สิ้นปีมาพากระเป๋าเกลี้ยง จิตวิทยาว่าด้วยการใช้จ่ายช่วงสิ้นปี ทำไมถึงใช้เงินเยอะขนาดนี้

เทศกาลสิ้นปีใกล้เข้ามา เช็กบัญชีในธนาคารกันหรือยัง?

คงมีหลายคนที่ตั้งข้อสังเกตว่า ทำไมเมื่อช่วงสิ้นปีมาถึง เราจึงมีแนวโน้มใช้จ่ายมากขึ้น ทั้งจากการโฆษณาของแบรนด์สินค้าต่างๆ ที่โหมกระหน่ำล่อลวงเราให้ ‘รางวัล’ ตัวเอง รวมไปถึงความกดดันจากเทศกาลแห่ง ‘การให้’ ที่เวียนมาถึงอีกมากมายในช่วงเวลานี้

หากไม่ระวังหรือควบคุมให้ดี รับรองไม่ถึงสิ้นปี เงินในบัญชีธนาคารอาจปลิวไปหมด ดังนั้นการทำความเข้าใจสิ่งกระตุ้นต่างๆ ที่ทำให้เราใช้จ่ายฟุ่มเฟือยในช่วงสิ้นปี อาจเป็นก้าวแรกในการควบคุมงบประมาณช่วงสิ้นปีของเราได้อีกครั้ง

ทำไมเราถึงใช้จ่ายมากขึ้นในช่วงเทศกาลสิ้นปี

ช่วงสิ้นปีเป็นช่วงเวลาที่การใช้จ่ายอย่างสิ้นเปลืองเกิดขึ้นด้วยเหตุผลหลายประการ เช่น หลายคนวางแผนลาหยุดยาว (โดยเฉพาะเดินทางไปต่างประเทศ) ของขวัญวันคริสต์มาส ปาร์ตี้สุดเหวี่ยงสิ้นปี ปิดเทอมของนักเรียน รวมไปถึงการสังสรรค์กับเพื่อนร่วมงาน เพื่อนฝูง ก่อนวันหยุดยาวสิ้นปี สิ่งเหล่านี้ล้วนก่อให้เกิดค่าใช้จ่ายมากกว่าเดือนปกติก่อนหน้าทั้งสิ้น

ยังไม่นับว่า ช่วงเวลาสิ้นปีมักเป็นห้วงที่ความรู้สึกของเราเต็มไปด้วยอารมณ์ที่อ่อนไหว ทั้งการเผชิญกับความคิดที่ว่า เวลากำลังจะผ่านไปอีกปี ความเครียด ความกังวล จากการทำงาน การใช้ชีวิต และความสัมพันธ์ที่ทำให้หมดแรง ล้วนเป็นเหตุผลที่ทำให้เรารู้สึกว่า ต้องทำอะไรสักอย่างเพื่อเติมเต็มความรู้สึกและความปรารถนา 

และการใช้จ่ายคือ หนทางลัด

แต่ขณะเดียวกัน ‘การใช้จ่ายทางอารมณ์’ นั่นแหละ คือสิ่งที่ต้องพึงระวัง

แล้วแนวโน้มการเป็นคน ‘เสียเงินได้ เสียเพื่อนไม่ได้’ ที่ต้องสังเกตมีอะไรบ้าง ลองมาเช็กกันดูสักหน่อย

เป็นคนมีน้ำใจมากเกินไป

หากพิจารณาแล้วว่า เราเป็นคนใจกว้างดั่งแม่น้ำแยงซี (Yangtze River) และมักทำให้เราใช้จ่ายเกินงบประมาณบ่อยครั้งในการซื้อของขวัญให้คนอื่น ก็ควรระมัดระวังเป็นพิเศษกับวิธีการเลือกซื้อของขวัญ และความรู้สึกที่เกิดขึ้นเมื่อซื้อของขวัญ เพราะสิ่งเหล่านี้อาจทำให้เรา ‘หมดตูด’ ได้ง่ายๆ

คนอื่นได้ ฉันต้องได้

บางคนมีนิสัยที่ชอบซื้อของให้ตัวเอง ทั้งที่เป้าหมายคือการซื้อของให้คนอื่น และนั่นทำให้เราตกอยู่ในความเสี่ยงที่จะใช้จ่ายในช่วงเทศกาลสิ้นปีเป็น 2 เท่าโดยที่ไม่รู้ตัว ดังนั้นจำเป็นต้องหาวิธีแก้นิสัยนี้ เช่น ตั้งเป้าว่าจะให้ ‘ของ’ ตัวเอง เมื่อทำอะไรบางอย่างเสร็จสิ้นแล้วเท่านั้น

ตัดใจไปเลย

หลายคนมีความคิดในการปักธงไว้ว่า ธันวาคม คือเดือนที่จะใช้จ่ายให้เต็มที่ ก่อนที่จะไปเคลียร์ทุกอย่างในเดือนมกราคม แต่สิ่งนี้สามารถนำพาเราไปสู้การใช้จ่ายที่ฟุ่มเฟือยเกินเหตุ และอาจพาไปสู่ความพังพินาศมากกว่าจะได้แก้ไขในเดือนมกราคมแทน เมื่อยอดบัตรเครดิตมาถึงมือ

ก็เป็นช่วงเทศกาลนี่นา

หลายคนให้เหตุผลในการใช้จ่ายเต็มเหนี่ยวช่วงสิ้นปีว่า มันเป็นช่วงเวลาแห่งการเฉลิมฉลอง และเหตุผลนั้นจะทำให้ติดกับดักค่าใช้จ่ายที่สูงเกินงบประมาณ ดังนั้นหากรู้ตัวว่าเป็นคนแบบนี้ การวางแผนล่วงหน้าสำหรับเก็บเงิน เพื่อมาใช้จ่ายในช่วงสิ้นปีก็จะช่วยให้ไม่เจ็บตัวมากเกินไป

เข้าใจได้ว่า ช่วงสิ้นปีนั้นเต็มไปด้วยอารมณ์และความรู้สึกอันท่วมท้น แต่ต้องพึงระวังด้วยว่า สิ่งนี้ก็อาจนำไปสู่การตัดสินใจบางอย่างที่เป็นการใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผล โดยเฉพาะเรื่องของเงินๆ ทองๆ และเมื่อผ่านช่วงเวลานี้ไป เราอาจพบว่า ตกอยู่ในหลุมของค่าใช้จ่ายที่ลึกจนยากจะปีนขึ้นมาเสียแล้ว

ที่มา:

– pocketsmith.com

– thirdpartytrust.com