จู่ๆ การ์ตูนสี่ช่องจากฟินแลนด์ ที่มักเล่าเรื่องคนที่เกลียดการเข้าสังคม ก็ฮิตขึ้นมาในหมู่ชาวมิลเลนเนียลชาวจีน จนกระทั่งเป็นแรงบันดาลใจให้มีคำศัพท์ภาษาจีนคำใหม่ขึ้นมา

จิงเฟิน jingfen (精芬) หรือ “จิตวิญญาณแบบฟินแลนด์” กำลังแพร่หลายไปทั่วโซเชียลมีเดียของจีน หมายถึงคนที่ไม่ชอบเข้าสังคมแบบคนฟินแลนด์ และหวงแหนพื้นที่ส่วนตัวของตนเอง ‘มากถึงมากที่สุด’ นี่เป็นคำใหม่ล่าสุดที่ชาวมิลเลนเนียลใช้บรรยายตัวเอง ซึ่งชอบใจไปกับคาแรกเตอร์หลักในการ์ตูนฟินแลนด์เรื่อง “ฝันร้ายของชาวฟินแลนด์” (Finnish Nightmares)

คาโรไลนา คอร์โฮเนน (Karoliina Korhonen) ผู้สร้างตัวละครแมตติ (Matti) บรรยายว่า เขาเป็นคนที่ไม่ค่อยชอบสุงสิงกับคน หลีกเลี่ยงการเข้าสังคม ซึ่งเป็นเหมือนกับชาวฟินแลนด์ที่ “รักสงบ ความเงียบ และพื้นที่ส่วนตัว แมตติพยายามที่จะปฏิบัติกับคนอื่นๆ เหมือนกับที่เขาอยากจะให้คนอื่นปฏิบัติต่อเขา อย่างการให้พื้นที่ สุภาพและไม่รบกวนด้วยการพูดคุยถ้าไม่จำเป็น”

แมตติมักซ่อนตัวอยู่ในอพาร์ทเมนต์เมื่อเพื่อนบ้านออกมา ถ้ามีใครมานั่งข้างๆ เขาอยากจะหายตัวไป เขาเกลียดการเป็นจุดสนใจ แม้กระทั่งคำชม หลีกเลี่ยงการพูดคุยกับคนขายของ และไม่สามารถทำงานคู่กับใครได้

หนังสือพิมพ์การ์เดียนมองเรื่องนี้ไว้น่าคิดว่า ความนิยมต่อการ์ตูนชุดนี้ไม่น่าจะเป็นเรื่องปกติของชาวจีน เพราะพื้นที่ส่วนตัวเป็นของหายากในประเทศจีนที่มีประชากรหนาแน่นมาก ความเป็นส่วนตัวเป็นของหรูหราในประเทศจีนซึ่งมีประชากร 1.4 พันล้านคน พื้นที่ส่วนตัวไม่ใช่แนวคิดที่ชาวจีนทั่วไปคุ้นเคย เช่น พวกเขาต้องยืนเบียดเสียดเอาตัวรอดบนรถไฟใต้ดิน

ความเป็นส่วนตัวยังเป็นเรื่องการเมือง แนวคิดเรื่อง ‘ทรัพย์สินส่วนบุคคล’ หรือ ‘พื้นที่ส่วนตัว’ เป็นความคิดที่ร้ายแรงในยุคของเหมาเจ๋อตงในฐานะที่เป็นปีศาจของชนชั้นกลาง อุดมการณ์ของคอมมิวนิสต์ยังคงอยู่จนถึงทุกวันนี้ ชาวจีนทั่วประเทศมีความสุขในการนอนพักทุกที่ ทำตัวสบายเหมือนกับอยู่ที่บ้านตัวเอง ทั้งในห้องอาหารของสำนักงาน ม้านั่งในสวนสาธารณะ แม้แต่ในพิพิธภัณฑ์หรือในคอนเสิร์ต

บุคลิกของแมตติซึ่งกลัวการเจอคนและวงสนทนาเล็กๆ แถมยังขี้อาย น่าจะกระทบใจผู้อ่านชาวจีนที่ปรารถนาความเป็นส่วนตัว

“ฟินแลนด์เป็นสวรรค์ของคนที่กลัวการเข้าสังคม ฉันเป็นจิงเฟิน โปรดอย่ารบกวนถ้าไม่จำเป็น!” ผู้ใช้นิรนามคนหนึ่งบรรยายตัวเอง “คุณเห็นตัวเองในแมตติไหม” เขาถาม “เขาขี้อายและเงียบ บททดสอบต่างๆ และความยากลำบากของชีวิตไม่ใช่แค่ฝันร้ายของแมตติเท่านั้น เราทุกคนต่างก็กลัวความโดดเดี่ยว แต่เราปรารถนาจะได้รับการเคารพต่อพื้นที่ส่วนตัวและความเป็นส่วนตัวมากกว่า”

เฉิน ซี อายุ 26 ปี ที่อยู่จังหวัดทางตะวันออกของจีน เคยไปเรียนที่ฟินแลนด์บอกว่า ตัวเองเป็น จิงเฟิน โดยบอกว่า “เชื่อว่าคนในรุ่นเดียวกันมีคนที่เป็นจิงเฟินมากขึ้นมาก เมื่อเทียบกับคนรุ่นพ่อแม่ พวกเขาพบว่าตัวเองอยู่คนเดียวได้อย่างมีความสุข”

ในฟินแลนด์เอง แม้แต่เอ็กซโทรเวิร์ตก็ยังเป็นอินโทรเวิร์ต มีคำกล่าวอย่าง “อินโทรเวิร์ตในฟินแลนด์จะมองไปที่รองเท้าของตัวเองเวลาคุยกับคุณ ส่วนเอ็กซโทรเวิร์ตจะมองที่รองเท้าของคุณ”

คอร์โฮเนนโพสต์ในบล็อกของตัวเองว่า “บางอย่างที่แสดงว่าเป็นอินโทรเวิร์ตก็เป็นส่วนหนึ่งในวัฒนธรรมหรือแนวปฏิบัติของชาวฟินแลนด์ด้วย ตัวอย่างเช่น การให้พื้นที่ส่วนตัวทั้งทางกายภาพและจิตใจ แมตติเป็นภาพจำของชาวฟินแลนด์ที่เคารพวัฒนธรรมนี้ และพยายามที่จะอยู่กับมันให้มากเท่าที่ทำได้”

 

ที่มา:

Tags: , , ,