รู้จักกับ ‘Peter Pan Syndrome’ นิสัยไม่รู้จักโต ที่สร้างความเหนื่อยใจให้กับคนรอบข้าง

ทุกคนล้วนมีความเป็นเด็กอยู่ในตัวกันทั้งนั้น เลือกกินอาหารที่ชอบ เลือกอยู่กับคนที่ไว้ใจ สะสมของเล่นใหม่เป็นงานอดิเรก ใช้ชีวิตตามใจตัวเองเท่าที่ทำได้ เพราะตัวเราในวันนี้คือคนเดียวกันกับเด็กหญิงหรือเด็กชายในอดีต ถึงแม้กาลเวลาจะเปลี่ยนแปลงหลายสิ่งไป แต่แก่นแกนบางอย่างยังคงดำรงอยู่ภายในดังเดิม จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่ในบางครั้งเราจะแสดงความเป็นเด็กออกมา

แต่บางครั้ง ความเป็นเด็กอาจไม่เหมาะสมหากนำมาใช้ในการดำเนินชีวิตทั้งหมด ไม่ใช่เพราะความเป็นเด็กนั้นไม่ดี แต่เป็นเพราะยิ่งเติบโตเรายิ่งต้องอาศัยความคิด และการตัดสินใจที่สลับซับซ้อนมากขึ้น 

เพราะความเป็นเด็กในที่นี้ ไม่ได้หมายถึงการแสดงออกทางพฤติกรรมหรือความชอบบางอย่าง แต่หมายถึงวุฒิภาวะในการคิด ตัดสินใจที่ขาดประสบการณ์ และไร้ความรับผิดชอบแบบผู้ใหญ่ ซึ่งหากคุณอยู่ในวัยกลางคนแต่มีลักษณะนิสัยดังกล่าว คุณอาจกำลังเป็นมีภาวะ Peter Pan Syndrome 

Peter Pan Syndrome (PPS) ไม่ใช่โรคทางจิตเวช แต่เป็นคำศัพท์เฉพาะที่นักจิตวิทยาใช้อธิบายพฤติกรรมของคนวัยผู้ใหญ่ที่มีการแสดงออกทางสังคม อุดมการณ์ และลักษณะต่างๆ ในทางที่ยังไม่บรรลุวุฒิภาวะ ขาดความรับผิดชอบ ขาดความมุ่งมั่นในการทำงาน และขาดความเด็ดเดี่ยวในการใช้ชีวิต โดยชื่อเรียกนี้มีที่มาจากตัวละคร ปีเตอร์ แพน (Peter Pan) จากตอนหนึ่งในนวนิยาย The Little White Bird (1902) ที่มีลักษณะเป็นเด็กชายที่ไม่มีวันโต 

Peter Pan Syndrome มีความคล้ายคลึงกับโรคหลงตัวเอง (Narcissistic Personality Disorder) ที่มักยึดตัวเองเป็นจุดศูนย์กลางและคิดว่าตนมีสิทธิเหนือคนอื่น ต่างกันที่ Peter Pan Syndrome จะไม่โกรธง่ายหรืออ่อนไหวต่อคำวิจารณ์ แต่กลับมีลักษณะนิสัยที่แสดงออกถึงความพยายามในการหลีกหนีปัญหา ปัดความรับผิดชอบ และไม่กล้าเผชิญหน้าต่อความขัดแย้งมากกว่า ในหลายครั้งลักษณะนิสัยแบบ Peter Pan Syndrome จึงสร้างความอึดอัดในการทำงานร่วมกันกับคนหมู่มากอย่างเห็นได้ชัด

เนื่องจากแนวโน้มที่ขาดความมุ่งมั่นในการทำงาน Peter Pan Syndrome จึงมักมีปัญหากับการบริหารจัดการงานของตนเอง โดยเฉพาะเมื่อต้องแก้ไขปัญหาหรือเผชิญความขัดแย้งในที่ทำงาน พวกเขาก็มีแนวโน้มสูงที่จะลาออกไปทำงานที่ใหม่ โดยละทิ้งความรับผิดชอบที่เกิดขึ้นในที่ทำงานเก่า บางครั้งความเป็นผู้ใหญ่คือการยอมรับว่า ตนเองไม่สามารถเลือกที่จะทำเฉพาะสิ่งที่ชอบได้ตลอดเวลา และชีวิตมีปัญหาอีกนับพันนับหมื่นอย่างที่ต้องแก้ไข แต่พวกเขามักจะมีความอดทนต่ำและรับมือกับปัญหาได้ไม่ดี 

ในช่วงแรกผู้มีนิสัยแบบ Peter Pan Syndrome อาจสร้างความประทับใจจากความกระตือรือร้นและตื่นเต้นต่อการพบเจอเรื่องราวใหม่ๆ หรืองานที่ท้าทาย ประกอบกับลักษณะนิสัยที่มีความเป็นเด็กของพวกเขาอาจสร้างความรักและเอ็นดูให้กับคนรอบข้างได้ไม่ยาก แต่พวกเขามักมีภูมิคุ้มกันต่อการรับมือกับปัญหาที่ค่อนข้างต่ำ เมื่อเผชิญหน้ากับสถานการณ์ที่ยากลำบากทั้งเรื่องงาน ครอบครัว หรือความรับผิดชอบอื่นๆ ในแบบผู้ใหญ่ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ พวกเขาจึงมักจะขอความช่วยเหลือจากผู้คนรอบข้าง แม้มันจะเป็นเรื่องที่ดูเล็กน้อยมากก็ตาม 

นาตาชา ดุ๊ก (Natasha Duke) นักจิตอายุรเวทจาก College of Registered Psychotherapists of Ontario กล่าวว่า ผู้ที่เป็น Peter Pan Syndrome มีแนวโน้มที่จะต้องการหลบหนีและหลีกเลี่ยงจากปัญหา โดยพวกเขามักหันไปพึ่งพาคนอื่น เพื่อช่วยให้ตนเองไม่ต้องแสดงความรับผิดชอบแบบผู้ใหญ่ หรือแม้กระทั่งต้องการใครสักคนอำนวยความสะดวกในหลายเรื่องให้ตนเอง และหากคุณช่วยเหลือพวกเขาอย่างเต็มที่สักครั้ง นั่นอาจทำกลุ่มคนที่มีอาการ Peter Pan Syndrome เข้ามาปรึกษาและให้คุณแก้ไขปัญหาแทนอีกเรื่อยๆ

นาตาชายังกล่าวเสริมอีกว่า ลักษณะนิสัยแบบ Peter Pan Syndrome มีสาเหตุมาจากการเลี้ยงดูในวัยเด็กที่ผู้ปกครองมักตามใจและปกป้องมากเกินไป ส่งผลให้เด็กขาดการเรียนรู้และประสบการณ์ในการเผชิญหน้ากับปัญหา ถึงแม้การเลี้ยงดูแบบประคบประหงมจะเป็นเจตนาที่ดี แต่หากมากเกินไปก็มีโอกาสทำให้เด็กเรียนรู้ที่จะแก้ไขปัญหาด้วยตนเอง ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อลักษณะนิสัยในวัยผู้ใหญ่

นอกจากวิธีการเลี้ยงดูในวัยเด็กแล้ว ความบอบช้ำทางจิตใจในอดีตก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยในการแสดงลักษณะนิสัยแบบ Peter Pan Syndrome เนื่องจากการเติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่โหดร้าย อาจทำให้พวกเขารู้สึกไม่อยากเติบโตเป็นผู้ใหญ่ และไม่กล้าเผชิญหน้ากับปัญหาที่ต้องพบเจออย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ประกอบกับการมาถึงของสื่อสังคมออนไลน์ที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของเด็กส่วนใหญ่ ทำให้พวกเขาขาดประสบการณ์การเรียนรู้ในโลกแห่งความเป็นจริง

อย่างไรก็ตาม Peter Pan Syndrome ไม่ใช่ลักษณะนิสัยที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้ คุณสามารถตักเตือนหรือแนะนำพวกเขาให้เรียนรู้การเผชิญหน้ากับปัญหาได้ไม่ยากนัก เพราะแท้จริงแล้วพื้นเพของนิสัยแบบนี้เกิดจากการขาดความรู้ความเข้าใจต่อบางสิ่ง 

ดังนั้นหากพวกเขาสามารถทำความเข้าใจถึงสิ่งที่เกิดขึ้นและยินดีจะแก้ไข ก็มีแนวโน้มที่จะปรับตัวและกล้าเผชิญหน้ากับปัญหาได้ในที่สุด

ที่มา

– https://health.clevelandclinic.org/peter-pan-syndrome

– https://www.healthline.com/health/peter-pan-syndrome#signs