หลังจากที่เคยนำเสนอการนำสุภาษิตภาษาอังกฤษไปปรับใช้กับการกินบุฟเฟ่ต์ไปแล้ว ในสัปดาห์นี้ เราจะไปดูกันว่า มีสุภาษิตหรือสำนวนอะไรที่พอจะนำมาใช้อธิบายเหตุการณ์ต่างๆ ในปัจจุบันได้บ้าง ตั้งแต่ปรากฏการณ์ตู้ปันสุขไปจนถึงวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไปหลังโควิด-19 เริ่มระบาด หรือที่เรียกว่า ความปกติใหม่ (new normal)
[1]
ทันทีที่เจ้านายบอกว่าให้เริ่มกลับไปทำงานที่ออฟฟิศ
ทันใดนั้นรู้สึกเหมือนโลกทั้งใบล่มสลายลงต่อหน้า
นี่ฉันต้องบอกลาชีวิตการทำงานในชุดนอนแล้วจริงๆ เหรอ
นี่ฉันต้องอาบน้ำแปรงฟัน ทำตัวให้อยู่สภาพเป็นผู้เป็นคน
ออกไปพบปะประชาชีจริงๆ เหรอ
งานเลี้ยงย่อมมีวันเลิกราสิเนอะ
All good things must come to an end.
งานเลี้ยงย่อมมีวันเลิกรา
[2]
รัฐบาลจ๋า
ตอนนี้สถานการณ์ในเมืองไทยดีขึ้นแล้ว
ฉันรู้ว่าจิตวิญญาณความเป็นคนดีของเธอคงพลุ่งพล่าน
คงรู้สึกอัดอั้นอยากส่งของไปช่วยประเทศอื่น
เหมือนตอนส่งหน้ากากและอุปกรณ์การแพทย์ไปช่วยจีน
แต่จะบอกว่า คนในบ้านยังไม่ได้รับเงิน 5,000 บาทกันอีกเพียบเลยจ้ะ
ช่วยคนในบ้านก่อนนะจ๊ะ
Charity begins at home.
ความเมตตากรุณาเริ่มต้นในบ้าน
[3]
เคยมีคนสอนว่าเราต้องรู้จักปรับตัว
แต่ไม่เคยนึกฝันว่าภายในไม่กี่เดือน
จะต้องปรับตัวให้ทันกับ ‘ความปกติใหม่’ หรือ New Normal เยอะขนาดนี้
ก่อนออกจากบ้านต้องเตรียมทั้งหน้ากากผ้า เจลล้างมือ สเปรย์แอลกอฮอล์
ก่อนเข้าอาคารก็โดนยิงหัววัดอุณหภูมิ
นั่งกินข้าวในร้านอาหารก็มีคอกกั้น
แต่ทำอย่างไรได้
ในเมื่อปัญหานี้ยังไม่มีทางแก้ ก็ต้องทนกันไป
What can’t be cured must be endured.
อะไรแก้ไม่ได้ก็ต้องทนไป
[4]
เธอเห็นคนมาโกยของไปจากตู้ปันสุข
แล้วไปด่าทอเขาว่าเป็นคนเห็นแก่ตัว
อยากให้เอากล้องไปติดไว้
จะได้เอามาประจานหรือตามตัวได้
ฉันว่าเธอใจเย็นลงหน่อยดีไหม
เธอก็ไม่ได้รู้จักเขา ไม่รู้ว่าชีวิตเขาเป็นอย่างไร
มีลูกเต้าไหม มีความจำเป็นอะไรในชีวิต
บางครั้งเราก็ไม่เข้าใจชีวิตของคนที่ต่างจากเราดีพอ
Half the world knows not how the other half lives.
เราไม่สามารถเข้าใจคนที่ต่างจากตนได้อย่างถ่องแท้
[5]
ไม่กล้าตั้งตู้ปันสุขแล้วจ้า
แค่เอาตู้เข้าบ้านแล้วลืมเก็บป้าย
มีคนมาด่าถึงหน้าบ้านเลย
เข็ดขยาดแล้วเด้อ
Once bitten, twice shy*
เข็ดขยาด
*ความหมายของสำนวนแบบแปลตรงตัวคือทำนองว่า เมื่อเคยโดนสัตว์อะไรกัดเข้าครั้งหนึ่งแล้ว ครั้งที่สองเราก็จะหลีกเลี่ยง เพราะจำได้ว่าสัตว์ตัวนี้หรือสัตว์ชนิดนี้ทำร้ายเรา
[6]
แคเรน
คนอื่นเขาตั้งตู้ปันสุขไว้
เธอจะมามุบมิบเอารูปเขาไปโพสต์เหมือนเป็นผลงานตัวเอง
ปริ้นต์ป้ายไวนิลมาแปะเหนือตู้เขาราวกับตัวเองเป็นคนขนตู้มาตั้งไม่ได้นะ
ใครทำก็ต้องยกความดีความชอบให้เขา
Give credit where credit is due.
ยกความดีความชอบให้เจ้าของผลงาน
[7]
จำนวนเคสใหม่น้อยหรือไม่มีเคสใหม่เลย
ไม่ได้แปลว่าจะชะล่าใจได้
เวลามีเรื่องอะไรดีๆ เกิดขึ้น
ไม่ได้แปลว่าจากนี้สถานการณ์จะต้องดีขึ้นแน่ๆ
One swallow doesn’t make a summer.*
เมื่อมีเรื่องดีเกิดขึ้น อย่าเพิ่งเข้าใจไปว่าทุกอย่างจะดีขึ้นตาม
*แปลตรงตัวได้ประมาณว่า เห็นนกนางแอ่นตัวเดียวไม่ได้แปลว่าฤดูร้อนมาถึงแล้ว ที่ใช้นกนางแอ่นในสำนวนเพราะนกชนิดนี้จะอพยพไปยังแถบยุโรปในช่วงฤดูร้อน พอเริ่มเห็นนกนางแอ่น คนก็จะเริ่มรู้ว่าฤดูร้อนมาถึงแล้ว แต่นกนางแอ่นบางตัวอาจมาเร็วกว่าเพื่อน คนที่เห็นเลยเข้าใจผิดว่าจะเข้าสู่ฤดูร้อนแล้วทั้งที่จริงๆ ยังไม่ถึงเวลา
[8]
รัฐบาลประกาศเคอร์ฟิวไม่ให้ออกจากเคหสถานหลังสี่ทุ่มจนถึงตีสี่
โห ท้าทายกันชัดๆ
สี่ทุ่มหนึ่งนาที แง้มประตูออกไปเดินเล่นหน้าบ้าน
หันซ้ายหันขวาดูว่ามีตำรวจมาจับไหม
กระหยิ่มยิ้มย่องในใจว่าฉันฝ่าเคอร์ฟิวสำเร็จแล้ว
ยิ่งห้ามยิ่งอยากทำ
Forbidden fruit is the sweetest.*
ยิ่งห้ามยิ่งอยากทำ
* สำนวนนี้แปลตรงตัวได้ความว่า ผลไม้ต้องห้ามหอมหวานที่สุด เป็นการอ้างถึงผลของต้นไม้แห่งความรู้ดีรู้ชั่วในสวนอีเดนที่งูหลอกให้อีฟกิน
[9]
แต่ก่อนอยู่คนละขั้วการเมืองกัน
เห็นเกลียดกันจะเป็นจะตาย
พอเกิดเหตุการณ์โคโรนาไวรัสระบาด
ร่วมใจกันด่ารัฐบาลเฉยเลย
นี่สินะที่เขาบอกว่าเวลาต้องร่วมกันเผชิญความทุกข์ร่วมกัน
แม้แต่คนที่เหม็นขี้หน้ากันก็ยังเป็นพันธมิตรกันได้
Adversity makes strange bedfellows.*
ความทุกข์ยากพาคนต่างฝ่ายให้มาเป็นมิตรกันได้
*สำนวนนี้แปลตรงตัวได้ว่า ความยากลำบากทำให้คนที่ไม่คุ้นชินหรือไม่คาดคิดว่าจะมาอยู่ร่วมกันให้มานอนร่วมเตียงกันได้ ทั้งนี้ เราอาจเจอสำนวนนี้เวอร์ชั่นที่ไม่ได้ขึ้นต้นด้วย adversity ด้วย ตัวอย่างเช่น Politics makes strange bedfellows. เป็นต้น
[10]
ตอนนี้รอเงิน 5,000 บาทไม่ได้แล้ว
เงินเท่าไหร่ก็เอาทั้งนั้น
ให้เป็นข้าวปลาก็ได้
ในยามสิ้นไร้ไม้ตอก
สิ่งใดพอจะช่วยได้ก็คว้าไว้หมด
เหมือนเรือกลางทะเลในยามพายุโหม
ไม่เกี่ยงว่าต้องจอดเทียบท่าที่ไหน
ขอแค่ได้ขึ้นฝั่งเป็นใช้ได้
Any port in a storm
ในยามจนตรอก อะไรช่วยได้ก็ยอมทั้งนั้น
บรรณานุกรม
American Heritage Dictionary of the English Language
Flavell, Linda, and Roger Flavell. Dictionary of Proverbs and Their Origins. Kylie Cathie: London, 2004
Longman Dictionary of Contemporary English
Oxford Advanced Learners’ Dictionary
Shorter Oxford English Dictionary
Speake, Jennifer. Oxford Dictionary of Proverbs. Oxford University Press: Oxford, 2008.
Taggart, Caroline. An Apple a Day: Old-fashioned Proverbs and Why They Still Work. Michael O’ Mara Books: London, 2009.
Tags: สุภาษิต, ภาษาอังกฤษ, สำนวน
