20 ปีที่แล้ว สมชาย นีละไพจิตร ทนายความสิทธิมนุษยชน ถูกอุ้มหายกลางกรุงเทพฯ ในระหว่างที่เป็นทนายความให้กับผู้ต้องหาคดี ‘ปล้นปืน’ ที่ค่ายปิเหล็ง จังหวัดนราธิวาส จุดเริ่มต้นทั้งหมดทั้งมวลของเหตุไม่สงบในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ และในเวลานั้น ผู้ต้องหาจำนวนหนึ่งร้องไปยังทนายว่า ‘ตำรวจ’ ใช้อำนาจภายใต้กฎอัยการศึกซ้อมทรมาน บังคับให้รับสารภาพ กระทั่ง ‘ช็อตไฟฟ้า’ เพื่อรีบปิดคดีให้จบ
การอุ้มหายทนายสมชายเกิดขึ้นภายใต้ ‘ความเชื่อ’ จากเจ้าหน้าที่รัฐในเวลานั้น ที่เชื่อว่าหาก ‘อุ้ม’ ทนายให้หายไปได้ คดีความที่เกี่ยวกับการใช้อำนาจมิชอบของเจ้าหน้าที่รัฐคงเดินทางไปไม่ถึงไหน ขณะเดียวกัน เมื่อทนายความในฐานะตัวแทนผู้ต้องหาในกระบวนการยุติธรรมเกิดไม่สามารถทำหน้าที่ได้ เรื่องทุกอย่างคงเงียบลง น่าเศร้าที่ผ่านมา 20 ปี กระบวนการยุติธรรมที่เกี่ยวข้องกับการอุ้มหายทนายสมชาย ก็อยู่ในความเงียบงันเช่นเดียวกัน กระบวนการนี้ แม้รู้ทั้งรู้ว่าเกี่ยวข้องกับเจ้าหน้าที่รัฐและเกี่ยวข้องกับใครบ้าง ก็ไม่เคยเอาผิดใครได้แม้แต่คนเดียว จนถึงวันนี้ ยังไม่มีใครรู้ข้อเท็จจริงถึงชะตากรรมของทนายสมชาย
b-holder Podcast สนทนากับ อังคณา นีละไพจิตร ภรรยาของทนายสมชาย ย้อนอดีตกลับไปถึงวันที่ทนายสมชายหายตัว สำรวจ ‘ความไม่ปกติ’ ของกระบวนการยุติธรรมไทย เมื่อเจ้าหน้าที่รัฐเข้าไปพัวพันกับการอุ้มหาย มองไปถึงอนาคตของการ ‘ซ้อมทรมาน’ และอุ้มหาย รวมถึงการคืน ‘สมชาย’ ให้กับครอบครัว
