ในสัปดาห์นี้ สภาตรายางของจีนมีวาระพิจารณาร่างกฎหมายความมั่นคงของฮ่องกง ด้วยเป้าหมายที่จะใช้เป็นเครื่องมือสยบขบวนการประชาธิปไตย นับจากนี้ไป เราคงได้เห็นการประท้วงใหญ่อีกระลอก
รัฐบาลปักกิ่งกำลังพยายามสกัดกั้นกระแสตื่นตัวทางการเมืองของชาวฮ่องกง ซึ่งเบ่งบานสุดขีดตลอดปีที่ผ่านมาในเหตุการณ์ชุมนุมที่มีจุดเริ่มต้นจากการต่อต้านร่างกฎหมายส่งผู้ร้ายข้ามแดน ผู้เข้าร่วมจำนวนไม่น้อยก่อเกิดความรู้สึกนึกคิดอย่างใหม่ ‘ฉันคือจีนฮ่องกง’
สำนึกในอัตลักษณ์ที่แปลกแยกจากจีนแผ่นดินใหญ่เช่นนี้ ไม่มีวันที่ปักกิ่งจะยอมรับได้ เพราะนั่นขัดแย้งกับชาตินิยมจีนอย่างถึงแก่น
ในสายตาของปักกิ่ง ความตื่นตัวในฮ่องกงสุ่มเสี่ยงที่จะยกระดับไปสู่เสียงเรียกร้องการปกครองตนเอง ในระดับที่สูงพ้นไปจากหลักการ “หนึ่งประเทศ สองระบบ” ดังนั้น จีนต้องตัดไฟแต่ต้นลม
ทว่าในสายตาของคนฮ่องกง โดยเฉพาะคนหนุ่มสาว ความพยายามของจีนที่จะเข้าควบคุมฮ่องกงเช่นนี้ บั่นทอนสิทธิเสรีที่เคยมีลงไปถึงระดับที่ต่ำเตี้ยกว่าหลักการที่จีนรับรองไว้ในธรรมนูญการปกครองฮ่องกงปี 1997 ดังนั้น คนรุ่นใหม่จะไม่ทนเฉย
ลงโทษพวกต่อต้าน
เมื่อวันศุกร์ (22 พ.ค.) ร่างกฎหมายความมั่นคงถูกส่งถึงสภาประชาชนจีน หวังเฉิน รองประธานคณะกรรมการประจำของสภาฯ ซึ่งเป็นหน่วยงานจัดทำกฎหมายตัวจริง ชี้แจงว่า จีนจำเป็นต้องมี “มาตรการเฉียบขาด” ในการสกัดกั้นขบวนการเรียกร้องประชาธิปไตยในฮ่องกง กฎหมายฉบับนี้จะป้องกัน หยุดยั้ง และลงโทษพวกต่อต้านจีน
เขาบอกว่า ตลอดเวลากว่า 20 ปีนับแต่ฮ่องกงกลับเป็นของจีน รัฐบาลฮ่องกงไม่สามารถออกกฎหมายลูกได้ เพราะพวกก่อความวุ่นวายในฮ่องกงและพวกต่างชาติที่เป็นปฏิปักษ์คอยขัดขวาง ดังนั้น สภาของจีนจึงต้องก้าวข้ามสภานิติบัญญัติของฮ่องกง
ตามธรรมนูญการปกครองของฮ่องกงนั้น ฮ่องกงจะต้องออกกฎหมายความมั่นคง เพื่อห้ามการกระทำที่เข้าข่ายเป็นการ “ก่อกบฎ แบ่งแยกดินแดน ยุยงปลุกปั่น และล้มล้างการปกครองของรัฐบาลจีน”
รัฐบาลฮ่องกงเคยเสนอร่างฯ มาแล้วครั้งหนึ่งเมื่อปี 2013 แต่ชาวฮ่องกงครึ่งล้านประท้วงต่อต้าน จึงต้องพับเก็บไป ในครั้งนั้น รัฐมนตรีความมั่นคง เรจินา อิป ลาออกแสดงความรับผิดชอบ
จีนเริ่มปูกระแสเรื่องกฎหมายฉบับนี้ตั้งแต่เมื่อเดือนเมษายน ผู้อำนวยการสำนักงานติดต่อของจีนประจำฮ่องกง หลอฮุยหนิง บอกว่า ฮ่องกงต้องมีกฎหมายฉบับใหม่ เอาไว้ใช้ปราบปรามผู้ประท้วงที่ใช้ความรุนแรงกับพวกเรียกร้องเอกราช
มาเรีย ทัม รองประธานคณะกรรมการด้านธรรมนูญการปกครองฮ่องกงของสภาประชาชนจีน เผยกับเอเอฟพีว่า กฎหมายนี้จะเปิดทางให้หน่วยงานความมั่นคงของจีนเข้าไปตั้งสำนักงานในฮ่องกง ตำรวจจีนที่เข้าประจำการในฮ่องกงสามารถร่วมสอบสวนสืบสวนคดีกับตำรวจฮ่องกงได้เมื่อได้รับไฟเขียวจากทางการฮ่องกง
ทัม ซึ่งเป็นนักการเมืองปีกนิยมจีน ทำหน้าที่ให้คำแนะนำแก่จีนในเรื่องธรรมนูญของฮ่องกง ยืนยันว่า ตำรวจจีนจะไม่ทำคดีเอง ไม่ส่งคนฮ่องกงไปสอบสวนหรือลงโทษที่จีนแผ่นดินใหญ่
ชนวนประท้วงรอบใหม่
สภาประชาชนจีนมีกำหนดจะประทับตรายางให้ผ่านกฎหมายฉบับนี้ในวันพฤหัสบดี (27 พ.ค.) ซึ่งเป็นวันสุดท้ายของวาระการประชุมประจำปีของสภา คณะกรรมการประจำของสภาจะเปิดเผยรายละเอียดของกฎหมายในเดือนมิถุนายน
แคร์รี หลำ ผู้บริหารฮ่องกง ซึ่งเข้าร่วมการประชุมสภาที่กรุงปักกิ่งด้วย บอกว่า รัฐบาลฮ่องกงจะ “ร่วมมืออย่างเต็มที่” กับรัฐบาลปักกิ่งในการออกกฎหมายฉบับนี้ เพื่อ “รักษาความมั่นคงแห่งชาติ”
ฝ่ายประชาธิปไตยในฮ่องกงประกาศเมื่อวันศุกร์ ที่จะคัดค้านกฎหมายฉบับนี้ จิมมี ชาม แกนนำแนวร่วมสิทธิมนุษยชนของพลเมืองฮ่องกง ซึ่งจัดการชุมนุมของคนนับล้านเมื่อปีที่แล้ว เรียกร้องให้คนฮ่องกงลงสู่ท้องถนนอีกครั้ง
เดนนิส กว็อก สมาชิกสภาฮ่องกงจากพรรคพลเมือง แถลงว่า นี่คืออวสานของฮ่องกง นี่คือจุดจบของหนึ่งประเทศ สองระบบ ปักกิ่งกำลังละทิ้งพันธะที่ให้ไว้แก่ชาวฮ่องกง
โจชัว หว่อง นักกิจกรรมประชาธิปไตยชื่อดัง ทวีตข้อความว่า จีนพยายามที่จะปิดปากคนที่วิพากษ์วิจารณ์ โดยใช้กำลังและสร้างความหวาดกลัว แต่ชาวฮ่องกงจะไม่หวั่นเกรงที่จะเผชิญหน้ากับนโยบายแบบหมาป่า
ชาติตะวันตกคัดค้าน
เรื่องฮ่องกงกลายเป็นอีกประเด็นร้อนในความสัมพันธ์สหรัฐฯ-จีนนอกเหนือจากสงครามการค้า และโคโรนาไวรัส อเมริกาหยิบยกสิทธิพิเศษด้านภาษีศุลกากรของฮ่องกงขึ้นกดดันให้จีนเปลี่ยนนโยบาย
รัฐมนตรีต่างประเทศอเมริกัน ไมค์ ปอมเปโอ บอกว่า การข้ามหัวสภาของฮ่องกง ไม่แยแสต่อเจตจำนงของชาวฮ่องกง จะเป็นการปิดฉากการปกครองตนเองที่ปักกิ่งเคยให้สัญญาไว้
ปลายปีที่แล้ว สภาคองเกรสออกกฎหมายฉบับหนึ่ง กำหนดเงื่อนไขว่า หากกระทรวงต่างประเทศลงความเห็นว่า ฮ่องกงขาดความเป็นอิสระ รัฐบาลวอชิงตันจะปฏิบัติต่อฮ่องกงในสถานะเดียวกับจีน เช่น เก็บภาษีนำเข้าจากฮ่องกงในอัตราเดียวกันกับจีน
เมื่อวันพฤหัสฯ วุฒิสมาชิกจากทั้งสองพรรค คือ แพท ทูเมย์ จากรีพับลิกัน กับคริส แวน ฮอลเลน จากเดโมแครต ยังร่วมกันเสนอร่างกฎหมายกำหนดมาตรการคว่ำบาตรต่อบุคคลหรือหน่วยงานที่ลิดรอนการปกครองตนเองของฮ่องกงด้วย
ไม่เพียงสหรัฐฯ เท่านั้น สหภาพยุโรปเรียกร้องให้จีน “รักษาความมีอิสระในระดับสูงของฮ่องกง” ขณะที่รัฐมนตรีต่างประเทศของอังกฤษ ออสเตรเลีย และแคนาดา ร่วมกันออกแถลงการณ์แสดงความ “วิตกกังวลอย่างลึกซึ้ง” ต่อร่างกฎหมายนี้ โดยบอกว่า การผ่านกฎหมายดังกล่าวโดยขาดการมีส่วนร่วมจากประชาชนหรือสภาของฮ่องกง จะบั่นทอนหลักการหนึ่งประเทศ สองระบบ
นอกเหนือจากกฎหมายความมั่นคง ประเด็นร้อนเกี่ยวกับฮ่องกงยังมีอีก 2 เรื่อง เรื่องแรก สมาชิกสภาฮ่องกงฝ่ายนิยมจีนกำลังผลักดันกฎหมายเอาผิดการลบหลู่เพลงชาติและธงชาติจีน เรื่องที่สอง รัฐบาลฮ่องกงกำลังผลักดันหลักสูตรปลูกฝังความรักชาติ เพื่อสร้างความภักดีต่อจีนแผ่นดินใหญ่
แต่ละเรื่องล้วนเป็นเชื้อไฟของการประท้วง.
อ้างอิง:
AFP via Japan Times, 16 May 2020
AFP via Yahoo! News, 22 May 2020
AFP via Channel News Asia, 22 May 2020
AFP via Channel News Asia, 23 May 2020
ภาพ: ISAAC LAWRENCE / AFP
Tags: ฮ่องกง, จีน, การชุมนุม, ร่างกฎหมายความมั่นคง
