แวะชิม ‘ของหวานป้านิ่ม’ ของหวานยอดนิยมแห่งน่าน ที่อยู่ในบทเพลงของ ศุ บุญเลี้ยง

หากคุณเป็นคนหนึ่งที่หลงใหลในบรรยากาศ ‘เนิบๆ’ การเดินทางมาพักผ่อนในเมืองเล็กๆ ที่เงียบสงบและมีธรรมชาติรอบข้างของจังหวัดน่าน ก็คงเป็นตัวเลือกที่ดี เมื่อวันหยุดในปฏิทินเวียนมาถึง 

และแน่นอนว่าที่ขาดไม่ได้เมื่อมาเยือนน่าน คือเรื่องของ ‘อาหารการกิน’

แต่นอกจากร้าน ‘อาหารเหนือ’ ที่น่านยังมีร้านขาย ‘ของหวานแบบไทยๆ’ ขึ้นชื่อ โดยเฉพาะที่ร้าน ‘ของหวานป้านิ่ม’ ร้านยอดนิยมที่อยู่คู่เมืองน่านมาอย่างยาวนาน ไม่ว่าแขกไปใครมาก็ต้องแวะมาเช็กอินบอกต่อ จนมีคำกล่าวว่า “ถ้ามาน่านแล้วไม่ได้มากินของหวานร้านป้านิ่ม ก็เหมือนมาไม่ถึงน่าน”

ที่นี่โด่งดังจนถึงขนาดที่ ศุ บุญเลี้ยง เคยแต่งเพลงพูดถึง ‘บัวลอย’ เมนูขึ้นชื่อของร้าน และ ‘ป้านิ่ม’ เจ้าของร้าน ไว้ในบทเพลงที่ชื่อ ‘น่านน่ะสิ’ เมื่อครั้งมาเยือนกว่าสิบปีที่แล้ว 

“ยามค่ำคืนไม่มีแสงสี ยังมีบัวลอย บัวลอยไข่หวาน ไม่ต้องเติมน้ำตาล ก็หวานจับใจ ด้วยรอยยิ้ม ป้านิ่มสดใส ละไมละมุน”

ปัจจุบัน ร้านของหวานป้านิ่มตั้งอยู่บริเวณบ้านที่อยู่อาศัยจริงๆ ของป้านิ่ม ใกล้กับทางไปสนามบินน่าน ร้านเป็นบ้านไม้หลังใหญ่ที่มีบรรดาของหวานหลากหลายเมนูสีสันสวยงามเรียงรายอยู่ในหม้อพร้อมตัก และโซนที่นั่งใต้ชายคาที่อยู่ติดกันไว้รองรับลูกค้า 

ร้านของหวานป้านิ่มมีขนมหวานแบบไทยๆ หลากหลายเมนูที่ป้านิ่มตื่นมาเตรียมวัตถุดิบตั้งแต่เช้ามืด แต่ที่เป็นที่นิยม คือบัวลอย เต้าส่วน ข้าวเหนียวดำ สาคู ซ่าหริ่ม และอีกมากมาย ทุกเมนูสามารถสั่งไอศกรีมกะทิโฮมเมดมากินคู่กันเพื่อเพิ่มรสชาติหวานมันได้

ป้านิ่มเล่าให้เราฟังว่า ตนเอง ‘เกิดมาเพื่อสิ่งนี้’ เราคิดว่าคำพูดนี้ไม่เกินจริง เพราะระยะเวลา 40 ปีของการขายของหวาน ตั้งแต่ร้านรถเข็นเล็กๆ จนมาถึงร้านใหญ่โตในปัจจุบัน รวมถึงลูกค้ามากมายจากทุกสารทิศที่แวะเวียนมา ทั้งหน้าใหม่และหน้าเก่า คงเป็นคำตอบได้ดีที่สุด

ประวัติศาสตร์ของร้านของหวานป้านิ่มต้องย้อนกลับไปไกลราว 50 ปี

ปี 2516 ป้านิ่ม-นิ่ม ตั้งเฮงเจริญ ชาวสระบุรี แต่งงานและย้ายมาสู่จังหวัดน่านในปีเดียวกัน เพื่อเริ่มต้นค้าขาย โดยช่วงแรกสิ่งที่ป้านิ่มทำขาย คือปาท่องโก๋ น้ำเต้าหู้ แต่ภายหลังเริ่มมีพ่อค้าแม่ค้าเจ้าอื่นขายเหมือนกัน จึงเปลี่ยนมาขายขนมหวานแทน

เกร็ดที่น่าสนใจ คือป้านิ่มกับของหวานเรียกได้ว่าพบกันมานานนม สมัยที่ยังเป็นวัยรุ่นอายุ 15-16 ปี ป้านิ่มเคยทำขนมถ้วยและหาบขายอยู่หน้าโรงพยาบาลสระบุรี โดยวิชาทำของหวานในยุคนั้น ป้านิ่มได้มาจากการ ‘ครูพักลักจำ’ จากที่บ้าน และการเปิดตำราอ่าน

กลับมาที่ปี 2516 หลังจากตัดสินใจเปลี่ยนจากขายน้ำเต้าหู้ ปาท่องโก๋ มาขายของหวาน โดยขายอยู่กับรถเข็นเล็กๆ ริมฟุตปาธตรงข้ามร้านปุ้ม 3 ร้านอาหารชื่อดังของเมื่อน่าน โดยการหาสูตรและลองทำจนได้ออกมาเป็นเมนู รวมมิตร ซ่าหริ่ม ไอศกรีม

เมื่อเริ่มขายดีบวกกับมีลูกค้าที่ตามมาจากช่วงที่ขายน้ำเต้าหู้ ปาท่องโก๋ ป้านิ่มก็เพิ่มเมนูทั้งเต้าส่วน ลูกเดือย ข้าวเหนียวดำ สาคู และข้าวฟ่าง ซึ่งกลายเป็นเมนูยืนพื้นมาจนถึงทุกวันนี้

หลังจากขายของหวานกับรถเข็น ป้านิ่มย้ายพื้นที่ขายจากริมถนนมาสู่ตลาดโต้รุ่ง ในบริเวณเพิงเล็กๆ มีหลังคาเกือบสิบปี ก่อนจะเก็บหอมรอมริบทั้งเงินและกลุ่มลูกค้า จนสามารถย้ายไปขายที่ร้านใหม่ในบ้านเรือนไทย ข้างปั๊มเชลล์ในตัวเมืองน่าน ซึ่งมีโต๊ะที่นั่งกว่า 20 โต๊ะ เป็นเวลา 2 ปี และนั่นเป็นช่วงที่ทำให้ร้านของหวานป้านิ่มกลายเป็นที่รู้จักในวงกว้าง

เนื่องจากยุคนั้นเริ่มมีเทคโนโลยีเข้ามา จึงทำให้เกิดการรีวิว และมีสื่อมวลชนเข้ามาสัมภาษณ์ หนึ่งในคนสำคัญที่ทำให้ร้านมีชื่อเสียง คือ ศุ บุญเลี้ยง ศิลปินคนดัง ที่เคยมาจังหวัดน่าน และมีโอกาสกินของหวานที่ร้านป้านิ่มมาตั้งแต่ช่วงที่ยังขายรถเข็นและเกิดความประทับใจ จนครั้งหนึ่งที่น่านจัดงานบริเวณข่วงเมืองน่านที่วัดภูมินทร์ ศุ บุญเลี้ยงจึงใช้เวลาเพียงสองชั่วโมงในการแต่งเพลง ‘น่านน่ะสิ’ เพื่อเล่นสดในงาน โดยในเนื้อเพลงดังกล่าวมีท่อนที่พูดถึงร้านป้านิ่มว่า

“ยามค่ำคืนไม่มีแสงสี ยังมีบัวลอย บัวลอยไข่หวาน ไม่ต้องเติมน้ำตาล ก็หวานจับใจ ด้วยรอยยิ้ม ป้านิ่มสดใส ละไมละมุน”

ป้านิ่มเล่าว่า พอศุ บุญเลี้ยง กลับกรุงเทพฯ ก็นำเพลงน่านน่ะสิไปทำดนตรีออร์เคสตราจนกลายเป็นบทเพลงที่ไพเราะจับใจ

หลังจากขายของหวานที่ร้านทรงไทยข้างปั๊มเชลล์ได้ 2 ปี ของหวานป้านิ่มย้ายร้านอีกครั้งไปที่สี่แยกวัดศรีพันต้น ด้วยขนาดร้านที่ใหญ่ขึ้น มีโต๊ะนั่ง 30 ตัว และเปิดขายอยู่ที่นั่น 7 ปี ก่อนจะย้ายมาที่ปัจจุบัน ซึ่งก็คือบ้านที่อยู่อาศัยของป้านิ่มเอง

“ตอนนี้ป้าย้ายมาเปิดร้านขายที่บ้าน เพราะป้าเคยฝันไว้ว่า อยากมาเปิดร้านที่บ้านนี้ สมัยนั้นบริเวณนี้เป็นบ้านนอกมาก ไม่มีรถผ่านเลย แต่ในใจป้าคิดว่า สักวันตรงนี้น่าจะเจริญ แล้วป้าเคยบอกคุณลุงว่า จะย้ายมาขายขนมตรงนี้ แต่คุณลุงเสียไปสิบปีก่อนแล้ว ป้าก็คิดว่ามันเป็นฝันสุดท้าย คือกลับมาทำที่บ้าน ได้เท่าไรก็เอาเท่านั้น”

ร้านของหวานป้านิ่มเปิดขายบริเวณที่อยู่ปัจจุบันมาแล้วกว่า 5 ปี พร้อมกับลูกค้าจากทุกสารทิศทั้งหน้าเก่าหน้าใหม่ ที่แวะเวียนมาลิ้มลองของหวานเลื่องชื่อ บางคนมาไกลจากอเมริกาหรือสหราชอาณาจักรเลยทีเดียว

“ทุกวันนี้ที่ร้านมีของหวานหลายเมนู ถ้าเป็นขนมร้อนก็จะมีบัวลอย เต้าส่วน ลูกเดือยเปียกใส่มะพร้าวอ่อน ข้าวเหนียวดำ ที่ใช้ข้าวกล้องจากบนดอย แล้วก็สาคูข้าวโพด ข้าวฟ่าง”

ความพิเศษของขนมหวานร้านป้านิ่ม นอกจากกินแบบทั่วไปจะอร่อยแล้ว ยังสามารถใส่ไอศกรีมกะทิทำเองเพิ่มเข้าไปได้ทุกเมนู

“ไอศกรีมป้าจะไม่หวานมาก ขนมก็ทำไม่หวานมาก กะทิก็เป็นกะทิสดที่ราดขนมร้อน กินคู่กันแล้วอร่อยมาก”

ทุกวันนี้ แม้จะมีลูกมือคอยช่วยแล้ว แต่ป้านิ่มยังคงเป็นคนดูแลวัตถุดิบและสูตรการทำขนม ทุกเช้าป้านิ่มจะตื่นตั้งแต่ตี 4 และใช้เวลาเตรียมตัวพักใหญ่ เนื่องจากมีปัญหาสุขภาพจากการผ่าหลัง จึงทำให้เดินเหินช้า เมื่อถึงเวลาตี 5 ครึ่ง ก็จะเริ่มจัดเตรียมวัตถุดิบไปเรื่อยๆ กระทั่งเริ่มขายในเวลา 11 โมงครึ่ง

“ขนมหวานไทยที่อร่อยในความคิดป้า คือต้องไม่หวานเกิน กะทิต้องเป็นกะทิสด ข้น อย่างของที่ร้านป้านิ่มจะสั่งให้คั้นเฉพาะหัวกะทิ แล้วสั่งปริมาณมาก เพราะวันหนึ่งป้าต้องใช้กะทิทำขนมเยอะมาก”

“กะทิเป็นส่วนผสมสำคัญมาก ป้าต้องกำหนดคุณภาพจากคนทำได้ เช่น ถ้าวันนี้กะทิมีกลิ่นก็ต้องติเขา ทุกวันนี้ป้าก็ยังควบคุมดูแลรายละเอียดอยู่”

“คนทำขนมหวานต้องมีใจรัก อยู่กับมันได้ทั้งวันทั้งคืน ป้าทำมาสี่สิบกว่าปี อยู่กับขนมมาตลอด แต่ทุกวันนี้ตื่นเช้ามาทำก็ยังไม่รู้สึกเบื่อเลย ยิ่งเวลาเห็นลูกค้าที่มาต่อคิวแล้วได้กินขนมป้าทุกคนก็ยิ่งมีความสุข เพราะตั้งแต่โตมาและรู้ความ ป้าก็ทำขนมแล้ว ป้าคิดว่าป้าเกิดมาเพื่อสิ่งนี้ ป้ารู้สึกขอบคุณอาชีพนี้ตลอด”

“ตอนนี้ป้าไม่มีฝันแล้ว เพราะความฝันสุดท้ายคือการได้กลับมาอยู่บ้าน ซึ่งก็ทำได้แล้ว ก็อยากให้ลูกสืบทอดร้าน แต่เข้าใจว่าลูกแต่ละคนก็ไม่เหมือนกัน เราจะไปบังคับว่า ‘ต้องมาทำต่อจากแม่’ ไม่ได้ เพราะคนที่จะทำอาชีพนี้ได้ต้องมีใจรัก แล้วเขาจะไม่เบื่อ แต่โชคดีที่ตอนนี้ลูกสาวคนเล็กของป้าก็อยากจะสืบทอดร้าน และกำลังจะไปเปิดสาขาใหม่ข้างธนาคารกสิกรไทยในตัวเมือง ส่วนลูกสาวอีกคนก็อยากทำ แต่ตอนนี้ยังต้องดูแลครอบครัวของเขาอยู่”

ร้านของหวานป้านิ่มตั้งอยู่ที่ หมู่บ้านมงคลนิมิตร ตำบลผาสิงห์ อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน เปิด 11.30 น. ยาวไปจนถึง 22.30 น. (ปิดทุกวันอังคารและพุธ) โทรศัพท์ 08 5036 6108

ใครที่ชื่นชอบของหวานแบบไทยๆ ที่รสชาติไม่หวานเกินไป แต่มีความกลมกล่อมพอดี และมีเมนูหลากหลายให้เลือก หากมีโอกาสไปเยือนจังหวัดน่าน ก็สามารถแวะไปชิมได้ รับรองว่าป้านิ่มจะคอยให้บริการด้วยรอยยิ้มบนใบหน้าอย่างแน่นอน