ห้องน้ำสาธารณะแห่งใหม่ในกรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ใครๆ ก็อยากแวะมาชม เพราะห้องน้ำแห่งนี้นอกจากจะสีสันสวยสะดุดตา ยังโปร่งใสในระดับที่คนเดินผ่านไปมาสามารถมองเห็นสุขภัณฑ์ภายในห้องน้ำได้เต็มสองตา ทลายภาพห้องน้ำสาธารณะแบบเดิมๆ ที่มักมืด สกปรก และอันตราย
ห้องน้ำโปร่งใสเพิ่งได้รับการติดตั้งในย่านชิบูยาและเป็นส่วนหนึ่งของ Tokyo Toilet Project ที่ริเริ่มโดยองค์กรไม่แสวงหากำไร Nippon Foundation ซึ่งเชิญชวนสถาปนิกและนักออกแบบนับสิบชีวิตเพื่อเปลี่ยนห้องน้ำสาธารณะที่ล้าสมัยให้พร้อมสำหรับการจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่ปัจจุบันถูกเลื่อนออกไปเนื่องจากการระบาดของโควิด-19
ไอเดียสุดบรรเจิดนี้ออกแบบโดย ชิเงรุ บัน (Shigeru Ban) สถาปนิกชื่อดังที่ใช้กระจกอัจฉริยะเคลือบสีสันสดใสทั้งสีเหลืองมะม่วง แดงแตงโม เขียวมะนาว และเขียวนกเป็ดน้ำ เมื่อประตูห้องน้ำถูกล็อคกระจกที่เคยใสก็จะกลายเป็นสีขาวขุ่นเพื่อให้ผู้ใช้งานปลดทุกข์อย่างสบายใจ แต่เมื่อคลายล็อคเมื่อไหร่ กระแสไฟฟ้าก็จะเรียงผลึกของกระจกเสียใหม่เพื่อเปิดทางให้แสงผ่านเข้ามาด้านในทำให้ผนังห้องน้ำกลับมาโปร่งใสอีกครั้ง
วิธีคิดเบื้องหลังการออกแบบดังกล่าวคือต้องการคลายความกังวลเรื่องความสะอาดและความปลอดภัยเมื่อต้องใช้ห้องน้ำสาธารณะของคนทั่วไป อีกทั้งยังไม่ต้องกลัวว่าจะเปิดประตูเข้าไปแล้วเจอใครอยู่ในห้องน้ำทั้งที่ตั้งใจและไม่ตั้งใจ
ชาวญี่ปุ่นเรียกร้องรัฐบาลมาเนิ่นนานว่าต้องการห้องน้ำสาธารณะที่น่าอภิรมย์และสามารถใช้งานได้ง่ายกว่านี้เพื่อผู้อยู่อาศัยและนักท่องเที่ยว เพราะห้องน้ำสาธารณะในโตเกียวโดยเฉพาะที่สถานีรถไฟหลายแห่งไม่มีกระทั่งสบู่ล้างมือ และยังใช้โถส้วมแบบนั่งยองทำให้มีแมลงวันรบกวน หน่วยงานด้านการท่องเที่ยวของญี่ปุ่นระบุว่า ได้มีการปรับปรุงห้องน้ำสาธารณะกว่า 300 แห่งระหว่าง พ.ศ. 2560 ถึง 2562 ซึ่งก่อนหน้านั้น ห้องน้ำสาธารณะราว 40 เปอร์เซ็นต์ของประเทศยังใช้ส้วมแบบนั่งยอง
แนวคิดห้องน้ำโปร่งใสไม่ได้ถือกำเนิดที่ญี่ปุ่นเป็นแห่งแรก โดยมีการก่อสร้างห้องน้ำโปร่งใสสองแห่งในเมืองโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์เมื่อ พ.ศ. 2545 และ พ.ศ. 2558 ออกแบบโดย Olivier Rambert พร้อมกับฟังก์ชันความปลอดภัยที่ชวนหวั่นใจ เพราะห้องน้ำดังกล่าวจะเปิดประตูและปรับกำแพงให้กลับมาโปร่งใสอัตโนมัติหากเซนเซอร์ไม่พบการเคลื่อนไหวนานกว่า 10 นาที เพื่อช่วยเหลือผู้ใช้งานที่อาจประสบอุบัติเหตุหรือต้องการการรักษาพยาบาลอย่างเร่งด่วนได้อย่างทันท่วงที
ที่มา:
https://www.nytimes.com/2020/08/19/world/asia/japan-transparent-toilets.html
http://www.designcurial.com/news/public-toilet-architecture—10-of-the-best-2-4719038/4
https://edition.cnn.com/travel/article/tokyo-toilet-project-transparent-toilets/index.html
รูปSatoshi Nagare/The Nippon Foundation
