รัฐบาลอินโดนีเซียเตรียมแก้ไขแบบเรียนประวัติศาสตร์ เพื่อเสริมสร้างอัตลักษณ์ของชาติ แต่คาดว่า อาจไร้ ‘เหตุสังหารหมู่ปี 1998’ เพื่อฟอกขาวผู้เกี่ยวข้องในเหตุการณ์อย่าง ซูฮาร์โต (Suharto) อดีตผู้นำ และปราโบโว ซูเบียนโต (Prabowo Subianto) ประธานาธิบดีคนปัจจุบัน โดยนักวิชาการชี้ แบบเรียนใหม่ ไม่ต่างจาก ‘โฆษณาชวนเชื่อ’ ให้ผู้กระทำความผิด
ฟาดลี ซอน (Fadli Zon) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เปิดเผยว่า รัฐบาลอินโดนีเซียที่นำโดยปราโบโว วางแผนสร้างซีรีส์แบบเรียนประวัติศาสตร์ใหม่รวมทั้งสิ้น 10 เล่ม โดยมีจุดมุ่งหมายเล่าเรื่องราวของชาวอินโดนีเซียเป็นศูนย์กลาง และเสริมสร้างอัตลักษณ์ของประเทศ ซึ่งคาดว่า อาจเสร็จสิ้นในวันที่ 17 สิงหาคม 2025 ซึ่งตรงกับวันครบรอบ 80 ปีที่อินโดนีเซียได้รับเอกราช
“ประวัติศาสตร์จะต้องถูกจารึกอย่างถูกต้อง” ฟาดลีให้สัมภาษณ์กับ Reuters ถึงประเด็นแบบเรียนใหม่ พร้อมย้ำว่า ทั้งเขาและปราโบโวจะไม่เกี่ยวข้องกับกระบวนการแก้ไขแบบเรียนประวัติศาสตร์
แม้รัฐบาลยืนยันว่า แบบเรียนดังกล่าวผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญ และนักวิชาการมากกว่า 100 คนทั่วอินโดนีเซีย โดยเฉพาะการแก้ไขเพิ่มเติมในช่วงเวลาก่อนประวัติศาสตร์ ช่วงอาณานิคม และประวัติศาสตร์ร่วมสมัย แต่มีหลายฝ่ายตั้งข้อสังเกตว่า การแก้ไขแบบเรียนในครั้งนี้อาจลบล้างประวัติศาสตร์ดำมืดของประเทศอย่างเหตุการณ์สังหารหมู่ในปี 1998
การจลาจลปี 1998 ถือเป็นต้นตอสำคัญที่ทำให้ระบอบซูฮาร์โตล่มสลาย แต่ขณะเดียวกันเหตุการณ์ดังกล่าวก็เต็มไปด้วยการละเมิดสิทธิมนุษยชน โดยคาดว่า มีประชาชนถูกเผาเสียชีวิต 1,200 ราย ยังไม่รวมร่องรอยความเสียหายของบ้านเรือนราว 8,500 หลัง ขณะที่หญิงชาวจีนราว 400 รายถูกล่วงละเมิดทางเพศจากความรุนแรงในครั้งนั้น
แม้ญาติผู้เสียชีวิตมีความพยายามเรียกร้องความยุติธรรม ทว่าคดีดังกล่าวกลับไม่ได้รับการสะสาง เพราะผู้กระทำความผิดมีอำนาจและบทบาททางการเมือง เช่น ปราโบโวที่เคยถูกกล่าวหาว่า เขาอยู่เบื้องหลังเหตุการณ์ครั้งนั้น โดยเป็นผู้ออกคำสั่งให้ลักพาตัวนักศึกษาที่ออกมาชุมนุม แต่เขาปฏิเสธมาโดยตลอด
อัสวี วาร์แมน อดัม (Asvi Warman Adam) นักประวัติศาสตร์จาก National Research and Innovation Agency แสดงความคิดเห็นว่า นักวิชาการควรออกมาเรียกร้องให้รัฐสภาตรวจสอบแบบเรียนประวัติศาสตร์ชุดใหม่ เพราะเปรียบเสมือนการโฆษณาชวนเชื่อจากรัฐบาลของปราโบโว โดยเชื่อว่า ผู้นำคนนี้จะลบเหตุการณ์สังหารหมู่ปี 1998 ที่เชื่อมโยงกับเขาออก และสร้างความชอบธรรมให้กับซูฮาร์โต โดยรัฐบาลมีแผนการยกย่องให้จอมเผด็จการเป็น ‘วีรบุรุษของชาติ’ หลังปราโบโวยังออกโรงชื่นชมซูฮาร์โตในฐานะพ่อตาอย่างเปิดเผย
ด้าน เมด ซูปริอัตมา (Made Supriatma) นักวิจัยจาก ISEAS-Yusof Ishak Institute in Singapore วิเคราะห์ว่า แบบเรียนประวัติศาสตร์นี้อาจได้รับแรงบันดาลใจจากแบบเรียน The National History of Indonesia ในยุคของซูฮาร์โตเมื่อปี 1975 ที่ประกอบด้วยหนังสือทั้งหมด 6 เล่มที่บิดเบือนประวัติศาสตร์และยกย่องเชิดชูกองทัพ
ทว่านักวิชาการที่อยู่ในโปรเจกต์แบบเรียนใหม่ปฏิเสธผ่าน Reuters ว่า ไม่มีการแทรกแซงจากรัฐบาล โดยที่เนื้อหาอย่างเหตุการณ์การลักพาตัวและทรมานนักศึกษาในปี 1998 จะปรากฏในหนังสือด้วย พร้อมกับย้ำว่า ซีรีส์หนังสือจะพูดถึงเหตุการณ์สังหารหมู่คอมมิวนิสต์ในปี 1965-1966 ที่นำโดยกองทัพและผู้นำมุสลิมด้วยเช่นกัน
ขณะเดียวกันฟาดลีย้ำว่า หนังสือจะไม่ลงรายละเอียดการสังหารหมู่ปี 1965 มาก เนื่องจากเหตุการณ์ครั้งนั้นยังเป็นที่ถกเถียงอยู่ เพราะปฏิเสธไม่ได้ว่า ไม่ว่าจะผ่านไปนานแค่ไหน ซูฮาร์โตก็ยังคงได้รับการยกย่องจากคนทั่วไปว่า เป็นฮีโร่ของชาติอยู่เสมอ
อ้างอิง
https://thediplomat.com/2023/05/the-unresolved-legacy-of-the-may-1998-riots-in-indonesia/
https://x.com/seatodaynews/status/1920425949986001294
https://www.abc.net.au/news/2023-05-27/25-years-on-victims-1998-violence-fight-for-justice/102381372
https://www.bbc.com/news/world-asia-68237141
Tags: ประวัติศาสตร์, อาเซียน, อินโดนีเซีย, แบบเรียนประวัติศาสตร์, ซูเบียนโต ปราโบโว, ซูฮาร์ตอน, May 1998
