พี่เกดสอนเดินแบบมาตั้งแต่สมัยกรีก?

เมื่อเสาร์ที่ผ่านมา The Face Thailand ซีซั่นใหม่เพิ่งเปิดตัวไป แม้หลายคนตื่นเต้นดีใจที่จะได้เห็นผู้เข้าแข่งขันที่คุ้นหน้าค่าตากลับมาวาดลวดลายบนรันเวย์อีกครั้ง แต่สีสันหลักของรายการเห็นจะหนีไม่พ้นบรรดา mentor (ปกติจะได้ยินเจ้าของภาษาอ่านว่า เม็นทอร์ มากกว่า เม็นเทอร์) ที่งัดคำพูดวรรคทองมาสาดใส่กันแบบไล่ทำมีมแทบไม่ทัน

ซีซั่นนี้ยังน่าจะดุเด็ดเผ็ดมันกว่าทุกครั้ง เพราะมี mentor มากถึงครึ่งโหล แถมคนที่ดูไม่เข้ากันหรือเคยเป็นคู่ปรับกัน ยังต้องจับคู่กันอีกต่างกัน

ที่น่าสนใจคือ คำว่า mentor ที่นำมาใช้เรียกคนที่ทำหน้าที่ฟูมฟักฝึกปรือนางแบบนายแบบในรายการนี้ แท้จริงแล้วมีจุดกำเนิดมาจากเรื่องในปกรณัมกรีก ดิ โอดิสซีย์ (The Odyssey) ของโฮเมอร์ (Homer) เมื่อเกือบ 3,000 ปีแล้ว

Mentor เป็นใคร

หากอยากรู้ว่า Mentor เป็นใคร และทำไมถึงกลายมาเป็นผู้สอนแบบในรายการ The Face ได้ คงต้องเล่าย้อนกลับไปไกลถึงเรื่องสงครามเมืองทรอย (Trojan War)

เรื่องมีอยู่ว่า สมัยนั้นมีหญิงงามนามว่า เฮเลน (Helen) เป็นบุตรีของกษัตริย์ทินดาริอุส (Tyndareus) แห่งเมืองสปาร์ตา (Sparta) เป็นที่ลือเลื่องว่าเฮเลน*เลอโฉมมาก หน้าตาสะสวยกว่า มารีญา น้ำตาล ชลิตา และนางสาวไทยทุกคนรวมกัน สวยจนมีคนมาขอแต่งงานหลายสิบ (หัวกระไดไม่แห้งของจริง) แต่ละคนล้วนเป็นเจ้าชายและผู้ครองนคร

กษัตริย์ทินดาริอุสหนักใจมากว่าจะเลือกคู่ครองให้ลูกสาวอย่างไรดี เพราะถ้าเลือกคนใดคนหนึ่ง คนที่เหลือก็คงไม่พอใจ รู้สึกเหมือนถูกดูหมิ่นตามประสาผู้ชายอีโก้เปราะบาง อาจยกทัพมาตีเมืองเอาได้

ในบรรดาคนที่ไปสู่ขอ มีเจ้าชายจากเกาะอิทากา (Ithaca) นามว่า โอดิซิอุส (Odysseus) อยู่ด้วย แม้หน้าตาจะไม่หล่อเหลา แต่ขึ้นชื่อเรื่องความฉลาดและไหวพริบปฏิภาณ อันที่จริงแล้ว โอดิซิอุส คิดไว้อยู่แล้วว่าเฮเลนคงไม่เลือกตัวเอง แต่ก็ทำทีมาสู่ขอด้วย แม้ว่าจริงๆ คนที่โอดิซิอุสหมายไว้คือ เพเนโลพี (Penelope) พี่สาวของเฮเลน

โอดิซิอุสรู้ว่ากษัตริย์ทินดาริอุสกำลังมืดแปดด้าน จึงไปเสนอข้อตกลงว่า ตนเองจะยอมบอกอุบายที่จะช่วยแก้ปัญหาให้ได้ แต่ต้องยกเพเนโลพีให้แต่งงานกับตน

ท้ายที่สุด กษัตริย์ทินดาริอุสยอมยกนางเพเนโลพีให้ โอดิซิอุสจึงยอมเผยอุบายว่า ให้กษัตริย์ทินดาริอุสขอให้พวกที่มาขอแต่งงานทุกคนให้สาบานว่า หากมีใครลบหลู่เกียรติสามีที่นางเฮเลนเลือกหรือทำอันตรายต่อเฮเลน กษัตริย์เหล่านี้จะต้องช่วยออกรบ

กษัตริย์และเจ้าชายทั้งหลายไม่ได้ชอบใจเงื่อนไขนี้สักเท่าไร แต่ก็ยอมให้คำมั่น และท้ายที่สุด นางเฮเลนก็เลือก เมเนเลอุส (Menelaus) เป็นคู่ครอง

อันที่จริงเรื่องก็ควรจะจบตรงนี้ แต่ถ้าจบแค่นี้ก็จะไม่สนุก

เรื่องมีอยู่ว่า หลังจากนั้น เฮเลนถูกเจ้าชายปารีส (Paris) ลักพาตัวไปยังกรุงทรอย เมเนเลอุส (Menelaus) ผู้เป็นสามีจึงต้องส่งคนไปทวงสัญญากับบรรดากษัตริย์และเจ้าชายทั้งหลายเพื่อกะเกณฑ์ไพร่พลจัดทัพออกรบเพื่อทำศึกชิงนาง

โอดิซิอุสก็เลยงานเข้า เพราะตัวเองก็ไม่ใช่หนุ่มแน่น ลูกก็ยังเด็ก ใช้ชีวิตมีความสุขกับเมียดีๆ แต่ดันจะถูกเรียกไปออกรบเสียอย่างนั้น โอดิซิอุสก็เลยแสร้งทำตัวเป็นคนบ้า ออกจากพระราชวังไปทำไร่ไถนา เอาคันไถเทียมวัวกับลาไปไถนาแล้วโปรยเกล็ดเกลือแทนเมล็ดพืช หวังว่าถ้าทัพกรีกมาเห็นว่าสติไม่สมประกอบจะละเว้นให้ไม่ต้องไปออกรบ

พาลามีดีส** (Palamedes) ซึ่งเป็นคนที่เมเนเลอุสส่งมา เห็นอย่างนี้ก็ไม่เชื่อ อีกทั้งรู้ว่าโอดิซิอุสเป็นคนเจ้าเล่ห์เพทุบาย เลยอุ้มเทเลมาคัส (Telemachus) ลูกชายของโอดิซิอุสมานอนขวางคันไถ โอดิซิอุสเห็นอย่างนั้นก็หักคันไถหลบ เลยถูกจับได้ว่าไม่ได้บ้าจริง ต้องยอมไปออกรบ ทิ้งลูกวัยแบเบาะกับเมียไว้ที่บ้าน

ทีนี้จะทิ้งลูกทิ้งเมืองไปเฉยๆ ก็ไม่ได้ ก็เลยฝากไว้กับเพื่อนที่ตนไว้เนื้อเชื่อใจคนหนึ่งให้เป็นคนดูแล ให้คำแนะนำ เลี้ยงดูอบรม และสอนศาสตร์ต่างๆ ที่ผู้ปกครองเมืองควรจะรู้ให้แก่เทเลมาคัส

แน่นอนว่า ชื่อของกัลยาณมิตรคนนี้ก็คือ เม็นทอร์ (Mentor) และเป็นที่มาของคำว่า mentor ในภาษาอังกฤษแบบที่เราพบเจอในรายการ The Face นั่นเอง

บรรณานุกรม

• Addis, Ferdie. Opening Pandora’s Box: Phrases We Borrowed from the Classics and the Stories behind Them. Michael O’ Mara Books: London, 2010.
• Funk, Wilfred. Word Origins: A Classical Exploration of Words and Language. Gramercy Books: New York, 2008.
• Graves, Robert. The Greek Myths: The Complete and Definitive Edition. Penguin Books: London, 2011.
• Hamilton, Edith. Mythology: Timeless Tales of Gods and Heroes. Grand Central Publishing: New York, 1999.
• March, Jenny. The Penguin Book of Classical Myths. Penguin Books: London, 2009.