ประกันสังคมใช้งบ 450 ล้านบาท ผลิตปฏิทิน เลือกผู้ผลิตแบบเฉพาะเจาะจง-กรณีพิเศษ ทำแจกฟรี แต่พบวางขายในร้านค้าออนไลน์

สืบเนื่องจากงาน ‘HACK’ งบประกันสังคม ที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2568 นำโดย ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี กรรมการผู้แทนฝ่ายผู้ประกันตน คณะกรรมการประกันสังคม, ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ ประธานคณะก้าวหน้า, วรภพ วิริยะโรจน์ สส.แบบบัญชีรายชื่อ พรรคประชาชน, สหัสวัต คุ้มคง สส.จังหวัดชลบุรี พรรคประชาชน และรักชนก ศรีนอก สส.กรุงเทพฯ พรรคประชาชน ในฐานะโฆษกคณะกรรมาธิการศึกษาการจัดทำและติดตามการบริหารงบประมาณ สภาฯ พร้อมด้วยประชาชนที่เชี่ยวชาญด้านการตรวจสอบงบประมาณ ได้ร่วมกันตรวจสอบข้อมูลด้านการบริหารจัดการงบประมาณของสำนักงานประกันสังคม เพื่อเปิดเผยให้ประชาชนได้รับทราบ 

ภายหลังการตรวจสอบของภาคประชาชนพบว่า สำนักงานประกันสังคมตั้งงบประมาณในการจัดทำปฏิทินประกันสังคมเพื่อการประชาสัมพันธ์ในแต่ละปีระหว่าง 50-70 ล้านบาท ดังนี้

– ปี 2559 ผลิตปฏิทินโดยใช้วิธีเลือกผู้รับผิดชอบในการจัดทำแบบกรณี ‘พิเศษ’ กล่าวคือ มีการจ้างผลิตผ่านหน่วยงานของรัฐ​ โดยชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด เป็นผู้ชนะราคาที่ 75.91 ล้านบาท 

– ปี 2560 ผลิตปฏิทินโดยใช้วิธีเลือกผู้รับผิดชอบในการจัดทำแบบกรณี ‘พิเศษ’ เช่นเดียวกันกับปี 2559 ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด เป็นผู้ชนะราคาที่ 76 ล้านบาท

– ปี 2562 ผลิตปฏิทินโดยใช้วิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ (e-Bidding) โดย บริษัท ยูไนเต็ด โปรดักชั่น เพรส จำกัด เป็นผู้ชนะในการประกวดราคาที่ 53.45 ล้านบาท

– ปี 2564 ผลิตปฏิทินโดยใช้วิธีเลือกผู้รับผิดชอบในการจัดทำแบบ ‘เฉพาะเจาะจง’ โดยชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด กลับมาชนะราคาที่ 54.31 ล้านบาท

– ปี 2565 ผลิตปฏิทินด้วยวิธีแบบคัดเลือก โดยองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก เป็นผู้ชนะราคาที่ 54.98 ล้านบาท

– ปี 2566-2567 สำนักงานประกันสังคมยังไม่ได้เปิดเผยข้อมูลต่อสาธารณะ 

รวมระยะ 8 ปีที่ผ่านมา (2559-2565) สำนักงานประกันสังคมใช้งบประมาณไปกับการประชาสัมพันธ์หน่วยงานด้วยปฏิทินราว 450 ล้านบาท ซึ่งต้นทุนตามการจัดซื้อจัดจ้างของสำนักงานประกันสังคม (TOR) แบ่งได้ 2 ราคาตามประเภท โดยปฏิทินประเภทตั้งโต๊ะมีต้นทุนการผลิตราว 40 บาท ส่วนปฏิทินประเภทแขวนมีต้นทุนการผลิตราว 20 บาท 

ทั้งนี้รักชนกซึ่งเคยมีประสบการณ์ในการผลิตปฏิทินให้ความเห็นว่า ปฏิทินประเภทแขวนของสำนักงานประกันสังคมที่มีการออกแบบโดยเน้นรูปภาพบุคคลบนปฏิทินให้มีขนาดใหญ่กว่าข้อมูลวัน เดือน ปี ในปฏิทินเป็นการออกแบบเพื่อประหยัดต้นทุน ดังนั้นต้นทุนการผลิตต่อเล่มอาจอยู่ในหลักสิบบาทเท่านั้น 

ภาคประชาชนยังตรวจสอบเส้นทางของปฏิทินที่ทำการผลิตเสร็จสิ้น ซึ่งจะถูกส่งต่อไปยังสภาแรงงาน เพื่อรับผิดชอบในการแจกจ่ายให้กับผู้ประกันตนโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย อย่างไรก็ตามพบว่า ปฏิทินของสำนักงานประกันสังคมจำนวนหนึ่งถูกประกาศขายบนแพลตฟอร์มร้านค้าออนไลน์ในหลากหลายราคา จึงมีความเป็นไปได้ว่า เจ้าหน้าที่ส่วนกลางอาจนำปฏิทินไปขายต่อ

สำหรับงบประมาณในการผลิตปฏิทินเป็นส่วนหนึ่งของงบประมาณการประชาสัมพันธ์ของสำนักงานประกันสังคมที่มีอยู่ 336 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 6.3 ของงบประมาณทั้งหมดรวมทั้งสิ้น  5,303 ล้านบาท ซึ่งภาคประชาชนชี้ว่า ในองค์กรขนาดใหญ่ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศมีการใช้งบประมาณ เพื่อการประชาสัมพันธ์ที่ไม่นับรวมการทำการตลาดอยู่ที่ร้อยละ 0.5-2.5 ต่อรายได้ ในกรณีที่หน่วยงานดังกล่าวเป็นหน่วยงานของรัฐ การใช้งบประมาณเพื่อการประชาสัมพันธ์จะอยู่ที่ร้อยละ 0.1-1.2 เท่านั้น จึงแปลได้ว่า สำนักงานประกันสังคมให้ความสำคัญกับการประชาสัมพันธ์มากพอสมควร 

ชลิต รัษฐปานะ บอร์ดประกันสังคม ระบุว่า นอกเหนือจากปฏิทิน สำนักงานประกันสังคมยังมีการประชาสัมพันธ์ทั้งในรูปแบบแผ่นพับ สั่งจัดทำเสื้อผ้า หมวก กระทั่งจัดพิมพ์วารสาร เพื่อแจกจ่ายแก่ผู้ประกันตน ซึ่งยังไม่มีความชัดเจนว่า ดัชนีชี้วัดความสำเร็จ (KPI) ของการใช้จ่ายงบประมาณดังกล่าวเป็นอย่างไร