ท่านผู้นำตัวร้าย กับนาย ปธน. ตัวแสบ: เส้นทางสู่มิตรภาพทรัมป์-คิม โรยด้วยคำเหยียดหยาม

12 มิถุนายน 2018 เป็นวันสำคัญที่โลกจารึก เพราะไม่ใช่ง่ายเลย กว่าที่ โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา จะมาพบกับ คิมจองอึน ผู้นำเกาหลีเหนือ ในการประชุมสุดยอดที่ประเทศสิงคโปร์ นับเป็นเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ครั้งสำคัญเพราะเป็นการพบกันครั้งแรกระหว่างผู้นำทั้งสองชาติ

ถ้าได้เห็นภาพตามสื่อต่างๆ จะเห็นว่า ผู้นำทั้งสองได้จับมือกัน สีหน้ายิ้มแย้ม แลดูเปี่ยมมิตรไมตรี มีความฟรุ้งฟริ้งเบาๆ จนหลายคนแทบจะลืมไปว่า ก่อนทั้งสองจะมาพบกัน ได้สาดคำด่าทอเหยียดหยามอะไรใส่อีกฝั่งบ้าง

สัปดาห์นี้เราจะพาไปตามรอยความสัมพันธ์อันหวานชื่นของคู่ขวัญทรัมป์-คิม พร้อมเจาะลึกกันว่า เขาเคยเรียกอีกฝ่ายว่าอะไรบ้าง แต่ละคำมีสีสันขนาดไหน และมีเกร็ดน่าสนใจอย่างไร

Maniac

กันยายน 2015

“And nobody ever mentions North Korea, where you have this maniac sitting there and he actually has nuclear weapons …”

“ไม่เห็นมีใครพูดถึงเกาหลีเหนือเลย ทั้งที่มีคนบ้าอยู่ แล้วก็เป็นคนที่มีอาวุธนิวเคลียร์จริงๆ ด้วย”

ระหว่างปราศรัยชิงตำแหน่งประธานาธิบดี ทรัมป์เอ่ยชื่อเกาหลีเหนือขึ้นมาว่า เป็นอีกประเทศที่สหรัฐอเมริกาควรต้องระวังเรื่องขีปนาวุธนิวเคลียร์ และด้วยความปากไว ทรัมป์พาดพิงถึงท่านผู้นำอันเป็นที่รักของชาวเกาหลีเหนือด้วยคำว่า maniac

คำว่า maniac นี้แปลว่า คนบ้า คนเสียสติ มาจากคำว่า mania ซึ่งเดิมเป็นคำกรีก หมายถึง ความบ้า คลุ้มคลั่ง พุ่งพล่าน ภาษาอังกฤษนำคำว่า mania มาใช้อธิบายอาการทางจิต เช่นในผู้ที่มีอาการไบโพลาร์ ก็จะมีช่วงเมเนีย ที่จะมีอารมณ์คึกคักหรือมีความสุขผิดปกติ เป็นต้น

Mania ยังปรากฏในชื่ออาการทางจิตอื่นๆ ด้วย เช่น nymphomania (อาการความต้องการทางเพศสูงในสตรี) kleptomania (โรคชอบหยิบฉวยหรือขโมย) megalomania (อาการหลงตัวเอง) pyromania (โรคชอบจุดไฟ)

แต่คำว่า maniac ที่ทรัมป์ใช้นี้ เป็นคำที่ไม่ใช้ในวงการแพทย์แล้ว ปัจจุบันเป็นคำที่เอาใช้ว่าคนอื่นเสียมากกว่า หมายถึง คนบ้า มีนัยว่าใช้ความรุนแรง ควบคุมตัวเองไม่ได้

ทั้งนี้ เนื่องจากเวลาเราชอบหรือคลั่งไคล้อะไรมากๆ ก็อาจแสดงอาการขาดสติเหมือนคนบ้าได้ ดังนั้น คำว่า mania และ maniac จึงใช้หมายถึง อาการหรือผู้ที่คลั่งไคล้สิ่งใดสิ่งหนึ่งๆ ได้ด้วย เช่น a football maniac ก็คือ ผู้คลั่งไคล้ฟุตบอล นั่นเอง

Rocket man

กันยายน 2017

“… Rocket Man is on a suicide mission for himself and for his regime.”

“… มนุษย์จรวดกำลังทำภารกิจฆ่าตัวตายที่จะพาตายทั้งตัวเขาเองและระบอบเผด็จการของเขาด้วย”

ขณะปราศรัยในที่ประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติครั้งแรก ทรัมป์หยิบยกเรื่องเกาหลีเหนือขึ้นมาอีก นอกจากขู่ว่าจะทำลายเกาหลีเหนือให้ราบถ้าคุกคามสหรัฐอเมริกา ยังเย้ยผู้นำเกาหลีเหนือด้วยการเรียกคิมว่า Rocket Man ซึ่งถ้าเรียกอย่างไทยๆ ก็คงราวๆ ว่า ไอ้มนุษย์จรวด

คำว่า rocket นี้แน่นอนว่าไม่ได้หมายถึงจรวดที่ส่งออกไปนอกโลก แต่หมายถึง ขีปนาวุธนิวเคลียร์ที่เกาหลีเหนือพัฒนาและทดลองเย้ยประชาคมโลก

ที่น่าสนใจก็คือ แม้คำว่า rocket จะชวนให้เรานึกถึงความทรงอานุภาพและฟากฟ้า แต่กลับมีที่มาจากการทอผ้า หากสืบสาวกลับไปจะพบว่า คำนี้มาจากคำอิตาเลียน rocchetto หมายถึง แกนทรงกระบอกที่ไว้ใช้พันด้ายในกระสวยทอผ้า ไปๆ มาๆ คำนี้จึงถูกนำมาใช้เรียกของที่เป็นทรงกระบอกอย่างพลุดอกไม้ไฟ จนต่อมานำมาใช้เรียกวัตถุทรงกระบอกที่ขับเคลื่อนด้วยเชื้อเพลิงอย่างจรวดและขีปนาวุธนั่นเอง

Mentally deranged dotard

กันยายน 2017

“Whatever Trump might have expected, he will face results beyond his expectation. I will surely and definitely tame the mentally deranged U.S. dotard with fire.”

“ไม่ว่าทรัมป์จะคาดการณ์ไว้แบบไหน ผลลัพธ์ที่เขาจะต้องเผชิญจะสาหัสหนักหน่วงกว่านั้น ผมจะปราบไอ้เฒ่ามะกันวิกลจริตสติเลอะเลือนด้วยไฟ”

หลังโดนทรัมป์เรียกว่า มนุษย์จรวด ในที่ประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติได้สองวัน คิมจองอึนก็ตอบโต้อย่างทันควัน ประมาณว่าด่ามาด่ากลับไม่โกง เรียกทรัมป์ว่า “mentally deranged U.S. dotard” ในแถลงการณ์ฉบับภาษาอังกฤษที่ออกมาจากสำนักข่าวกลางทางการเกาหลีเหนือ

เรามาเริ่มชำแหละที่วลี mentally deranged กันก่อน วลีนี้อันที่จริงพูดแค่ deranged ก็ได้แล้ว มีความหมายประมาณว่า วิกลจริต มาจากคำว่า mentally ที่หมายถึง เกี่ยวกับด้านจิตหรือความนึกคิด (เช่นในวลี mentally ill ที่แปลว่า มีอาการป่วยทางจิต) ประกอบกับ deranged ที่แปลว่า เป็นบ้า มีความผิดปกติทางจิต

คำนี้หลายคนเห็นเข้าก็อาจจะนึกถึงคำว่า arrange ที่แปลว่า จัดเรียง ที่สองคำนี้ดูจะโยงกันก็เพราะต่างมาจากคำในภาษาฝรั่งเศสเก่า rengier ที่แปลว่า จัดเรียงเป็นแถว เพียงแต่ในขณะที่ arrange เป็นการเรียงให้เข้าที่ คำว่า derange กลับมีความหมายคนละทาง เพราะเติม de- เข้าไปแล้วทำให้ความหมายตรงข้าม จึงหมายถึง ทำให้ยุ่งเหยิง อลหม่าน ภายหลังนำมาใช้กับสภาวะจิตใจ จึงหมายถึง ทำให้สภาพจิตใจยุ่งเหยิงวุ่นวาย นึกคิดอย่างปกติไม่ได้ เรียกอีกอย่างก็คือเป็นบ้านั่นเอง

ส่วนคำว่า dotard พอเจ้าของภาษาทั้งหลายเจอคำนี้เข้าปุ๊บก็เกาหัวกันยกใหญ่เพราะคำนี้คนทั่วไปไม่ค่อยใช้และไม่ค่อยรู้จักกันแล้ว แห่กันไปเปิดพจนานุกรมจนทำให้ยอดค้นหาคำนี้ในพจนานุกรม Merriam-Webster พุ่งสูงขึ้น 35,000 เปอร์เซ็นต์ จน Merriam-Webster จัดอันดับให้เป็นหนึ่งในสิบคำเด่นประจำปี 2017 เลยทีเดียว

คำว่า dotard แปลว่า คนแก่สติเลอะเลือน มาจากคำกริยา dote ซึ่งแปลว่า สติเลอะเลือนเพราะชรา (ความหมายนี้พบคนใช้น้อยแล้ว มักพบใช้แต่ dote on someone ที่แปลว่า เอาใจ ประคบประหงม) มารวมกับ -ard ที่เป็นส่วนเติมท้าย หมายถึง คนที่ชอบทำสิ่งนั้นบ่อยๆ เช่น drunkard (ขี้เมา) หรือ sluggard (คนขี้เกียจสันหลังยาว) จึงได้เป็นคำว่า dotard ที่ทางสำนักข่าวกลางของทางการเกาหลีเหนืออุตส่าห์ไปสรรหามา

หลายคนเชื่อกันว่าที่สำนักข่าวกลางเกาหลีเหนือเลือกใช้คำนี้อาจจะเป็นเพราะว่าใช้พจนานุกรมที่ไม่อัปเดตนั่นเอง

Lunatic/Rabid dog

มกราคม 2018

“Trump’s bluff is regarded by the DPRK as just a spasm of a lunatic frightened by the might of Juche Korea and a bark of a rabid dog …”

“สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลีมองคำข่มขวัญของทรัมป์เป็นเพียงแค่อาการตอบสนองของคนวิกลจริตที่หวาดกลัวพลานุภาพของเกาหลีเหนือและเป็นเพียงเสียงหมาบ้าเห่าเท่านั้น …”

หลังจากที่คิมจองอึนขู่ผ่านสื่อช่วงวันขึ้นปีใหม่ว่าตัวเองมีปุ่มปล่อยขีปนาวุธอยู่ที่โต๊ะพร้อมใช้งานเสมอ ทรัมป์เลยทวีตโม้บ้างว่า ตนเองก็มี แถมปุ่มยังใหญ่กว่าและใช้งานได้จริงอีกต่างหาก หนังสือพิมพ์โรดง ชินมุน ของเกาหลีเหนือเห็นทางทรัมป์ตอบโต้แบบนี้ก็เลยเขียนเหยียดว่าทรัมป์เป็น “lunatic”

คำว่า lunatic ในที่นี้เป็นคำนาม หมายถึง คนบ้า คนเสียสติ  หากใช้เป็นคุณศัพท์ ก็จะหมายถึง บ้า เพี้ยน (เช่น What a lunatic idea! ประมาณว่า คิดอะไรบ้าๆ เนี่ย) ส่วนตัวอาการบ้าเองเรียกว่า lunacy

ทั้งหมดนี้มาจากคำว่า luna ในภาษาละตินที่แปลว่า ดวงจันทร์ เหตุที่ดาวบริวารของโลกกับความเสียสติมาโยงกันได้ก็เพราะคนแต่ก่อนเชื่อว่า ดวงจันทร์ทำให้คนเป็นบ้า หรือมีอาการชัก ความเชื่อแบบนี้ยังสะท้อนในคำว่า moonstruck ที่แปลว่า บ้าหรือเพ้อ ซึ่งส่วนใหญ่ใช้อธิบายคนมีความรัก

คำว่า lunatic นี้ ภายหลังชาวอเมริกันนำมาเรียกย่นย่อ ไปๆ มาๆ เลยกลายเป็นคำว่า loony แปลว่า บ้า เพี้ยน และเป็นที่มาของชื่อ Looney Tunes ของ Warner Bros. ที่มีตัวการ์ตูนเพี้ยนๆ อย่าง Bugs Bunny และ Daffy Duck เป็นต้น

นอกจากจะบอกว่าทรัมป์เป็นคนบ้าแล้ว ยังเปรียบเทียบทรัมป์กับหมาบ้า หรือ rabid dog อีกด้วย คำว่า rabid นี้มาจากกริยา rabere ในภาษาละติน ที่แปลว่า คลุ้มคลั่ง และเป็นที่มาของชื่อโรค rabies หรือโรคพิษสุนัขบ้า (สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่บทความ โรคพิษสุนัขบ้า กับ 5 คำศัพท์ภาษาอังกฤษ)

ไม่ว่าที่ผ่านมาผู้นำทั้งสองจะเคยหยามอีกฝ่ายไว้อย่างไร ได้แต่หวังว่าพอได้พบปะพูดคุยแล้วจะเริ่มหันมาหาทางยุติความขัดแย้งได้และทำให้โลกมีสันติภาพเพิ่มขึ้น แม้เพียงสักเล็กน้อยก็ยังดี

บรรณานุกรม

• https://globalnews.ca/news/4266342/timeline-kim-jong-un-donald-trump-relationship/
• https://mobile.nytimes.com/2018/03/09/world/asia/trump-kim-jong-un.html
• https://edition.cnn.com/2017/09/22/asia/north-korea-dotard/index.html
• https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2018/01/16/north-korea-calls-trump-a-lunatic-and-a-loser-in-response-to-nuclear-button-tweet/?noredirect=on&utm_term=.7f237abf9a66
• http://www.etymonline.com/
• American Heritage Dictionary of the English Language
• Ayto, John. Word Origin: The Hidden Histories of English Words from A to Z. 2nd ed. A&C Black: London, 2008.
• Cambridge Advanced Learners’ Dictionary
• Longman Dictionary of Contemporary English

• Oxford Advanced Learners’ Dictionary

• Shorter Oxford English Dictionary