Crypto for Cryptids นิทรรศการความเชื่อและทุนนิยม ที่สร้าง ‘ความจริง’ จาก ‘เรื่องเล่า’

แม้ว่า ‘ความเชื่อ’ และ ‘ทุนนิยม’ จะดูไม่เกี่ยวข้องกัน แต่หากเรามองให้เห็นถึงเบื้องหลังของสิ่งต่างๆ ทั้งความเชื่อและทุนนิยม ต่างก็วนเวียนอยู่ในชีวิต เสกสร้างการมีอยู่ของสรรพสิ่ง สร้างเรื่องแต่งให้กลายเป็นเรื่องจริง และเมื่อทุกคนเชื่อว่าเรื่องแต่งนี้เป็นข้อเท็จจริง ความจริงก็จะกลายเป็นตำนานที่ขับเคลื่อนประวัติศาสตร์ของเรื่องราวเหล่านั้น

เหตุใดศาลพระภูมิที่หลายคนแห่กราบไหว้บูชาจึงมีความศักดิ์สิทธิ์ มีดอกไม้และของไหว้หลายอย่างวางบวงสรวง เหตุใดคนจึงไม่ได้มองว่าเป็นเพียงเศษกองไม้รูปทรงคล้ายบ้านที่มีหุ่นตั้งไว้เฉยๆ และเพราะเหตุใดกระดาษที่มีหน้าคนจึงมีความศักดิ์สิทธิ์ มีมูลค่าสามารถจับจ่ายใช้สอยได้ หรือเครดิตดิจิทัลที่ทำให้หลายคนรวยล้นฟ้าภายในชั่วพริบตา หรือเหรียญกษาปณ์และธนบัตรที่นำมาใช้จ่าย หากปราศจากความเชื่ออย่างแรงกล้า จะมีค่าอะไรไปมากกว่าเศษเหล็กและเศษกระดาษที่ถูกสร้างขึ้นมา

Culture Club สัปดาห์นี้ พาไปชมนิทรรศการศิลปะร่วมสมัย Crypto for Cryptids นิทรรศการศิลปะที่ถ่ายทอดเรื่องราวความเชื่อและทุนนิยม ที่เกี่ยวข้องกันอย่างลึกซึ้ง อีกทั้งยังแนบชิดจนแยกออกจากกันไม่ได้ ผ่านงานของศิลปินร่วมสมัยทั้ง 18 คน ได้แก่ อดิศักดิ์ โชคส่องแสง, บรูโน รุอิซ​ นาวา, หฤษฎ์ ศรีขาว, กฤตธี ตัณฑสิทธิ์, มอนิเตอร์ ลิซาร์ด, มนธิการ์ คำออน และภู กระดาษ, มายซีเลี่ยม, นวิน หนูทอง, นีโอ ไมสโตร, พศุตม์ สอิ้งทอง, พงศกรณ์ ญาณะณิสสร, ภูมิ หนูทอง, ธรรมรัตน์ กิตติวัฒโนคุณ, ธัน ซี เฮา, ธนวัฒน์ นุ่มเจริญ, อัญชลี อนันตวัฒน์, Uninspired by Current Events และวิรุฬห์วรรณ พิทักษ์ทอง

ภายในพื้นที่จัดนิทรรศการ สามารถเดินชมชิ้นงานใดก่อนก็ได้ เสมือนว่าการเรียงลำดับด้วยเวลาและพื้นที่ไม่มีความหมาย มีเพียงแค่ความเชื่อของผู้ชมที่จัดเรียงว่าสิ่งใดมาก่อน สิ่งใดมาหลัง ชิ้นงานของศิลปินกระจายอยู่ตามจุดต่างๆ ในพื้นที่ เพื่อให้ผู้เข้าชมได้ลองตีความและวิเคราะห์ด้วยสายตาตนเอง

ผลงานของ Uninspired by Current Events ที่จับประเด็นรายวันของข่าวต่างๆ ในประเทศไทย จุดเด่นของผลงานจึงไม่ใช่ความอมตะที่ผ่านไปนานเท่าใดก็ยังสามารถเข้าใจได้ แต่เป็นความท่วงทันต่อปัจจุบัน ผ่านสัญญะที่ต้องตีความหรืออาศัยความคุ้นเคยทางโลกอินเทอร์เน็ต

ผลงานชิ้นนี้แสดงให้เห็น ปีศาจหรืออัสวัง (Aswang) ซึ่งเป็นคำเรียกสิ่งน่ากลัวตามตำนานพื้นบ้านของฟิลิปปินส์ และยังหมายถึงตำรวจที่มีอำนาจมากขึ้น ภายใต้นโยบายสงครามยาเสพติดของนายกรัฐมนตรี โรดรีโก ดูแตร์เต แห่งฟิลิปปินส์ ที่แอบแฝงอยู่ในยามราตรีและจับผู้ที่ออกนอกบ้านยามวิกาล เมื่อครั้งวิกฤตโควิด-19 โดยถ่ายทอดผ่านวิดีโอและความรู้สึกของศิลปินผู้สร้างสรรค์ผลงาน

วังพญาไท เป็นที่ประทับหลักของรัชกาลที่ 6 พระมหากษัตริย์ที่มี ‘เรื่องเล่า’ เกี่ยวกับพระองค์มากมาย ทั้งจริงบ้างเท็จบ้าง เป็นช่องว่างให้ศิลปินนำมาตีความได้อย่างแตกต่างหลากหลาย ตามความคิดและความเชื่อของตัวศิลปินเอง

ไอเดียดังกล่าวถ่ายทอดผ่านที่ประทับของพระองค์ที่เป็นเหมือนกระดาษวาดรูป ซึ่งศิลปินสามารถสร้างความเชื่อจากหลักฐานและการตีความถึงความลึกลับซับซ้อนของที่ประทับและตัวพระองค์เอง