ศิลปินนั้นแตกต่างจากอาชีพอื่นๆ ตรงที่นอกจากขายผลงานศิลปะแล้ว สังคมรอบข้างยังสนใจวิถีชีวิตและเรื่องส่วนตัว ชีวิตรักของศิลปินจึงมักเป็นที่กล่าวถึงอยู่เสมอ
ความสนใจที่สังคมมอบให้บางครั้งก็เป็นดาบสองคมโดยไม่รู้ตัว เมื่อศิลปินคบหากับบุคคลมีชื่อเสียงอาจทำให้มูลค่างานศิลปะสูงขึ้นจนเป็นที่ต้องการของนักสะสมในเวลาอันรวดเร็ว แต่หากความรักจบไม่สวยก็อาจทำให้ราคาผลงานตกเช่นกัน
นอกจากมูลค่าซึ่งเป็นมาตรวัดด้วยหลักเศรษฐศาสตร์แล้ว ก็ยังมีปัจจัยอื่นๆ เช่น แรงบันดาลใจ แรงผลักดัน อารมณ์ความรู้สึกจากภายในของศิลปินซึ่งส่งต่อสู่ภายนอก ถ่ายทอดออกมาเป็นงานศิลปะ
จริงหรือไม่ ที่ความรักของศิลปินมักจบลงด้วยความชอกช้ำ
ในเดือนแห่งความรักนี้ มาดูกันว่าศิลปินดังระดับตำนานมีเรื่องราวความรักเป็นอย่างไร และความรักมีอิทธิพลต่อผลงานอย่างไร
Frida Kahlo (ค.ศ. 1907-1954)
ศิลปินหญิงชาวเม็กซิกันคนนี้แต่งงานกับศิลปินดังนามว่า ดิเอโก ริเวรา (Diego Rivera) ตั้งแต่เธออายุ 22 ปี ส่วนเจ้าบ่าว ขณะนั้นอายุ 42 ปี หย่ามาแล้ว 2 ครั้ง ด้วยความที่ดิเอโกเป็นคนเจ้าชู้ และนอกใจเธอเป็นประจำ ฟรีดาจึงนอกใจเขาเช่นกัน ในยุคสมัยนั้นการสื่อสารมวลชนยังมีจำกัด ศิลปินจึงมีบทบาทในสังคมมาก และถือเป็นสื่อกระแสหลักแขนงหนึ่ง
การที่ศิลปินดังตัดสินใจแต่งงานกับเธอทำให้เธอเป็นที่จับตามองในวงการศิลปะทั้งในและนอกประเทศอย่างรวดเร็ว ถึงกระนั้นฟรีดาต้องพบกับแรงกดดันมหาศาลในการทำงานใต้เงาของผู้เป็นสามี และด้วยปัญหาสุขภาพเรื้อรังตลอดชีวิตจากอุบัติเหตุทางรถยนต์ ส่งผลให้ภาพเขียนของเธอมักแสดงออกถึงความเจ็บปวดทั้งทางกายและทางใจ
ผลงาน ‘ฟรีดาสองคน’ (The Two Fridas) นี้เริ่มวาดในช่วงที่มีปัญหาระหองระแหงกับสามี ทะเลาะกันถึงขั้นลงไม้ลงมือใส่กันจากความหึงหวงและความแค้นที่ถูกนอกใจ ภาพสื่อถึงท้องฟ้าอึมครึมในจิตใจของเธอ มีตัวเธออยู่ 2 คน ด้านซ้ายเป็นหญิงสาวเม็กซิกันแต่งชุดประจำชาติกำลังตัดเส้นเลือดหัวใจของตัวเอง ตีความได้ว่าคือการหย่าร้าง ส่วนด้านขวาคือตัวเธอในปัจจุบันและอนาคตสวมชุดลำลอง เป็นอิสระจากธรรมเนียมการสมรสแต่ก็ยังจับมือกับอดีตอย่างแนบแน่น
ภาพนี้วาดเสร็จเมื่อปี 1939 หลังหย่าขาดได้ไม่นาน เธอขายไปในราคาเพียง 4,039 เปโซพร้อมกรอบ (ประมาณ 6,050 บาท) นับเป็นภาพที่แพงที่สุดซึ่งขายในขณะฟรีดายังมีชีวิต
ผลงาน ‘ฟรีดาสองคน’ (The Two Fridas)
Jackson Pollock (ค.ศ. 1912-1956)
ศิลปินแอบสแตรกชาวอเมริกันผู้มาก่อนกาล เจ้าของการสะบัดสีจนเป็นลวดลายโดดเด่นท่านนี้ จะไม่สามารถผลิตงานได้จนเป็นถูกใจของพิพิธภัณฑ์และนักสะสมมากมาย หากไม่มีภรรยาที่ชื่อ ลี คราสเนอร์ (Lee Krasner)
ลีเป็นศิลปินที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญด้านศิลปะร่วมสมัย ว่ากันว่าเธอเข้าใจรสนิยมของพิพิธภัณฑ์และนักสะสม ณ ขณะนั้น และยังสามารถคาดเดาแนวโน้มตลาดงานศิลปะได้เป็นอย่างดี นอกจากจะทำงานศิลปะของตัวเองแล้วเธอยังคอยให้คำแนะนำ สนับสนุนสามีให้ทดลองเทคนิคใหม่อย่างอิสระและเป็นตัวของตัวเอง การสาดสีอย่างต่อเนื่องเป็นเอกลักษณ์ที่ไม่มีใครทำได้นั้นเกิดขึ้นในช่วงที่เขาและเธอเพิ่งแต่งงานกันใหม่ๆ และย้ายเข้าเรือนหอได้ไม่นาน อาจเรียกได้ว่าเป็นอานุภาพจากความรักในช่วงฮันนีมูนก็เป็นได้
ลีทำหน้าที่ประชาสัมพันธ์ผลงานของสามีให้ผู้คนในวงการศิลปะได้รู้จัก เธอแนะนำ เฮอร์เบิร์ต แมตเทอร์ (Herbert Matter) กราฟิกดีไซเนอร์ในตำนานให้รู้จักกับสามี และเขานี่เองที่มีบทบาทสำคัญในการผลักดันแจ็กสันให้เป็นที่ยอมรับในวงกว้าง
แม้ในบั้นปลายของชีวิต เขาจะมีปัญหาติดแอลกอฮอล์อย่างหนัก และตัวลีเองก็ถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าไม่สามารถช่วยสามีให้พ้นจากอาการเสพติดแอลกอฮอล์เรื้อรังจนนำไปสู่การเสียชีวิตด้วยอุบัติเหตุทางรถยนต์ ก็ไม่อาจปฏิเสธได้ว่าผู้หญิงคนนี้เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ผลงานของแจ็กสันทรงอิทธิพลจนถึงปัจจุบัน
Andy Warhol (ค.ศ. 1928-1987)
แอนดี ศิลปินตัวพ่อแห่งวงการภาพพิมพ์และกราฟิก โดดเด่นด้วยความคมชัดของภาพและการเล่นสีสันที่จัดจ้าน ชีวิตรักของแอนดีนั้นมีสีสันไม่น้อยโดยที่เขาเปิดตัวกับสังคมว่ามีรสนิยมแบบชายรักชาย เขาได้คบหากับบุคคลมีชื่อเสียงมากมาย เช่น ชาร์ลส ลิแซนบี (Charles Lisanby) จอห์น จีออร์โน (John Giorno) และ บิลลี เนม (Billy Name) แต่ที่เรียกได้ว่าเป็นคู่ชีวิตซึ่งคบกันนานกว่า 12 ปีคือ เจ๊ด จอห์นสัน (Jed Johnson)
แอนดีไม่ค่อยบอกเล่าความรู้สึกต่อคนรักให้สื่อรับรู้เท่าไรนัก แต่ก็ได้แสดงมุมมองต่อความรักและเซ็กซ์ลงในงานศิลปะอย่างต่อเนื่อง
ในปี 1978 เขาสร้างสรรค์ผลงานภาพถ่ายชุด ‘หน้าท้องและเครื่องเพศ’ (Torso and Sex Parts) จับภาพส่วนต่างๆ ของร่างกายผู้ชายอย่างตรงไปตรงมาด้วยกล้อง 35 มม. และกล้องโพลารอยด์ โดยแอนดีให้นายแบบหลายคนทำท่าทางคล้ายมีเพศสัมพันธ์แล้วถ่ายภาพเป็นบางมุม เปิดเผยทีละส่วน แสดงถึงทั้งความคลุมเครือและชัดเจนในเวลาเดียวกัน
หลังจากภาพชุดนี้ประสบความสำเร็จ โดยได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีจากนักนิยมงานศิลปะหัวก้าวหน้า ต่อมาในปี 1983 แอนดีก็ผลิตชุดภาพพิมพ์เพื่อถ่ายทอดภาษาแห่งรักของชายหญิงบ้าง เขาจ้างนายแบบนางแบบมามีเพศสัมพันธ์กันจริงๆ โดยแอนดีทั้งถ่ายภาพ เขียนภาพ และพิมพ์ภาพไปพร้อมกัน นับว่าเป็นวิธีการทำงานที่สื่อให้ความสนใจ แหวกขนบ และเป็นตัวตนของเขาอย่างแท้จริง
ภาพพิมพ์จากผลงานชุด Love
Yayoi Kusama (ค.ศ. 1929-ปัจจุบัน)
ยาโยอิ ศิลปินหญิงชาวญี่ปุ่นคือตำนานที่ยังมีชีวิตจากโลกศิลปะยุค 60 ผลงานของเธอโดดเด่นในการสร้างบรรยากาศด้วยการวาดซ้ำจุดจำนวนมาก จนกลายเป็นภาพเสมือนและศิลปะจัดวางกึ่งภาพหลอน จัดว่าเป็นประสบการณ์ใหม่ในการชมผลงานศิลปะซึ่งพาผู้ชมหลุดเข้าไปในโลกจินตนาการที่เธอประดิษฐ์ขึ้น
แม้ยาโยอิจะไม่เคยแต่งงานก็ใช่ว่าเธอไม่เคยมีความรัก ความรักที่มีอิทธิพลต่อความคิดและผลงานของเธอมากที่สุดคือความรักกับศิลปินรุ่นใหญ่ โจเซฟ คอร์เนลล์ (Joseph Cornell) ที่แก่กว่าเธอถึง 26 ปี เขาและเธอรักกันขณะที่โจเซฟมีชื่อเสียงอยู่ในนิวยอร์ก และเธอยังเป็นศิลปินหน้าใหม่ที่รายได้ไม่พอเลี้ยงชีพ เขามอบงานหลายชิ้นให้เธอนำไปขายเพื่อที่อย่างน้อยๆ เธอจะมีแรงทำงานและได้อยู่นิวยอร์กต่อไป
ทั้งคู่มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันกว่า 10 ปี จนกระทั่งวาระสุดท้ายของฝ่ายชายในปี 1972 หลังจากที่เขาเสียชีวิตไม่นาน เธอได้นำผลงานภาพปะติดที่เขาให้ใส่กล่องกลับไปญี่ปุ่น และหลายปีต่อจากนั้น เธอก็ผลิตผลงานภาพปะติดขึ้นจากแรงบันดาลใจในกล่องความทรงจำ ผลงานชุดที่ว่านี้ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีจากผู้ชมชาวญี่ปุ่น นับเป็นการประกาศความเป็นศิลปินของยาโยอิในบ้านเกิดอย่างเป็นทางการ
ภาพที่โจเซฟทำให้ยาโยอิในปี 1967
ยาโยอิถ่ายคู่กับผลงานตนเองในปี 2020
อาชีพศิลปินคืออาชีพสุจริตอาชีพหนึ่ง ความแตกต่างจากอาชีพอื่นอยู่ตรงที่การนำอารมณ์ของตัวเองมาสร้างสรรค์จนเกิดเป็นรูปธรรม จับต้องได้ และสื่อสารแทนคำพูดนับล้าน อาจกล่าวได้ว่างานศิลปะอันทรงพลังมักมาจากอารมณ์ความรู้สึกลึกซึ้ง เช่น ความรัก ที่ไม่ว่าความรักนั้นจะสุขสมหวังหรือเจ็บปวดรวดร้าวก็นำมาซึ่งพลังงานสร้างสรรค์อันเปี่ยมล้นเสมอ
อ้างอิง
https://theartgorgeous.com/art-world-five-tragic-love-stories/
https://www.fridakahlo.org/the-two-fridas.jsp
https://www.guyhepner.com/artist/andy-warhol-art-prints-paintings/love-by-andy-warhol/
https://www.harpersbazaar.com/culture/art-books-music/g7916/best-female-artists/
https://www.sothebys.com/en/articles/21-facts-about-yayoi-kusama
https://www.tate.org.uk/context-comment/blogs/kusamas-relationship-joseph-cornell
https://www.warhol.org/exhibition/dirty-art-andy-warhols-torsos-and-sex-parts/
Tags: วาเลนไทน์, Frida Kahlo, Andy Warhol, Yayoi Kusama, Culture Club
