หน้านิ่งคิ้วขมวด ตั้งการ์ด พร้อมต่อยกระสอบทราย
ข้างต้นไม่ใช่ภาพของนักมวยคนไหน แต่เป็น เอ็มมานูเอล มาครง (Emmanuel Macron) ประธานาธิบดีฝรั่งเศส ในวันว่างๆ ที่หยุดพักจับมือผู้นำระหว่างประเทศ แล้วหันมาขึ้นสังเวียน สวมนวมซ้อมต่อยมวยด้วยท่าทางขึงขัง
ภาพ: Soazig de La Moissonnière
รูปภาพขาว-ดำสุดคลาสสิกราวกับอยู่บนปกนิตยสารแฟชั่นนี้ ปรากฏบนอินสตราแกรมของ โซชิก เดอ ลา มัวซองนิแยร์ (Soazig de La Moissonnière) ช่างภาพสาวประจำตัวผู้นำฝรั่งเศส ซึ่งสร้างความฮือฮาทั่วทั้งโลก เพราะบริบทความ ‘เท่’ ของผู้นำฝรั่งเศสในรูป ที่บางคนนำไปเปรียบเปรยกับ ร็อกกี บัลโบ (Rocky Balboa) ยอดคาแรกเตอร์นักมวยจากแฟรนไชส์ Rocky ที่แสดงโดย ซิลเวสเตอร์ สตอลโลน (Sylvester Stallone) หรือโรเบิร์ต เดอ นีโร (Robert De Niro) พระเอกจาก Raging Bull (1980)
ทว่าผู้คนจำนวนไม่น้อยต่างตั้งข้อสังเกตว่า รูปภาพของมาครงอาจสื่อถึงการเผชิญหน้า ‘ต่อตัวต่อ’ กับ วลาดีมีร์ ปูติน (Vladimir Putin) ผู้นำเครมลินในสงครามรัสเซีย-ยูเครน หลังประธานาธิบดีแห่งฝรั่งเศสเอ่ยปากลอยๆ ว่า ยุโรปเปิดโอกาสส่งกองกำลังช่วยเหลือยูเครนในเดือนกุมภาพันธ์ 2024 และเขาจะไม่ยอมให้รัสเซียเป็นฝ่ายคว้าชัยในศึกครั้งนี้ได้
นั่นจึงทำให้สาธารณชนมีปฏิกิริยาที่หลากหลายออกไป เริ่มจาก แฟมแอกตูแอล (Femme Actuelle) นิตยสารสำหรับผู้หญิงชาติน้ำหอมอธิบายรูปนี้ว่า สามีของ บริจิตต์ มาครง (Brigitte Macron) สตรีหมายเลขหนึ่ง แสดงท่าทีมุ่งมั่นราวกับอยากจะเอาชนะคู่แข่ง เขาดูเหมือนกับออกแรงต่อยหนักมาก จนกล้ามเนื้อโผล่มาจากเสื้อยืดสีดำ
ขณะที่ ซานดรีน รุสโซ (Sandrine Rousseau) สมาชิกพรรคกรีนฝรั่งเศส แสดงความรู้สึกผิดหวังกับรูปภาพดังกล่าว โดยโพสต์ในแอปพลิเคชันเอ็กซ์ (X) ว่า นี่เป็นการพ่ายแพ้ของฝ่ายก้าวหน้า และช่างเป็นการสื่อสารทางการเมืองที่ตกต่ำเสียจริง
ด้านสื่ออังกฤษก็ไม่น้อยหน้าเช่นกัน หลังเดลีเมล์ (Daily Mail) พาดหัวข่าวเป็นภาษาฝรั่งเศสว่า ‘มาครง: คนหลงตัวเองที่ยิ่งใหญ่’ (Macron: Le grand narcissist) ส่วน แดเนียล จอห์นสัน (Daniel Johnson) นักข่าวจากเดอะเทเลกราฟ (The Telegraph) แสดงความคิดเห็นว่า แม้แต่ ชาร์ลส์ เดอ โกล (Charles de Gaulle) ผู้ที่เปรียบดังวีรบุรุษของชาติยังไม่วางมาดเท่าเขาเลย
แม้นานาความเห็นบนโลกโซเชียลมีเดียจะดูตลกโปกฮา ทั้งออกไปทางเหน็บแนมประธานาธิบดีฝรั่งเศสรายนี้ แต่ผู้สันทัดกรณีบางส่วนกลับแสดงความคิดเห็นว่า นี่ไม่ใช่เรื่องน่าล้อเล่นสักนิด แต่มาครงกำลังพยายามสร้างภาพลักษณ์แข็งแรงเพื่อจุดประสงค์ทางการเมือง
โจนาธาน บูเช ปีแตร์ซอง (Jonathan Bouchet-Petersen) บรรณาธิการฝ่ายข่าวการเมืองของชองเลอรีแบเรซิยง (Libération) สื่อฝรั่งเศส นำเสนอบทความวิเคราะห์ว่า การเลือกถ่ายทอดรูปภาพลักษณะนี้ของมาครง ค่อนข้างเป็นการสื่อสารที่น่าตกใจท่ามกลางความขัดแย้ง และคงจะดีกว่าหากภาพของมาครงไม่ใช่ของจริง แต่สร้างจาก AI ตามที่หลายคนเชื่อในตอนแรก
ขณะที่ อีริก อองโซ (Éric Anceau) ศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์จากมหาวิทยาลัยโลแรงซ์ (University of Lorraine) วิจารณ์ผ่านแอกเคานต์โซเชียลฯ ส่วนตัวว่า รูปภาพดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างภาพลักษณ์และความนิยมในกลุ่มประชานิยมใหม่ (Neo-Populism) ที่มักชอบผู้นำที่มีความแข็งแกร่งแบบที่ปูตินเคยทำในอดีต
นอกจากนี้ วาเลอรี ดูสตาลี (Valerie Doustaly) ผู้ก่อตั้ง Paris Style Week และผู้เชี่ยวชาญด้านการสร้างภาพลักษณ์ แสดงความคิดเห็นว่า มาครงต้องการถ่ายทอด ‘ความจริงจัง’ ในทุกไลฟ์สไตล์ของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นในหมวกประธานาธิบดีหรือคนธรรมดาก็ตาม
“นี่คือกลยุทธ์ที่เผยให้เห็นความแข็งแกร่งของใครสักคนที่เลือกการชกมวยเป็นกีฬา มาครงค่อนข้างใส่ใจภาพลักษณ์ของเขาที่เต็มไปด้วยความเพียรพยายาม รวมถึงการแต่งตัวและทรงผม ซึ่งค่อนข้างจะเซอร์ไพรส์มากเมื่อเขาใส่เสื้อยืดที่โชว์กล้ามเนื้อ”
ก่อนหน้านี้ มาครงพยายามอวดความแข็งแกร่งด้วยทักษะกีฬาอันน่าทึ่ง แต่ที่ตกตะลึงชาวโลกมากที่สุด คือเขาสัญญาว่าจะ ‘ว่ายน้ำข้ามแม่น้ำแซน’ (Seine) ในการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกกรุงปารีส 2024
แข็งแกร่งราวกับผู้นำที่พึ่งพาได้: ภาพถ่ายที่ใครว่าธรรมดา แต่คือรูปแบบการสื่อสารทางการเมือง
เพราะภาพคือสิ่งที่มนุษย์รับสารได้ดีรองจากภาษา ดังนั้น การสร้างภาพลักษณ์ทางการเมืองจากรูปถ่ายจึงไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ และส่วนใหญ่มักถ่ายทอดให้เห็นถึงพลังความเป็นชาย (Masculine) ทั้งแข็งแกร่ง มาดแมน และเด็ดขาด ราวกับจะสะท้อนว่า ฉันนี่แหละคือผู้นำของประเทศที่ประชาชนพึ่งพาได้
กรณีโด่งดังที่สุดคงหนีไม่พ้นภาพของปูติน เขากลายเป็นไวรัลของโลกออนไลน์ ด้วยภาพ ‘ถอดเสื้อ’ บนหลังม้า และตกปลาในวันหยุดพักผ่อน ซึ่งเผยให้เห็นร่างกายกำยำ แข็งแรงทำให้หลายคนถึงกับชมว่า รูปร่างของเขาสมกับเป็นอดีตสายลับ KGB และผู้นำที่ยิ่งใหญ่ของรัสเซีย
ภาพ: Reuters
เมื่อหลายคนตั้งคำถามว่า ภาพเหล่านี้คือสิ่งที่ดีสำหรับ ‘ประมุขแห่งรัฐ’ หรือไม่ แต่ในเวลานั้น ปูตินให้สัมภาษณ์กับนักข่าวชาวออสเตรียภายหลังว่า เขาไม่จำเป็นต้องปกปิดมันแต่อย่างใด
“คุณรู้ไหม ผมเห็นรูปภาพตัดต่อที่ผมขี่หมีด้วย ทั้งที่ความจริงผมไม่เคยขี่มันสักครั้ง แต่รูปดันเต็มไปหมด” ผู้นำเครมลินตอบด้วยอารมณ์ขัน เมื่อภาพขี่หมีดังกล่าวหาใช่ภาพล้อเลียนตลกโปกฮาเพียงอย่างเดียว แต่ยังแฝงนัยสำคัญว่า ‘เขาคือเจ้าแห่งรัสเซีย’ ซึ่งหมีตัวที่ปรากฏในรูปเปรียบดังสัญลักษณ์ของประเทศ
ไม่ใช่แค่ภาพลักษณ์แข็งแกร่ง แต่ความเป็นสุภาพบุรุษที่น่าเคารพก็สร้างได้ผ่านรูปรูปเดียว ดังกรณีของ จัสติน ทรูโด (Justin Trudeau) ที่กลายเป็นขวัญใจแม่ยกคอการเมืองระหว่างประเทศ จากภาพโชว์ ‘กล้ามอก’ ในวัยหนุ่ม จนนิตยสารไทม์ (TIME) แซวว่า เขาคือนักการเมืองผู้ขโมยหัวใจประชาชนและมีเสน่ห์มากที่สุดในโลก
นั่นรวมไปถึงภาพดินเนอร์มื้อเย็นใต้แสงเทียนกับ อังเกลา แมร์เคิล (Angela Merkel) ผู้นำหญิงเหล็กตลอดกาลของเยอรมนี ทำให้เอาหลายคน ณ เวลานั้นใจเต้นตึกตักขออาสาเป็นคนที่นั่งตรงนั้น พร้อมแสดงความคิดเห็นว่า อิจฉาแคนาดาที่ได้ผู้นำหล่อที่สุดในโลก
อันที่จริงมีการวิเคราะห์ว่า ความอบอุ่นนุ่มนวลจากภาพถ่ายดังกล่าว กลับยิ่งส่งเสริมทรูโดในฐานะผู้นำของคนรุ่นใหม่ และชายผู้สนับสนุนกระแสสตรีนิยม (Feminism) ก่อนที่เขาจะตกที่นั่งลำบากในฐานะ ‘ผู้นำที่อ่อนแอ’ ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เพราะข่าวฉาวและวิกฤตการบริหารราชการแผ่นดิน โดยเฉพาะกรณี Black Face ที่ทำให้ภาพลักษณ์นักการเมืองขวัญใจประชากรโลกสั่นคลอน
สำหรับกรณีของไทย หลายคนคงต้องนึกถึง พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา อดีตนายกรัฐมนตรี เมื่อปรากฏภาพของเขาที่ถอดชุดทหาร และกลับมาใส่สูทผูกเน็กไทในฐานะแคนดิเดตนายกฯ จากพรรคพลังประชารัฐ พร้อมยิ้มหวานออดอ้อนขอคะแนนจากประชาชนชาวไทย ก่อนผลงานตลอด 8 ปีที่ผ่านมาของพลเอกประยุทธ์ จะปลุกทุกคนให้ตื่นจากภวังค์และอยู่กับความเป็นจริง
และนี่คือหลักฐานชั้นดีที่แสดงให้เห็นถึง ‘อานุภาพของรูปถ่าย’ จนถึงทุกวันนี้
อ้างอิง
https://time.com/4687015/young-justin-trudeau/
https://www.businessinsider.com/putin-defends-shirtless-photos-i-see-no-need-to-hide-2018-6
https://twitter.com/Eric_Anceau/status/1770477231774544010
Tags: รัสเซีย, ปูติน, วลาดีมีร์ ปูติน, Emmanuel Macron, แคนาดา, รัสเซีย-ยูเครน, Justin Trudeau, ประเทศฝรั่งเศส, เอ็มมานูเอล มาครง, มาครง, ยุโรป, การเมืองฝรั่งเศส, จัสติน ทรูโด, Vladimir Putin, ฝรั่งเศส
