ศิลปะการเป็นผู้นำ

00.38

ในฐานะที่เคยเป็นทั้งหัวหน้าและลูกน้องแนะนำว่าเมื่อเราเป็นหัวหน้า สิ่งแรกที่ให้นึกถึงคือตอนเราเป็นลูกน้องอะไรที่หัวหน้าเราทำแล้วเราชอบให้จำไว้ให้ดี และอะไรที่หัวหน้าทำแล้วเราไม่ชอบยิ่งต้องจำให้ดีกว่า เพื่อจะเอามาปรับใช้ เพราะบางทีเมื่อเราเป็นหัวหน้างานก็มักจะลืม และนำสิ่งที่เราไม่ชอบมาปฏิบัติกับลูกน้องเหมือนกัน แต่บางครั้งก็ต้องดูว่าสิ่งที่เราชอบนั้นเป็นสิ่งที่เราใช่รึเปล่า บางทีเราชอบแล้วทำแบบเค้ามันดูไม่ธรรมชาติ ก็ต้องเลือกตัวแบบของเราให้ดี

“การเรียนรู้จากประสบการณ์ ไม่ว่าจะสำเร็จหรือล้มเหลวก็ขอให้สรุปบทเรียนให้ได้ว่าคืออะไร” – หนุ่มเมืองจันท์

หัวหน้างานตัวอย่าง

02.44

อย่างตอนที่ทำงานอยู่มติชน หนุ่มเมืองจันท์ก็จะมีคุณขรรค์ชัย บุนปาน เป็นต้นแบบ ซึ่งก็จะคอยสังเกตอยู่ตลอดเวลาว่าเค้าใช้วิธีไหน อะไรที่ทำให้เรารู้สึกดี มีอะไรบ้างที่เค้าไม่ได้สอน แต่ปฏิบัติให้เราดู อย่างเช่นเวลามีนัดผู้ใหญ่จากข้างนอกมากินข้าว สิ่งที่คุณขรรค์ชัยจะถามก่อนเลยคือให้หาอาหารให้คนขับรถด้วยนะ ดูแลเค้าหน่อย ซึ่งเป็นจุดเล็กๆ ที่คนใหญ่คนโตมักจะมองไม่เห็น แต่เค้ามองเห็น ซึ่งจากประสบการณ์อีกด้านของวงศ์ทนงก็เล่าว่าครั้งหนึ่งเคยพบกับคุณขรรค์ชัยที่หน้าลิฟต์ พอลิฟต์มาคุณขรรค์ชัยก็เดินเข้าไปคนแรกเพื่อกดลิฟต์รอคนเข้า พร้อมกับถามชั้นที่ผู้โดยสารคนอื่นจะไปด้วย ซึ่งเป็นนิสัยของคนที่ใส่ใจผู้อื่น และเห็นรายละเอียดบางอย่างที่เราคาดไม่ถึง ซึ่งนั่นคือเสน่ห์ของคนที่เป็นผู้นำ

ย้อนถึงวันที่ฉันยังเป็นลูกน้อง

04.53

เมื่อย้อนกลับไปสมัยยังเป็นลูกน้อง หนุ่มเมืองจันท์เล่าว่าเค้าเป็นลูกน้องที่ชอบให้หัวหน้างานที่สั่งงานละเอียดหน่อยว่าต้องการอะไร และปล่อยให้เราจัดการเอง ซึ่งก็จะลงมือทำชิ้นงานด้วยวิธีการของเราเอง ไม่หัวหน้างานที่คอยบอกขั้นตอนทุกอย่าง เพราะรู้สึกว่าไม่ได้ทำในหนทางของตัวเอง ขอให้ดูที่ผลลัพธ์ที่ออกมามากกว่าที่จะดูระหว่างทาง

เมื่อได้มาเป็นหัวหน้าก็ได้พบว่าลูกน้องมีหลายแบบ บางคนต้องจี้หน่อย ต้องบอกเลยว่าแบบนี้นะ แต่บางคนก็ไม่ต้องพูดมาก บอกแค่ว่าต้องการอะไรแล้วให้เค้าจัดการเอง ซึ่งบางทีก็ได้งานดีกว่าที่คิดซะด้วย

ส่วนวงศ์ทนงนั้นเล่าว่าสมัยตัวเองทำงานใหม่ๆ ก็เป็นคนที่ตั้งใจทำงาน พยายามพัฒนาตัวเองให้เก่ง แต่มีข้อเสียอย่างหนึ่งคือชอบส่งงานช้า แต่พอมาเป็นหัวหน้าแล้วถึงได้รู้ว่ามันไม่ดีต่อเราจริงๆ บางทีคนที่เป็นลูกน้องก็มักจะมองหัวหน้าด้วยความไม่เข้าใจในหลายๆ เรื่อง แต่ความจริงแล้วหัวหน้าก้มีภาระรับผิดชอบในหลายๆ เรื่องเช่นเดียวกัน

หัวหน้าแบบไหนที่เราควรเอาเป็นต้นแบบ

08.08

หลายคนชอบมองคุณตัน ภาสกรนทีว่าเป็นคนตัดสินใจรวดเร็วแล้วคิดว่าเป้นทางที่ถูกต้องเลยพยายามจะตัดสินใจรวดเร็วบ้าง โดยไม่สนใจที่มาของคุณตันตั้งแต่สมัยเด็กว่าเค้าเติบโตมาอย่างยากลำบากทำให้ต้องแก้ปัญหาให้เร็วเพราะมีปัญหาเยอะจนเกิดเป็นความมั่นใจ เพราะฉะนั้นเวลาเราดูต้นแบบอาจต้องดูให้ละเอียด

หัวหน้าอีกประเภทที่หนุ่มเมืองจันท์ชอบมากคือหัวหน้าประเภทที่คอยเป็นกองหลังที่ดีให้กับลูกน้อง หัวหน้างานบางประเภทเวลาเกิดข้อผิดพลาดจะโทษลูกน้องก่อน ทำให้งานต่อๆ ไปลูกน้องจะทำได้ไม่เต็มที่เพราะต้องคอยระวังหลังตลอดเวลา ไม่กล้าตัดสินใจเพราะกลัวผิดพลาด แต่ถ้าหัวหน้าที่คอยหนุนหลังเรา เราจะรู้ว่าเมื่อเราพลาดคนๆ นี้จะยืนอยู่ข้างหน้าและรับผิดแทนเรา ซึ่งแบบนี้ประสิทธิภาพงานจะสูง และหนุ่มเมืองจันท์ก็เลือกที่จะเป็นหัวหน้างานแบบนี้

“ความจริงใจเป็นสิ่งที่สำคัญมากของหัวหน้างาน” – วงศ์ทนง

ก่อนโชว์ฝีมือ จงสร้างความเชื่อใจ

12.47

สิ่งหนึ่งที่หนุ่มเมืองจันท์ได้เรียนรู้จากคุณบุญคลี ปลั่งศิริ CEO มากประสบการณ์คือทุกครั้งที่เข้าไปทำงาน ก่อนจะโชว์ฝีมือต้องทำให้เถ้าแก่เชื่อมั่นก่อน ถ้าคุณทำให้เถ้าแก่เชื่อมั่นไม่ได้ เวลาคุณทำอะไรเค้าก็จะไม่เห็น หรือบางทีก็ระแวง

ครั้งหนึ่ง เพื่อนของหนุ่มเมืองจันท์มาเล่าให้ฟังว่าได้เข้าทำงานฝ่ายบุคคลที่บริษัทแห่งหนึ่ง หลังจากทำงานไปสักพักจนมีผลงานให้หัวหน้าชอบ วันหนึ่งหัวหน้าก็ใช้เพื่อนคนนี้ให้ไปซื้อรถเข้าบริษัท ซึ่งเพื่อนคนนี้ก็งงนิดหน่อยว่าทำไมทำงานบุคคลถึงใช้ไปซื้อรถ แต่ก็ไปติดต่อให้เสร็จสรรพ จนเจอกับพนักงานที่ขายรถแจ้งมาว่าถ้าซื้อรถสี่คันทางบริษัทรถจะให้ค่าคอมมิชชั่นกับคนซื้อ แต่เพื่อนคนนี้ก็บอกพนักงานไปว่าให้เอาเงินตรงนี้ไปเป็นส่วนลดในการซื้อดีกว่า ซึ่งหลังจากนั้นเค้าก็ทำงานมาเรื่อยๆ ไม่ได้คิดอะไร ได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นมาสูงขึ้นๆ จนวันหนึ่งถึงได้รู้ว่าทุกครั้งบริษัทก็ซื้อรถจากที่นี่อยู่แล้ว จึงได้พบว่านี่แหละคือการทดสอบ

รู้จักเลือกคนให้เหมาะกับงาน

15.13

คุณสมบัติอย่างหนึ่งที่คนเป็นหัวหน้าควรจะมีคือการเลือกคนให้เหมาะกับงาน ซึ่งคนทำงานแต่ละคนก็มีประสิทธิภาพต่างกัน แต่คนจำนวนมากถูกจับไปใส่ในงานที่ไม่ตรงกับความสามารถ วงศ์ทนงเคยมีประสบการณ์รับสมัครคนมาเป็นผู้จัดการของ godaypoets เว็บไซต์ขายสินค้าออนไลน์ของบริษัท ซึ่งก็มีคนส่งประวัติมาให้ดูเยอะมาก และผ่านประสบการณ์ดีๆ กันมาทั้งนั้น แต่เมื่อเรียกสัมภาษณ์ก็พบว่าทั้งหมดนั้นไม่เข้าใจในสิ่งที่เราทำ สุดท้ายไม่รู้จะทำยังไงก็เลยลองมองไปในบริษัท และเลือกพนักงานสองคนที่ทำงานมาได้ระยะเวลาพอสมควร และพิสูจน์ตัวเองแล้วว่าเข้าใจและมีไฟในสิ่งที่ทำอยู่ วงศ์ทนงจึงเลื่อนขั้นให้มาทำงานเป็นผู้จัดการในแผนกนี้ ซึ่งปรากฏว่าทำงานได้ดีมาก ก็เป็นตัวอย่างหนึ่งว่าบางทีเราไม่ต้องไปตามหาคนเก่งจากที่ไหน เค้าอาจจะซ่อนตัวอยู่ในบริษัทนี่แหละ เพียงแต่เราต้องมีสายตาพิเศษที่จะมองเห็นเค้า และให้โอกาสเค้า

แต่ในทางกลับกันหนุ่มเมืองจันท์ก็ตั้งข้อสังเกตุว่า จากประสบการณ์ของการเป็นนักข่าวบางครั้งนักข่าวที่ดีก็อาจจะไม่ใช่หัวหน้าที่ดี บางทีเราไปเจอนักข่าวที่ทำงานดีมากแล้วโปรโมตเค้าให้เป็นหัวหน้าข่าว เรากลับได้หัวหน้าข่าวที่ไม่ดีมาหนึ่งคน และเสียนักข่าวดีๆ ไปหนึ่งคนเพราะเราใช้ผิดงาน เพราะฉะนั้นงานนักข่าวจึงมีการแยกกระบอกเงินเดือน โดยนักข่าวนั้นก็สามารถเติบโตขึ้นไปได้เรื่อยๆ เหมือนกันโดยไม่ต้องโดดไปทำงานฝ่ายบริหาร

หัวหน้าที่ดีควรจะมีความเป็นผู้นำ

19.31

ที่พูดแบบนี้เพราะหัวหน้ากับผู้นำนั้นอาจไม่ใช่สิ่งเดียวกันซะทีเดียว เพราะหัวหน้าบางคนไม่ได้มีคุณสมบัติของการเป็นผู้นำ บางคนบารมีที่ทำให้ผู้ตามศรัทธานั้นไม่มี เป็นคนที่จัดการงานได้ แต่ลูกน้องไม่รัก แถมบางคนพูดไปก็ไม่ค่อยมีคนเชื่อ
คุณอานันท์ ปันยารชุนเคยนิยามคำว่าผู้นำไว้ว่า ผู้นำคือคนที่คนอื่นอยากเดินตาม นี่เป็นการอธิบายคำว่าบารมีได้ชัดมาก เป็นการชี้ทิศทางแล้วทุกคนเชื่อว่าสิ่งที่หัวหน้าคิดจะนำพาทุกคนไปสู่ทางที่ดีได้ ซึ่งบางทีการจะทำให้เกิดความเชื่อนี้ได้นั้นต้องเกิดจากการสั่งสมความสัมพันธ์ เป็นเรื่องของน้ำใจ การดูและ ความยุติธรรม

“หัวหน้าควรจะเป็นคนที่มีกำลังใจ และเป็นแรงบันดาลใจ เป็นตัวอย่างให้กับลูกน้องได้” – วงศ์ทนง

ความสำคัญของการปลุกเร้า

21.56

หากเปรียบกับทีมฟุตบอล บางครั้งครึ่งแรกทีมนั้นเล่นกันไม่เป็นท่า แต่หลังจากพักครึ่ง ทีมๆ เดิม นักฟุตบอลคนเดิม แต่วิธีการเล่นนั้นเปลี่ยนไปจากหลังมือเป็นหน้ามือ นั่นเป็นเพราะการปลุกเร้าของคนเป็นโค้ชที่มีความสำคัญมาก ซึ่งคำพูดเหล่านี้บางทีมันสามารถทำให้เกมพลิกได้เลย อย่างเช่นคำชมบางคำ ถ้ามันมาในเวลาที่ถูกต้องพลังมันจะเกิดขึ้นทันที แต่ทั้งนี้ก็ต้องชมให้ถูกจังหวะ ถ้าหากเราชมเรื่องเปื่อยคำชทนั้นก็จะไม่มีค่า แต่กับหัวหน้าบางคนที่นานๆ จะชมใครสักที แต่ถ้าเอ่ยปากออกมาเมื่อไหร่รับรองว่าลูกน้องจะสู้ตายถวายชีวิต

“คำบางคำนั้นต้นทุนต่ำมาก แต่ประสิทธิภาพมันสูงมาก” – หนุ่มเมืองจันท์

คำตำหนิก็มีประโยชน์

24.50

นอกจากคำชมแล้ว คำตำหนิก็เป็นสิ่งที่จำเป็นเช่นกันเพื่อปรับปรุงงานต่างๆ ให้ดีขึ้น แต่การตำหนิกันนั้นก็ควรจะมีเทคนิค โดยหลักการของการกล่าวคำตำหนินั้น คุณเทียม โชควัฒนา เคยบอกเอาไว้ว่า เวลาจะชมใครให้ชมต่อหน้าคนเยอะๆ แต่ถ้าจะตำหนิให้บอกกันตัวต่อตัว เพราะบางคนเค้าไม่ได้โกรธเราที่เราตำหนิ แต่เค้าโกรธเพราะอายที่เราไปพูดต่อหน้าคนอื่น เป็นเทคนิคเล็กน้อยที่ควรนำไปใช้

ประสิทธิภาพของความไว้เนื้อเชื่อใจ

25.55

ในหลายๆ ที่นั้นเริ่มใช้การทำงานแบบแตกตัวเป็นทีมเล็กๆ เพื่อความคล่องตัวในการบริหารงาน และเพิ่มความไว้เนื้อเชื่อใจกัน อย่างเช่นเครือสหพัฒน์ หรืออย่างเครือซีพีที่ตอนนี้องค์กรเริ่มใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ก็เริ่มทำศูนย์อบรมกลางเพื่อเอาคนจากฝ่ายต่างๆ มารู้จักกัน เพราะเรื่องบางเรื่องมั้นจะง่ายเข้าถ้าเรารู้จักกัน คอนเน็กชันเหมือนจะเป็นคำด้านลบ แต่เมื่อเรารู้จักกันเราก็สามารถทำงานติดต่อกันได้อย่างรวดเร็วขึ้น

สิ่งสำคัญคือความรู้

27.42

จากการทำงานข่าวของหนุ่มเมืองจันท์นั้น เค้าค้นพบว่าตำแหน่งหัวหน้าข่าวนั้นถ้าไม่เก่งจริงนักข่าวจะไม่ค่อยเชื่อ เพราะฉะนั้นตำแหน่งจึงเป็นแค่หมวก สิ่งสำคัญจริงๆ จะอยู่ที่บารมีและความรู้ว่าคุณเก่งแค่ไหน คุณทำประเด็นได้ขนาดไหน แต่ถ้าคุณใช้ตำแหน่งสั่งงานไปเฉยๆ คุณจะไม่ได้อะไรกลับมาเลย

Tags: , , , , , , ,