว่ารับชำระเป็นอวัยวะไหม
ควักเงินจ่ายไปแล้วรู้สึกตัวเบาในบัดดล
พูดเรียบๆ ว่า expensive เดี๋ยวไม่ถึงพริกถึงขิง
มันต้องบอกว่า ราคาอย่างกับต้องตัดแขนขาอย่างละข้างมาจ่าย
Cost an arm and a leg
แพงหูฉี่
บรรณานุกรม
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรม อังกฤษ–ไทย. ราชบัณฑิตยสถาน: กรุงเทพฯ, 2545.
http://oed.com/
Ammer, Christine. The American Heritage Dictionary of Idioms: American English Idiomatic Expressions & Phrases. 2nd ed. Houghton Mifflin Harcourt: Boston, 2013.
American Heritage Dictionary of the English Language
Ayto, John. Oxford Dictionary of English Idioms. OUP: Oxford, 2009.
Brenner, Gail. Webster’s New World American Idiom Handbook. Wiley Publishing: Indianapolis, 2003.
Cambridge Advanced Learners’ Dictionary
Flavell, Linda, and Roger Flavell. Dictionary of Idioms and Their Origins. Kylie Cathie: London, 2011.
Gulland, Daphne M., and Hinds-Howell, David. The Penguin Dictionary of English Idiom. Penguin Books: London, 2002.
Jack, Albert. Red Herrings and White Elephants: The Origins of the Phrases We Use Every Day. Metro Publishing: London, 2004.
Longman Dictionary of Contemporary English
Longman Idioms Dictionary. Pearson: Essex, 2010.
Merriam-Webster Dictionary
Oxford Advanced Learners’ Dictionary
Oxford Idioms Dictionary for Learners of English. OUP: New York, 2006.
Shorter Oxford English Dictionary
