วันนี้ (12 พฤศจิกายน 2025) สื่อญี่ปุ่นหลายสำนักกำลังจับตามองว่า ซานาเอะ ทาคาอิจิ (Sanae Takaichi) นายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกในประวัติศาสตร์การเมืองของประเทศญี่ปุ่น จะสามารถขึ้นยืนบนเวทีแข่งขันมวยปล้ำของญี่ปุ่นหรือ ‘ซูโม่’ ซึ่งถือเป็นดินแดนอันศักดิ์สิทธิ์และเป็นพื้นที่ต้องห้ามสำหรับผู้หญิง ในฐานะผู้มอบรางวัลการแข่งขันซูโม่ชิงถ้วยนายกฯ ที่จะเกิดขึ้นในปลายเดือนนี้ได้หรือไม่
สมาคมซูโม่ญี่ปุ่นจัดการแข่งขันซูโม่ประจำปีชื่อว่า ‘ฮอนบาโช’ (Honbasho) เฉลี่ย 6 ครั้งต่อปี ตามเมืองสำคัญของญี่ปุ่น เช่น โตเกียว โอซาก้า นาโกยา และฟุกุโอกะ
สำหรับการแข่งขันล่าสุดอย่าง Kyushu Grand Sumo Tournament ในฟุกุโอกะ เมืองทางตะวันตกเฉียงใต้ของญี่ปุ่น จัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 10-23 พฤศจิกายน 2025 ซึ่งเหลือเวลาเพียงแค่ 11 วัน ก่อนจบการแข่งขัน ขณะที่ทางสมาคมกำลังอยู่ในขั้นตอนหารือว่า ใครจะเป็นผู้ขึ้นมอบถ้วยรางวัล
ตลอดช่วงเวลาที่ผ่านมา นายกฯ ญี่ปุ่นเข้าร่วมกิจกรรมฮอนบาโชและขึ้นมอบถ้วยรางวัลให้กับผู้ชนะได้เสมอ แต่เมื่อการเมืองญี่ปุ่นในปัจจุบันถึงจุดเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ กับการมีผู้นำประเทศเป็นผู้หญิง ทำให้เกิดการตั้งคำถามและตั้งตารอพิธีมอบรางวัลจากประชาชนและสื่อมวลชนทั้งประเทศ
ซูโม่หรือมวยปล้ำญี่ปุ่น เป็นกีฬาประจำชาติที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน แต่เดิมผู้เล่นต้องเป็นผู้ชายเท่านั้น โดยมีกติกาคือต้องใช้พละกำลังทั้งหมดผลักให้คู่ตรงข้ามออกจากวงกลมบนสังเวียนหรือที่เรียกว่า ‘โดเฮียว’ (Dohyo)
พิธีกรรมของซูโม่ตั้งแต่ก่อนเริ่มการแข่งขันไปจนถึงจบการแข่งขันนั้น สะท้อนให้เห็นแนวคิดชินโต ซึ่งเป็นลัทธิดั้งเดิมของญี่ปุ่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีความเชื่อว่า พื้นที่โดเฮียวคือพื้นที่อันศักดิ์สิทธิ์ที่เทพเจ้าสถิตอยู่ และผู้หญิงไม่สามารถเหยียบพื้นที่บริเวณดังกล่าวได้แม้แต่น้อย โดยมองว่า เลือดประจำเดือนจะทำให้โดเฮียวไม่บริสุทธิ์
แม้ว่าในปัจจุบัน ผู้หญิงจะสามารถเล่นกีฬานี้ได้แล้ว แต่พื้นที่โดเฮียวบนสังเวียนยังคงเป็นพื้นที่ต้องห้ามสำหรับนักกีฬาเพศหญิงอยู่ดี
“ภารกิจของพวกเรารักษาวัฒนธรรมดั้งเดิมของกีฬาซูโม่” นี่คือคำกล่าวที่สมาคมซูโม่ญี่ปุ่นให้ไว้กับหนังสือพิมพ์ Asahi เมื่อถูกถามเกี่ยวกับผู้มอบรางวัลในปีนี้ อาจบอกเป็นนัยได้ว่า คำกล่าวนี้คือการปฏิเสธทาคาอิจิในฐานะผู้มอบถ้วยรางวัลแล้ว
ในขณะที่เมื่อวานนี้ (11 พฤศจิกายน 2025) มิโนรุ คิฮาระ (Minoru Kihara) เลขาธิการคณะรัฐมนตรี ให้คำตอบกับสื่อว่า คณะรัฐบาลกำลังพิจารณากับการตัดสินใจในครั้งนี้ โดยขออิงจากเจตนารมณ์ของนายกฯ เป็นหลัก “นายกฯ ต้องการที่จะเคารพประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงามของซูโม่” เขากล่าวเสริม
คำกล่าวข้างต้นเชื่อว่า ทาคาอิจิในฐานะนักอนุรักษ์นิยมต้องการหลีกเลี่ยงความขัดแย้งกับสมาคมซูโม่ญี่ปุ่น
ก่อนหน้านี้เกิดความขัดแย้งขึ้นระหว่างสมาคมซูโม่ญี่ปุ่น กับผู้นำหญิงของญี่ปุ่นอยู่หลายครั้ง ย้อนกลับไปในปี 1989 มายูมิ โมริยะ (Mayumi Moriyama) หัวหน้าเลขานุการคณะรัฐมนตรีหญิงคนแรกในรัฐบาลของนายกฯ โทชิกิ ไคฟุ (Toshiki Kaifu) แสดงเจตจำนงว่า เธอต้องการขึ้นมอบถ้วยรางวัลแทนนายกฯ แต่ถูกสมาคมซูโม่ญี่ปุ่นปฏิเสธอย่างเด็ดขาด
ในปี 2018 เรียวโซ ทาทามิ (Ryozo Tatami) นายกเทศมนตรีท้องถิ่นหญิง เป็นลมขณะกล่าวสุนทรพจน์ในการแข่งขันซูโม่ที่เมืองไมซูรุ ทันทีที่เธอล้มลงในพื้นที่ของโดเฮียว กลุ่มปฐมพยาบาลที่มีผู้หญิงจำนวนหนึ่งได้เข้ามาช่วยเหลือเธอ ทันใดนั้นคณะกรรมการของสมาคมซูโม่ญี่ปุ่นประกาศให้ผู้หญิงออกจากพื้นที่ดังกล่าว และรีบโรยเกลือซึ่งเชื่อว่าคือการชำระล้างสิ่งสกปรก ทำให้ได้รับคำวิพากษ์วิจารณ์จนกระทั่งนายกสมาคมซูโม่ญี่ปุ่นต้องออกมาแถลงการณ์ขอโทษ และให้คำมั่นว่าจะพยายามหาข้อสรุปเกี่ยวกับผู้หญิงและพื้นที่โดเฮียวอันศักดิ์สิทธิ์ แม้ว่าจนถึงปัจจุบันจะยังไม่ได้ข้อสรุปก็ตาม
หลายวันต่อมา สมาคมซูโม่ญี่ปุ่นปฏิเสธไม่ให้ โทโมกะ นากากาวะ (Tomoko Nakagawa) นายกเทศมนตรีหญิงเมืองคาราซูกะ ขึ้นกล่าวสุนทรพจน์บนพื้นที่โดเฮียวและให้เธอยืนที่โพเดียมชั่วคราวแทน
“ฉันรู้สึกโกรธที่ฉันไม่ได้ขึ้นกล่าวสุนทรพจน์บนโดเฮียวเพียงแค่เพราะฉันเป็นผู้หญิง แม้ว่าฉันจะดำรงตำแหน่งนายกเทศมนตรีก็ตาม” นากากาวะกล่าว
หากทาคาอิจิสามารถก้าวขึ้นสู่บัลลังก์โดเฮียว เพื่อมอบถ้วยรางวัลให้กับผู้ชนะได้จริง นั่นอาจหมายถึงชัยชนะเชิงสัญลักษณ์ครั้งยิ่งใหญ่ของเพศหญิงภายในประเทศที่ระบบปิตาธิปไตยฝังรากลึกมาอย่างยาวนาน
ที่มา:
– https://www.theguardian.com/world/2025/nov/12/japan-pm-sumo-wrestling-ban-women
– https://www.nippon.com/en/news/yjj2025111100350/
– https://www.chosun.com/english/world-en/2025/11/04/I5FV3BIDKFGRFDQGQVALNK2ACU/
Tags: Sanae Takaichi, Sumo, นายกรัฐมนตรีหญิง, กีฬาซูโม่, Japan, ญี่ปุ่น
