“ผมเป็นผู้บังคับบัญชาของคุณ และขอสั่งให้คุณถอนทหารออกจากทำเนียบ ผมจะไม่ยอมรับการฝ่าฝืนคำสั่งครั้งนี้”
ภาพเหตุการณ์ครั้งนี้ถูกฉายในโบลิเวียทั่วประเทศ เมื่อ ลุยส์ อาร์เซ (Luis Arce) ประธานาธิบดีโบลิเวีย ประกาศกร้าวไม่ยอมรับการกระทำของ ฮวน โฮเซ ซูนิกา (Juan Jose Zuniga) ผู้บัญชาการกองทัพโบลิเวีย หลังสำนักข่าวต่างประเทศหลายแห่งระบุในวันนี้ (27 มิถุนายน 2024) ว่า กองทัพโบลิเวียพยายามก่อรัฐประหาร แต่ล้มเหลวเพราะการต่อต้านของผู้นำ แรงกดดันจากประชาชน และโลกระหว่างประเทศ
ทั้งนี้ สำนักข่าวอัลจาซีรา (Al Jazeera) และรอยเตอร์ (Reuters) เปิดเผยว่า กองทัพโบลิเวียพยายามบุกยึดทำเนียบประธานาธิบดี ด้วยการใช้รถถังชนประตู และยึดจัตุรัสลาปาซ (La Paz) ใจกลางสำคัญของทำเนียบ แต่ปรากฏว่า อาร์เซพร้อมคณะรัฐมนตรีแสดงท่าทีต่อต้าน โดยเรียกร้องให้ประชาชนออกมารวมตัวต้านรัฐประหารผ่านคลิปวิดีโอ
อาร์เซเรียกร้องในคลิปวิดีโอที่ถ่ายจากที่พำนักประธานาธิบดีว่า เขาต้องการให้ประชาชนออกมาชุมนุมต่อต้านการรัฐประหารเพื่อประชาธิปไตย ก่อนจะประกาศกร้าวกับเหล่ารัฐมนตรีที่ยืนข้างเขาว่า ตนจะไม่ยอมให้เกิดรัฐประหารอีกต่อไปในประเทศแห่งนี้
“ประชาชนโบลิเวียจงเจริญ! ประชาธิปไตยจงเจริญ” คณะรัฐมนตรีตะโกน และชูกำปั้นแสดงความฮึกเหิม ก่อนจะสรรเสริญชื่อของอาร์เซ
ท่ามกลางสถานการณ์ไม่แน่นอนของประเทศ ลอสเทียมโปส (Los Tiempos) สื่อชื่อดังออกมายืนยันว่า ประธานาธิบดีของโบลิเวียยังเป็นคนเดิม ก่อนจะมีรายงานตามมาว่า อาร์เซเผชิญหน้ากับซูนิกา โดยปรากฏคลิปวิดีโอของผู้นำโบลิเวียที่ตะโกนสั่งกองทัพว่า “ผมคือผู้บังคับบัญชาของพวกคุณ ทำตามคำสั่งผมซะ”
ไม่นานนัก เหตุการณ์พลิกตาลปัตรครั้งใหญ่ โดยแหล่งข่าวของรอยเตอร์พบเห็นเจ้าหน้าที่ตำรวจและทหารค่อยๆ ถอนกำลังออกจากจัตุรัสลาปาซ ขณะที่ซูนิกาถูกจับกุมตัวขึ้นรถกระบะสีขาว และให้สัมภาษณ์กับสื่อว่า ต่อจากนี้ การทำรัฐประหารในโบลิเวียจะไม่เกิดขึ้นอีกแล้ว ซึ่งในปัจจุบันยังไม่มีใครทราบถึงสถานการณ์ของเขา
เบื้องต้น อาร์เซออกมาแสดงความยินดีกับสาธารณชนหลังเหตุการณ์จบลง โดยขอบคุณประชาชนที่ออกมาลงถนนเพื่อประท้วงการกระทำของกองทัพ ขณะที่ โจเซ วิลสัน ซานเชซ เวลาสเควซ (José Wilson Sánchez Velásquez) ผู้บัญชาการกองทัพคนใหม่ ปรากฏตัวข้างอาร์เซพร้อมกับสั่งกองทัพให้เคลื่อนพลกลับ ท่ามกลางเสียงโห่ร้องสนับสนุนของประชาชน
ก่อนหน้านี้ ประชาชนส่วนหนึ่งออกมารวมตัวประท้วงการรัฐประหาร นับตั้งแต่สหภาพแรงงานของโบลิเวียนัดประกาศหยุดงานกะทันหัน หรือแม้แต่อดีตประธานาธิบดี ผู้นำฝ่ายขวาจัดของประเทศ ยังออกมาเป็นกระบอกเสียงต่อต้านการยึดอำนาจของกองทัพครั้งนี้
ขณะเดียวกัน โลกระหว่างประเทศ โดยเฉพาะประเทศเพื่อนบ้านของโบลิเวีย เช่น ปารากวัย เวเนซุเอลา อุรุกวัย บราซิล เม็กซิโก โคลัมเบีย ชิลี รวมถึงประเทศในยุโรปอย่างสเปนและสหราชอาณาจักร ยังส่งเสียงประณามความพยายามของกองทัพโบลิเวีย
“เพื่อปกป้องประชาธิปไตย รัฐธรรมนูญ และประธานาธิบดีของพวกเขา ไม่เอาระบอบฟาสซิสม์ ไม่เอาความเชื่อที่ว่าการกำจัดรัฐบาลต้องมาจากการใช้กำลังคุกคาม กล้าดีอย่างไรถึงพยายามทำรัฐประหารในศตวรรษที่ 21” นิโคลัส มาดูโล (Nicolás Maduro) ประธานาธิบดีเวเนซุเอลาที่ได้รับการขนานนามในฐานะ ‘ผู้สืบทอดอำนาจเผด็จการ’ แสดงความคิดเห็น โดยเรียกร้องให้ชาวโบลิเวียลุกขึ้นสู้
โบลิเวียนับเป็นอีกหนึ่งประเทศที่ขึ้นชื่อถึงความไม่สงบทางการเมือง ตั้งแต่ได้รับเอกราชจากสเปนในปี 1825 โดยนิวยอร์กไทม์ (New York Times: NYT) ระบุว่า มีเหตุรัฐประหารถึง 190 ครั้งในตลอดระยะ 200 ปี
อย่างไรก็ตาม คาร์ลอส ซาเวดรา (Carlos Saavedra) นักวิเคราะห์การเมืองชาวโบลิเวีย แสดงความคิดเห็นว่า ความพยายามรัฐประหารของซูนิกาได้รับการสนับสนุนน้อยมาก โดยมาจากทหารกลุ่มก้อนเล็ก และยังไม่มีการเคลื่อนพลจากทุกหน่วยงานทั้งประเทศ
“ไม่มีการเคลื่อนพลขนาดใหญ่ในแต่ละหน่วยงานของประเทศ ดูเหมือนว่า กลุ่มที่ใกล้ชิดกับซูนิกาทำตามคำสั่งของนายเท่านั้น” ซาเวดราระบุ
เช่นเดียวกับ แคทเธอรีน เลเดอเบอร์ (Kathryn Ledeur) ผู้เชี่ยวชาญและนักเคลื่อนไหวจากเครือข่ายข้อมูลแอนเดรียน (Andean Information Network) ที่ระบุว่า นี่เป็นสัญญาณที่ไม่ดีจากกองทัพ เพราะบางส่วนก็ยังคงไม่เชื่อในระบอบประชาธิปไตยอยู่ ซ้ำผลพวงจากการรัฐประหารในปี 2019 ยังไม่มีนัยสำคัญแต่อย่างใด แม้นายทหารบางส่วนถูกจับกุม เพราะประเทศยังไม่มีการปฏิรูปกฎหมายและสถาบัน เพื่อลงโทษความผิดดังกล่าวและสนับสนุนระบอบประชาธิปไตยอย่างจริงจัง
อ้างอิง
https://www.theguardian.com/world/article/2024/jun/26/luis-arce-bolivia-coup
https://www.nytimes.com/2024/06/26/world/americas/bolivia-unrest-military.html
Tags: ประชาธิปไตย, รัฐประหาร, การชุมนุม, ลาตินอเมริกา, โบลิเวีย, ม็อบ, ยึดอำนาจ, อเมริกาใต้
