มีการเปิดข้อสันนิษฐานใหม่ถึงเหตุ ‘เครื่องบินอาเซอร์ไบจาน’ ตกในประเทศคาซัคสถานเมื่อวันที่ 25 ธันวาคมที่ผ่านมา หลังแหล่งข่าวและผู้เชี่ยวชาญด้านการบินเปิดเผยตรงกันว่า ระบบป้องกันภัยทางอากาศของรัสเซียอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เครื่องบินตก
ก่อนหน้านี้ เครื่องบินเอ็มบราเออร์ (Embraer) 190 สายการบินอาเซอร์ไบจานแอร์ไลน์ (Azerbaijan Airlines) ไฟลต์ J2-8243 เดินทางจากกรุงบากู (Baku) ประเทศอาเซอร์ไบจาน โดยมีจุดหมายปลายทางคือ กรอสนีย์ (Grozny) เมืองหลวงของเชชเนีย (Chechnya) ในประเทศรัสเซีย แต่กลับต้องเปลี่ยนเส้นทางหลังเผชิญ ‘หมอกหนา’ ก่อนจะพบว่า เครื่องบินตกลงมาที่เมืองอัคเทา (Aktau) เป็นเหตุให้ผู้โดยสาร 38 จาก 62 คนเสียชีวิต รวมถึงลูกเรือทั้งหมดอีก 5 คน ท่ามกลางมูลข่าวจากหน่วยงาน Watchdog ของรัสเซียว่า อุบัติเหตุครั้งนี้เกิดขึ้นเพราะเหตุ ‘ชนนก’ (Bird Strike)
ทว่าล่าสุด แหล่งข่าวจากอาเซอร์ไบจานที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการสอบสวนเหตุเครื่องบินตก เปิดเผยผ่านรอยเตอร์ (Reuters) ว่า เครื่องบินลำนี้เกิดอุบัติเหตุ เพราะ ‘ระบบป้องกันภัยทางอากาศ’ Pantsir-S ของรัสเซีย โดยมีต้นเหตุจากการที่ทางการเครมลินใช้เครื่องรบกวนสัญญาณสื่อสาร และติดตั้งระบบป้องกันทางอากาศ หลังจงใจตอบโต้ยูเครนที่ส่งโดรนโจมตีพื้นที่ทางตอนใต้ของรัสเซีย
“ไม่มีใครบอกว่า เหตุการณ์ครั้งนี้เกิดขึ้นด้วยความจงใจ แต่จากสอบสวนเบื้องต้น ทางการบากูคาดหวังว่า รัสเซียจะเป็นฝ่ายสารภาพว่า ยิงเครื่องบินของอาเซอร์ไบจานตกเอง” แหล่งข่าวข้างต้นเผย โดยรอยเตอร์ และได้รับการยืนยันจากอีก 3 แหล่งข่าวด้านการบินของอาเซอร์ไบจานเช่นเดียวกัน
นอกจากนี้ผู้เชี่ยวชาญด้านการบินยังโต้แย้งผ่านนิวยอร์กไทม์ (New York Times: NYT) ว่า จากร่องรอยของซากเครื่องบิน อุบัติเหตุไม่น่าเกิดขึ้นจากเหตุชนนก โดยชี้ไปถึงภาพ ‘รู’ ที่อาจมาจากอาวุธบางอย่าง ขณะที่ ยูริ โพโดลยากา (Yuri Podolyaka) กูรูด้านการทหารชื่อดังชาวรัสเซีย ก็ระบุตรงกันผ่านเทเลแกรม (Telegram) ว่า เครื่องบินตกลงมาเพราะระบบป้องกันภัยทางอากาศรัสเซียยิงผิดพลาด
ข้อมูลข้างต้นสอดคล้องกับ Flightradar24 เว็บไซต์ติดตามไฟลต์การบินทั่วโลกว่า ระหว่างที่กำลังบินเข้าเมืองกรอสนีย์ เครื่องบินลำนี้ถูกสัญญาณเรดาร์ปลอมแปลงรบกวน เป็นเหตุให้ไม่ปรากฏเรดาร์ในการบินช่วงหนึ่ง โดยพบความผิดปกติว่า เครื่องบินลำนี้แกว่งไปมากกว่า 100 ครั้งในช่วง 74 นาทีสุดท้าย อีกทั้งยังวิเคราะห์จากภาพที่เกิดเหตุว่า มีความเป็นไปได้สูงที่เครื่องบินถูกเจาะทำลาย
“คุณเห็นได้ชัดว่า เครื่องบินบินอย่างผิดเพี้ยน และมีการเปลี่ยนแปลงเส้นทางการบิน รวมถึงระดับความสูงของการบิน” ไฮน์ริช กรอสบอนการ์ท (Heinrich Grossbongardt) ผู้เชี่ยวชาญด้านอุตสาหกรรมการบินจากฮัมบูร์ก (Hamburg) ประเทศเยอรมนี แสดงความคิดเห็นผ่าน NYT โดยอ้างอิงจากข้อมูลของ Fightradar24 ว่า ระบบการบินและไฮดรอลิกของเครื่องบินเสียหาย จึงเป็นสาเหตุว่า ทำไมกัปตันไม่สามารถควบคุมการบินได้อีกต่อไป
กรอสบอนการ์ทแย้งถึงกรณีเครื่องบินชนนกว่า หากเป็นเช่นนั้นจริงเครื่องบินจะยังควบคุมได้อยู่ โดยอ้างเหตุการณ์ยูเอสแอร์เวย์ไฟลต์ 1594 (US Airways Flight) ในวันที่ 15 มกราคม 2009 หลังเครื่องบินชนฝูงนก แต่ก็ยังสามารถแลนดิงบนแม่น้ำฮัดสัน รวมถึงช่วยเหลือผู้โดยสาร 155 คนได้สำเร็จ
“เราเห็นสิ่งนี้ที่แม่น้ำฮัดสัน ชนนกเหรอ? ไม่มีทางหรอก” กรอสบอนการ์ทย้ำ
ปัจจุบันทางการอาเซอร์ไบจาน รัสเซีย และคาซัคสถาน กำลังสอบสวนเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นร่วมกับเอ็มบราเออร์ บริษัทผู้ผลิตเครื่องบินสัญชาติบราซิล และกองทัพอากาศบราซิล โดย คานาต โบซิมบาเยฟ (Qanat Bozymbaev) นายกรัฐมนตรีคาซัคสถาน ไม่ออกความเห็นว่า ระบบป้องกันทางอากาศของรัสเซียยิงเครื่องบินตกจริงหรือไม่ ขณะที่ทางการรัสเซียปิดปาก ไม่ตอบคำถามของนักข่าว พร้อมกับแย้งว่า การด่วนสรุปตั้งข้อสันนิษฐานก่อนผลการสอบสวนจะออกมา ถือเป็นเรื่องที่ผิด
“เราจะไม่ทำแบบนี้แน่นอน และไม่มีใครควรทำ เราต้องรอทุกอย่างจนกว่าการสอบสวนจะเสร็จสิ้น” ดมิทรี เปสคอฟ (Dmitry Peskov) โฆษกรัฐบาลเครมลินเผย ขณะที่หน่วยข่าวกรองสหรัฐอเมริกายังไม่เปิดเผยข้อมูล แต่สันนิษฐานเบื้องต้นว่า เครื่องบินอาจตกเพราะระบบป้องกันภัยทางอากาศเช่นเดียวกัน
เมื่อประมวลทิศทางการรายงานของสื่อจะเห็นได้ชัดว่า ทางการอาเซอร์ไบจานและคาซัคสถาน อาจจงใจสร้างแรงกระเพื่อมผ่านแหล่งข่าวที่ไม่เปิดเผยตัวตนกับรัสเซียโดยตรง โดยสำนักข่าวบีบีซี (BBC) อ้างข้อมูลจากแหล่งข่าวที่ใกล้ชิดว่า ทั้ง 2 ประเทศมีหลักฐานที่มัดตัวเรียบร้อย เพียงแต่รอให้รัสเซียเป็นฝ่าย ‘เฉลย’ เสียก่อน
หากเหตุเครื่องบินตกเกิดขึ้นจากระบบป้องกันทางอากาศจริง นอกเหนือจากความรับผิดชอบครั้งใหญ่ รัสเซียอาจจะต้องรับมือกับคำถามมากมายที่ตามมา เช่น เหตุใดจึงไม่มีการปิดน่านฟ้าหากมีการต่อสู้ทางการทหาร หรือทำไมไม่อนุญาตให้เครื่องบินจอดในสนามบินอื่นของรัสเซีย แทนที่จะปล่อยให้เครื่องบินข้ามทะเลแคสเปียนไปยังเมืองอัคเทาแทน
อ้างอิง
https://www.nytimes.com/2024/12/26/world/asia/investigators-plane-crash-kazakhstan.html
https://www.bbc.com/news/articles/cvgp3qx0q7wo
Tags: เครื่องบิน, คาซัคสถาน, เครื่องบินตก, อาวุธยุทโธปกรณ์, กรอสนีย์, อาเซอร์ไบจาน, Embrarer, ระบบป้องกันภัยทางอากาศ, รัสเซีย, เชชเนีย
