ชัยภูมิ ป่าแส หรือ ‘จะอุ๊’ เป็นนักกิจกรรมกลุ่ม ‘รักษ์ลาหู่’ ที่รวบรวมเยาวชนทำกิจกรรมเกี่ยวกับศิลปวัฒนธรรม เพื่อให้เยาวชนห่างไกลจากยาเสพติด และร่วมรณรงค์เรียกร้องการแก้ปัญหาภาวะไร้สัญชาติของชาติพันธุ์
ช่วงเช้าของวันที่ 17 มีนาคม 2560 ชัยภูมิถูกวิสามัญฆาตกรรมโดยเจ้าหน้าที่ทหารร้อย ม.2 บก.ควบคุมที่ 1 ฉก.ม.5 ประจำด่านตรวจถาวรบ้านรินหลวง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ เจ้าหน้าที่อ้างว่า ในวันเกิดเหตุได้เรียกให้ชัยภูมิที่กำลังขับรถข้ามด่านหยุดรถเพื่อขอตรวจค้น ก่อนพบยาบ้าจำนวน 2,800 เม็ด ซุกอยู่ในเครื่องกรองอากาศ จึงเตรียมเข้าจับกุม แต่ชัยภูมิขัดขืนและควักระเบิดเตรียมขว้างใส่เจ้าหน้าที่ เจ้าหน้าที่จึงต้องยิงจนเสียชีวิตคาที่
หลังเกิดเหตุ โฆษกประจำกองทัพบกแถลงถึงเรื่องดังกล่าว ระบุว่าเป็นการปฏิบัติหน้าที่สุดวิสัยของทหาร เพราะชัยภูมิขัดขืนต่อสู้ มีจุดประสงค์ปองร้ายเจ้าหน้าที่จนถึงแก่ชีวิต ซึ่งพลเอก เฉลิมชัย สิทธิสาท ผู้บัญชาการทหารบก (ผบ.ทบ.) ให้สัมภาษณ์ว่าได้ดูภาพจากกล้องวงจรปิดแล้ว แต่ยังระบุไม่ได้ว่าใครผิด และจะไม่ขอแทรกแซงหรือสั่งให้นำภาพมาเปิดเผย
สุมิตรชัย หัตถสาร ทนายความศูนย์พิทักษ์และฟื้นฟูสิทธิชุมชนท้องถิ่น ระบุว่ามีข้อมูลที่ไม่สามารถหาข้อสรุปได้อีกจำนวนมาก เช่น กล้องวงจรปิดที่มีภาพเหตุการณ์ในวันเกิดเหตุ (17 มีนาคม 2560) หายไป ทั้งๆ ที่พลเอกเฉลิมชัย และพลโท วิจักขฐ์ สิริบรรสพ แม่ทัพภาคที่ 3 ต่างออกมายืนยันว่า ได้เห็นภาพเหตุการณ์จากกล้องวงจรปิดแล้ว รวมถึงมีดที่ทหารอ้างว่าเป็นอาวุธของชัยภูมิที่พบในจุดเกิดเหตุ กลับไม่มีลายนิ้วมือของเขาติดอยู่ ส่วนระเบิดก็พบดีเอ็นเอของหลายคนปะปนกับของชัยภูมิ และลายนิ้วมือที่ห่อยาเสพติด ไม่ปรากฏหลักฐานว่าเป็นลายนิ้วมือของชัยภูมิ แม้จะเต็มไปด้วยข้อสงสัย แต่พนักงานสอบสวนกลับส่งเรื่องให้อัยการแล้ว
ต่อมาวันที่ 26 ตุลาคม 2563 ที่ห้องพิจารณา 503 ศาลแพ่ง ถนนรัชดาภิเษก ศาลชั้นต้นอ่านคำพิพากษากรณีแม่ของชัยภูมิเป็นโจทก์ฟ้องกองทัพบก เหตุที่ทหารในสังกัดกองทัพบกวิสามัญฆาตกรรมชัยภูมิ ภายหลังการวิเคราะห์พยานหลักฐานโจทก์และจำเลยแล้ว ศาลพิจารณาว่า พลทหารที่ยิงผู้ตายกระทำเพื่อป้องกันตัว สมควรแก่เหตุ ไม่ถือว่าละเมิดต่อโจทก์ ศาลพิพากษายกฟ้อง
จากการพิพากษาดังกล่าว ส่งผลให้แม่ของชัยภูมิและทนายความได้ยื่นอุทธรณ์ต่อ โดยระบุว่าจะตามหาความจริง และทวงคืนความยุติธรรมให้ชัยภูมิและครอบครัว รวมถึงจะต้องสร้างบรรทัดฐานที่ยุติธรรมให้เกิดขึ้นในสังคม
อ่าน 4 ปี คดีวิสามัญฯ ‘ชัยภูมิ ป่าแส’ กระบวนการยุติธรรมที่ถูกกังขา และกล้องวงจรปิดที่สาบสูญ ทาง https://themomentum.co/report-4y-chaiyaphum/
