หากจะมีเซ็กซ์ สัญญาณอะไรที่ทำให้คุณรู้ว่า ‘ใช่’ 

บรรยากาศที่เป็นใจ สายตาที่เขาส่งมา หรือแค่อีกฝ่ายตอบรับคำเชิญไปดูเน็ตฟลิกซ์ที่ห้อง

อะไรเหล่านี้มักชวนให้เข้าใจว่าเป็นนัยรู้กัน ถ้าไม่รุกคือพลาด แต่ก่อนจะผลีผลามทำตามใจคิด อย่าลืมเช็กให้ชัวร์ว่า นี่เป็นความยินยอมพร้อมใจของสองฝ่ายจริงๆ เพราะเซ็กซ์ที่ไม่ยินยอมมีค่าเท่ากับ ‘ข่มขืน’ หรือ ‘ล่วงละเมิดทางเพศ’

‘Consent’ หรือการยินยอม เป็นประเด็นที่ถูกพูดถึงมาพักใหญ่ เนื้อหาหลักๆ ว่าด้วยความรู้สึกพร้อม ยินยอม ตกลงปลงใจของทั้งสองฝ่ายอย่างแท้จริง โดยไม่ใช่เพียงแค่ทึกทักจากคำพูด ท่าทาง กริยา รวมถึงบริบทตอนนั้นที่บรรยากาศอาจพาไป จนฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเผลอเข้าข้างตัวเองว่านี่แหละการยินยอม การบอกว่า ‘ใช่’ 

หลักฐานที่บ่งชี้ได้เป็นอย่างดีว่า เซ็กซ์ที่คุณมีอาจไม่ใช่ความยินยอม คืองานวิจัยจาก London School of Hygiene and Tropical Medicine ซึ่งพบว่าผู้หญิงกว่าครึ่งหนึ่ง ยอมมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกโดยไม่พร้อม ส่วนเพศชาย 44 เปอร์เซ็นต์ก็รู้สึกเช่นเดียวกัน และ 1 ใน 6 ของเพศหญิงที่สำรวจยังรู้สึกถึงความยินยอมที่ไม่เท่าเทียมกับคู่นอนด้วย 

นอกจากนั้น ยังมีบทความ ‘45 Stories of Sex and Consent on Campus’ จาก The New York Times ที่บอกเล่าประสบการณ์นักศึกษาเกี่ยวกับการเผชิญสถานการณ์ที่ต้องมีเซ็กซ์ ทั้งที่ยังไม่รู้สึกพร้อม ซึ่งก็มีทั้งตัวอย่างความยินยอมแบบพูดได้ไม่เต็มปากว่า ‘ยินยอม’ หรือมีความรู้สึกว่า ‘จำเป็น’ จะต้องมีเซ็กซ์ เพราะเป็นเหมือนหน้าที่ของคนรัก และอีกสารพัดตัวอย่างที่อาจจะตรงกับประสบการณ์ใครหลายคน 

ถึงตรงนี้อาจจะมีคนแย้งว่า ไม่พอใจก็ปฏิเสธตรงๆ สิ แต่ ณ สถานการณ์ตอนนั้น การปฏิเสธอาจต้องใช้ความกล้ามหาศาล ยิ่งถ้าเป็นคู่ที่เพิ่งเริ่มความสัมพันธ์กันใหม่ๆ อยากขยับคนคุยไปเป็นคนรัก คงคิดหลายตลบว่าปฏิเสธไปจะถูกตัดความสัมพันธ์ไหม จะไม่พอใจหรือเปล่า สารพัดคำถามผุดขึ้นมาเต็มไปหมด สุดท้ายจึงตกลง ยอมๆ ไป แล้วซุกซ่อนความอึดอัดใจเอาไว้ เพียงเพราะอยากให้เรื่องมันจบ ยังไม่รวมถึงคนประเภทที่ยึดประโยค ‘ตื้อเท่านั้นที่ครองโลก’ เป็นหลักในการดำรงชีวิต โดยหารู้ไม่ว่ามันเป็นข้ออ้างในการคุกคาม แม้ว่าการตื้อจะออกมาจากปากคนที่คุณรัก แต่มันก็คือความลำบากใจเหมือนกัน 

‘Consent’ จึงเป็นเหมือนหัวใจสำคัญของการมีเซ็กซ์ เป็นพื้นฐานการเคารพนับถือตนเองและผู้อื่น แต่เรื่องสำคัญเช่นนี้กลับไม่เคยปรากฏอยู่ในแบบเรียนเพศศึกษา ไม่อยู่ในความรับรู้ในสังคมไทยโดยทั่วไป จนใครหลายคนเผลอฝืนใจอีกฝ่ายโดยไม่รู้ตัว 

เรื่องนี้สามารถเกิดได้กับทุกคน ไม่ใช่แค่เพศหญิงหรือชาย กระทั่งคู่แต่งงานเองก็มีกรณีข่มขืนเกิดขึ้นหลายต่อหลายครั้ง ซ้ำร้ายกว่านั้น กรณีข่มขืนระหว่างสามีภรรยายังสร้างผลกระทบรุนแรงต่อสภาพจิตใจ จากการต้องทนทุกข์ทรมานกับกระทำดังกล่าวอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน โดยไม่สามารถหาทางออกหรือหลีกเลี่ยงได้ ดั่งที่ เดวิด ฟินเคลฮอร์ (David Finkelhor) และ เคอร์สตี อิลโล (Kersti Yllo) ผู้ศึกษาเกี่ยวกับเรื่องนี้กล่าวว่า “ผู้หญิงที่ถูกข่มขืนจากคนแปลกหน้า มีชีวิตอยู่กับความทรงจำที่หวาดกลัวจากการถูกทำร้าย แต่ผู้หญิงที่ถูกสามีข่มขืนต้องดำเนินชีวิตอยู่กับคนที่ข่มขืนเธอ”

ฉะนั้น หลายประเทศรวมถึงประเทศไทยจึงมีกฎหมายคุ้มครองการข่มขืนคู่สมรส เพราะไม่ใช่ว่าแต่งงานกันแล้ว จะมีค่าเท่ากับเราเป็นเจ้าข้าวเจ้าของอีกฝ่าย จะสามารถมีเซ็กซ์เมื่อไรก็ได้ตามสบาย 

อีกประเด็นหนึ่งที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับเซ็กซ์แต่มีลักษณะ Consent เหมือนกันคือ การขอแต่งงานในที่สาธารณะ เราคงเห็นคลิปวิดีโอมากมายบนโลกออนไลน์ ที่เผยภาพความผิดหวังของชายหนุ่มขณะเซอร์ไพรส์ขอแฟนสาวแต่งงาน แต่เธอกลับปฏิเสธพร้อมเดินหนีจากไป ท่ามกลางความตะลึงงันของผู้คนจำนวนมากที่ร่วมเป็นสักขีพยาน 

ผู้คนก็แสดงความคิดเห็นไปต่างๆ นานา ว่าเป็นการหักหน้าฝ่ายชายบ้าง เล่นตัวบ้าง ทำไมไม่ตกลงไปก่อนแล้วค่อยปฏิเสธทีหลัง น้อยคนจะมองว่าเธอแน่วแน่ในความรู้สึกของตัวเอง จนสามารถกล้าพูดคำว่า ‘ไม่’ ออกไปได้อย่างไม่ลังเล แม้สภาพแวดล้อมจะสร้างแรงกดดันให้เธอต้องตอบตกลงก็ตาม

แม้ไม่มีใครล่วงรู้ได้ว่าเหตุผลแท้จริงในการปฏิเสธขอแต่งงานคืออะไร แต่ทั้งหมดทั้งมวลล้วนเป็น ‘ความไม่พร้อม’ เช่นเดียวกันกับการมีเซ็กซ์ เพราะต่อให้บรรยากาศมันบ่งชี้ว่าได้ ก็ไม่ได้แปลว่า ‘ใช่’ เสมอไป

ส่วนแบบไหนถึงเรียกว่า ‘ยินยอม’ ในหนังสือ ‘เพศศึกษากติกาใหม่’ ของ เจนนิเฟอร์ แลง (Jennifer Lang) ให้ความเห็นเอาไว้ว่าความยินยอมคล้ายกับการสนทนา คือดำเนินไปเรื่อยๆ อย่างลื่นไหล มีการสื่อสารกันทั้งสองฝ่าย และอาจเปลี่ยนทิศทางได้ทุกเมื่อ ทุกฝ่ายจึงต้องให้ความยินยอมอย่างกระตือรือร้น ชัดเจน และต่อเนื่อง ตลอดการปฏิสัมพันธ์

ซึ่งต่อจากนี้ก็ขึ้นอยู่กับแต่ละคนแล้ว ว่าจะใช้สัญญาณอะไรสื่อสารว่า ‘Yes’ นี่แหละยินยอม พร้อมใจ

 

ที่มา  

https://bit.ly/374FEz0

https://srh.bmj.com/content/45/2/127.info

https://digitalrepository.unm.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1999&context=nmlr

https://www.nytimes.com/interactive/2018/05/10/style/sexual-consent-college-campus.html

https://bookscape.co/consent-summary

Tags: , , , ,